میزان فرمان خودرو چیست؟ راهنمای کامل تنظیم زوایای چرخ

رانندگی ایمن و راحت، بیش از هر چیز به سلامت فنی خودرو وابسته است. یکی از مهم‌ترین سرویس‌هایی که به‌طور مستقیم بر کنترل، پایداری و ایمنی خودرو تاثیر می‌گذارد، تنظیم فرمان است؛ اما میزان فرمان خودرو چیست؟ این پرسش، کلید ورود به دنیای پیچیده و بسیار مهم زوایای چرخ‌ها و سیستم تعلیق خودرو است. نادیده‌گرفتن آن می‌تواند به سایش زودهنگام لاستیک‌ها، افزایش مصرف سوخت و حتی خطرات جدی در رانندگی منجر شود. در این مقاله، به‌صورت کامل و تخصصی این موضوع را بررسی می‌کنیم و به شما می‌گوییم که چرا تنظیم فرمان یک سرویس لوکس نیست، بلکه یک ضرورت است.

میزان فرمان خودرو چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم، میزان فرمان فرایندی است که در آن زوایای چرخ‌های خودرو طبق استانداردهای شرکت سازنده تنظیم می‌شود.

این تنظیمات تضمین می‌کند که تمام چرخ‌ها به‌صورت هماهنگ و در یک راستا با جاده و با یکدیگر حرکت کنند. هدف اصلی این است که استهلاک لاستیک‌ها به حداقل برسد و خودرو بهترین فرمان‌پذیری و پایداری را داشته باشد.

وقتی فرمان خودرو تنظیم نباشد، چرخ‌ها برای حرکت در یک مسیر مستقیم با یکدیگر می‌جنگند و این کشمکش باعث مشکلات متعددی می‌شود.

خودروی شما زمانی به میزان فرمان نیاز دارد که سیستم تعلیق آن دچار تغییرات شود. این تغییرات معمولا به‌دلیل عبور از دست‌اندازهای شدید، افتادن در چاله‌ها یا تصادفات جزیی رخ می‌دهد.

حتی فرسودگی طبیعی قطعات جلوبندی نیز می‌تواند زوایای چرخ را از تنظیم خارج کند. تاثیر مستقیم این مشکل بر سلامت لاستیک‌ها قابل مشاهده است.

لاستیک‌ها به‌جای سایش یکنواخت، دچار خوردگی در لبه‌های داخلی یا خارجی می‌شوند. این موضوع نه‌تنها عمر مفید تایر را کاهش می‌دهد، بلکه کنترل شما بر خودرو را نیز به‌شدت تضعیف می‌کند.

بیشتر بخوانید: تفاوت فرمان برقی و هیدرولیک

دلایل میزان‌کردن فرمان خودرو

در بالا، بررسی کردیم که میزان فرمان خودرو چیست؛ اما چه زمانی به آن نیاز پیدا می‌کنیم؟ عوامل مختلفی می‌توانند باعث برهم‌خوردن تنظیم فرمان شوند.

آگاهی از این عوامل به شما کمک می‌کند تا با دقت بیشتری وضعیت خودروی خود را بررسی کنید. یکی از شایع‌ترین دلایل میزان فرمان خودرو، ضربه‌های ناشی از رانندگی روزمره است. مهم‌ترین این دلایل عبارت‌اند از:

• برخورد با دست‌انداز یا چاله: عبور باسرعت از روی موانع جاده‌ای مانند دست‌اندازها و چاله‌ها، اولین و اصلی‌ترین متهم برهم‌خوردن تنظیمات دقیق زوایای چرخ‌ها است.
• تصادف یا ضربه به چرخ: برخوردهای حتی جزیی مانند برخورد تایر با جدول کنار خیابان، می‌تواند به قطعات جلوبندی آسیب جدی زده و تنظیم فرمان را مختل کند.
• فرسودگی قطعات جلوبندی: قطعاتی مانند بوش‌ها، سیبک فرمان و کمک‌فنرها، به‌مرور زمان فرسوده شده و باعث ایجاد لقی و تغییر در زوایای چرخ‌ها می‌شوند.
• تنظیم‌نبودن تعادل بین چرخ‌ها: این مشکل معمولا پس از تعویض لاستیک یا رینگ‌های جدید رخ می‌دهد و نیاز به بررسی و تنظیم مجدد فرمان دارد.

هر یک از این موارد به‌تنهایی کافی است تا خودروی شما را از حالت استاندارد خارج کرده و نیازمند مراجعه به یک مرکز تخصصی برای بررسی و تنظیم مجدد کند.

مزایای میزان فرمان خودرو

انجام به‌موقع میزان فرمان، فواید گسترده‌ای برای خودرو و راننده دارد. مهم‌ترین مزیت آن، افزایش چشمگیر ایمنی است؛ چراکه خودرویی با فرمان تنظیم، پایداری بیشتری در مسیر مستقیم و پیچ‌ها دارد و رفتار آن قابل پیش‌بینی است.

