نام من سرخ، داستانی در سفر به کوچه پسکوچههای تاریخ
یکی از بهترین چیزهایی که میتواند ما را از فکر به ترافیک شهری رها کرده و بگذارد تا از مدت سفر خود لذت ببریم، استفاده از این زمان است. کافی است مقصد خود را انتخاب کنید و تپسی بگیرید. حالا توی ماشین بنشینید و کتابتان را باز کنید و مشغول خواندن شوید.
اورهان پاموک، اهل ترکیه است. او که در سال 2006 نوبل ادبیات را مال خود کرد، تا کنون رمانهای متعددی منتشر کرده و شهرت جهانی دارد. یکی از معروفترین این آثار، “نام من سرخ”، کتابی است که در سال 1998 چاپ شده و اعتبار قابل توجهی را نصیب پاموک کرد.
ظریف افندی، نقاشی است متعصب روی تمامی اصول نقاشی سنتی. حاضر نیست از اصول نقاشان بزرگ حتی ذرهای دور شود و سبک شخصی خود را داشته باشد. حاضر نیست حتی ذرهای، اصول نقاشان ونیزی را در کارهایش وارد کند. نه تنها کارهای خودش، که هر کس دیگری که در نقاشخانهی سلطنتی مشغول باشد. او آنقدر روی این نکته پافشاری میکند تا به طرز ظالمانهای کشته و از سر راه برداشته میشود.
تعهد به این اصول، در آن دوره از تاریخ عثمانی، برای هر نقاش، حکم مقدسات را داشته است. این است که وقتی شوهرعمه، شروع میکند که به حکم پادشاه، عظیمترین و متنوعترین نقاشی زمانهی خود را با همکاری بزرگترین نقاشان دربار ترتیب دهد، میبایست تمام این کار را مخفیانه به پایان برساند. همین، موضوع جدالی حرفهای میشود بین تمامی شاگردان او که یک عمر، چشمهایشان را وقف نقاشی کردهاند. آنها یا میبایست اقرار کنند که میتوانند بالاخره تن به اصول شخصی خود بدهند یا درست مثل استاد بهزاد بزرگ، حاضرند چشمهایشان را کور کنند و در نتیجه وارد چنین داستانی نشوند.
این کتاب، به گفتهی خود پاموک، ادای دینی است به نقاشی. او که آرزو داشت اگر نویسنده نبود، نقاش چیرهدستی شود، داستان ظریف افندی را با هزار قصهی ریز و درشت در هم آمیخته. قصهی عشق کارا و شکوره، قصهی دلدادگی شوهرعمه به نقوش ونیزی، قصهی استر، زن یهودی، قصهی نقال قهوه خانهی شهر و سگ روی پردهی نقالیاش و البته، قصهی رنگ سرخ.
دنبال کردن کلمات این کتاب، کار سختی نیست. داستانهایی از تاریخ نانوشتهی کوچه پسکوچههای ایران و ترکیه در سالهای قدرت امپراطوری عثمانی، به قدری جذاب و نفسگیر در لا به لای صفحههای این کتاب تنیده شدهاند، که هنوز درگیر کلمات هستید وقتی میشنوید که سفر به پایان رسیده و به مقصد خود رسیدهاید.
در سفر بعدی خود با تپسی، حتما یک کتاب همراه داشته باشید. پیشنهاد ما؟ نام من سرخ.