یکی از کلیدی‌ترین مزایای میزان فرمان خودرو، جلوگیری از سایش ناهموار و زودهنگام لاستیک‌ها است. این کار با توزیع یکنواخت فشار بر سطح تایر، عمر مفید آن را به حداکثر می‌رساند و از هزینه‌های سنگین خرید لاستیک نو جلوگیری می‌کند.

بیشتر بخوانید: علائم خرابی جعبه فرمان خودرو

علاوه‌براین، میزان فرمان به بهبود فرمان‌پذیری و نرمی کنترل خودرو کمک کرده و تجربه رانندگی را لذت‌بخش‌تر می‌سازد؛ همچنین، با کاهش مقاومت غلتشی چرخ‌ها، به کاهش مصرف سوخت و حفظ سلامت قطعات سیستم تعلیق در بلندمدت کمک شایانی می‌کند. این سرویس یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای ایمنی و اقتصاد شماست.

روش های میزان فرمان خودرو

برای درک بهتر روش های میزان فرمان خودرو، باید بدانیم که این فرایند چگونه انجام می‌شود؛ درواقع، پاسخ عملی به سوال میزان فرمان خودرو چیست، در همین روش‌های تنظیم نهفته است.

امروزه، این کار به دو شکل اصلی دیجیتال و دستی انجام می‌شود. روش دیجیتال با استفاده از دستگاه‌های لیزری و کامپیوتری، دقیق‌ترین حالت ممکن است که در آن سنسورها زوایا را با دقت بالا می‌سنجند.

روش دستی دقت کمتری دارد و به تجربه مکانیک وابسته است. در هر دو روش، سه زاویه اصلی زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند.

زاویه (Angle)	توضیح مختصر	تأثیر اصلی
کمبر (Camber)	زاویه عمودی چرخ نسبت به خط قائم است.	تاثیر بر سایش لبه‌های داخلی/خارجی لاستیک و پایداری در پیچ‌ها.
کستر (Caster)	زاویه محور فرمان نسبت به خط عمود است.	کمک به بازگشت فرمان به حالت مستقیم و پایداری در سرعت بالا.
تو (Toe)	زاویه افقی چرخ‌ها نسبت به یکدیگر است.	تاثیر بر سایش لاستیک، فرمان‌پذیری اولیه و پایداری در مسیر مستقیم.

تنظیم دقیق این سه زاویه، تضمین‌کننده حرکت صحیح و ایمن خودرو است و هرگونه انحراف در آن‌ها می‌تواند مشکلات جدی به‌همراه داشته باشد.

بیشتر بخوانید: ۱۱ علت سفت شدن فرمان هیدرولیک خودرو

انواع میزان فرمان خودرو

بسته به نوع سیستم تعلیق خودرو، میزان فرمان می‌تواند به‌شکل‌های مختلفی انجام شود. شناخت این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند تا بدانید خودروی شما به چه نوع سرویسی نیاز دارد.

رایج‌ترین انواع میزان فرمان خودرو شامل دو نوع اصلی تنظیم فرمان دو چرخ (جلو) و تنظیم فرمان چهار چرخ می‌شود. انتخاب بین این دو به ساختار خودروی شما بستگی دارد.

تنظیم فرمان دو چرخ

این نوع تنظیم فقط روی چرخ‌های جلو انجام می‌شود و برای خودروهایی مناسب است که محور عقب آن‌ها یکپارچه و فاقد تنظیمات است.

در این روش، مکانیک زوایای کمبر، کستر و تو را فقط برای چرخ‌های جلو تنظیم می‌کند. بسیاری از خودروهای دیفرانسیل جلوی قدیمی‌تر، از این ساختار استفاده می‌کنند.

تنظیم فرمان چهار چرخ

این روش کامل‌ترین و بهترین نوع تنظیم فرمان است. این سرویس برای خودروهای مدرن، به‌ویژه خودروهای دیفرانسیل عقب، چهار چرخ متحرک (AWD) یا خودروهایی با سیستم تعلیق مستقل در عقب، ضروری است.

در این فرایند، ابتدا زوایای چرخ‌های عقب تنظیم می‌شود و سپس چرخ‌های جلو براساس راستای چرخ‌های عقب تنظیم می‌شوند.

بیشتر بخوانید: علت کشیده شدن فرمان چیست؟

علائم نیاز به میزان فرمان

خودروی شما معمولا با نشانه‌های واضحی به شما اطلاع می‌دهد که زمان تنظیم فرمان فرا رسیده است. توجه به این علائم می‌تواند از هزینه‌های بیشتر و خطرات احتمالی جلوگیری کند.

یکی از اولین و مشخص‌ترین نشانه‌ها، کشیدن خودرو به یک سمت است. اگر در یک جاده صاف و مستقیم، برای نگه‌داشتن خودرو در مسیر مستقیم مجبورید فرمان را کمی بچرخانید، به احتمال زیاد فرمان شما تنظیم نیست.

علامت مهم بعدی، لرزش فرمان هنگام رانندگی به‌خصوص در سرعت‌های بالا است.

سایش غیریکنواخت لاستیک‌ها یک نشانه قطعی دیگر است. به لبه‌های داخلی و خارجی لاستیک‌های خود دقت کنید. اگر یکی از لبه‌ها بیشتر از دیگری ساییده شده باشد، این موضوع مستقیما به تنظیم‌نبودن زوایای کمبر یا تو اشاره دارد؛ همچنین، اگر پس از عبور از یک پیچ، فرمان به‌طور کامل و روان به حالت اولیه خود بازنگردد، ممکن است زاویه کستر خودروی شما مشکل داشته باشد.

کج‌بودن غربیلک فرمان درحالی‌که خودرو در مسیر مستقیم حرکت می‌کند نیز یکی دیگر از علائم واضح است. با درک این‌که میزان فرمان خودرو چیست و شناخت علائم آن، می‌توانید به‌موقع اقدام کنید.

میزان فرمان چقدر زمان می‌برد و چقدر هزینه دارد؟

زمان و هزینه تنظیم فرمان به عوامل مختلفی بستگی دارد. به‌طور معمول، یک فرایند استاندارد میزان فرمان با استفاده از دستگاه‌های لیزری بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد.

این زمان می‌تواند بسته به نوع خودرو و میزان خرابی یا بهم‌ریختگی تنظیمات، کمی بیشتر یا کمتر شود. برای مثال، تنظیم فرمان چهار چرخ معمولا زمان بیشتری نسبت به تنظیم دو چرخ نیاز دارد.

هزینه این سرویس نیز متغیر است. عواملی مانند مدل خودرو (خودروهای لوکس و وارداتی معمولا هزینه بیشتری دارند)، نوع دستگاه مورد استفاده در تعمیرگاه (دستگاه‌های پیشرفته‌تر هزینه بالاتری دارند) و میزان خرابی قطعات جلوبندی بر قیمت نهایی تاثیرگذار هستند.

اگر در هنگام بررسی مشخص شود که قطعه‌ای مانند سیبک فرمان یا بوش طبق نیاز به تعویض دارد، هزینه تعویض آن قطعه به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شود. بهتر است این سرویس را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری برای افزایش عمر لاستیک‌ها و ایمنی خود در نظر بگیرید.

نتیجه‌گیری

در این مقاله، بررسی کردیم که میزان فرمان خودرو چیست. این سرویس ضروری با تنظیم دقیق زوایای چرخ، ایمنی را افزایش داده، از سایش لاستیک‌ها جلوگیری می‌کند و مصرف سوخت را کاهش می‌دهد.

توصیه می‌شود سالانه یا پس از ضربه‌های شدید، به علائمی چون کشیدن فرمان توجه کرده و به مراکز تخصصی مراجعه کنید. انجام به‌موقع این کار، رانندگی ایمن‌تر و اقتصادی‌تری را برای شما به‌ارمغان می‌آورد و از هزینه‌های آتی جلوگیری می‌کند.

سوالات متداول

1. هر چند وقت یک بار باید میزان فرمان را انجام دهم؟

 به‌طورکلی، توصیه می‌شود سالی یک بار یا هر ۲۰ هزار کیلومتر یک بار این کار را انجام دهید؛ همچنین، پس از تعویض لاستیک‌ها، قطعات جلوبندی یا پس از برخورد شدید با دست‌انداز یا جدول، حتما فرمان را بررسی کنید.

۲. آیا می‌توانم خودم میزان فرمان را انجام دهم؟

خیر. میزان فرمان یک فرایند تخصصی است که به ابزار دقیق کامپیوتری و دانش فنی نیاز دارد. تلاش برای انجام دستی آن بدون تجهیزات مناسب می‌تواند وضعیت را بدتر کند و به خودرو آسیب برساند.

۳. آیا بعد از تعویض لاستیک‌های نو، میزان فرمان الزامی است؟

بله، بسیار توصیه می‌شود. لاستیک‌های نو هزینه بالایی دارند و برای اطمینان از سایش یکنواخت و افزایش طول عمر آن‌ها، بهتر است هم‌زمان با تعویض تایرها، فرمان خودرو را نیز تنظیم کنید تا سرمایه‌گذاری شما هدر نرود.

۴. تفاوت بالانس چرخ و میزان فرمان چیست؟

بالانس چرخ مربوط به توزیع یکنواخت وزن در مجموعه رینگ و لاستیک است تا از لرزش در سرعت‌های بالا جلوگیری شود؛ اما میزان فرمان به تنظیم زوایای چرخ‌ها نسبت به یکدیگر و شاسی خودرو مربوط می‌شود تا خودرو در مسیر مستقیم حرکت کند و سایش لاستیک‌ها یکنواخت باشد. این دو سرویس کاملا متفاوت اما هر دو ضروری هستند.