اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم؟
ترکیدن لاستیک یکی از ترسناک‌ترین و خطرناک‌ترین اتفاقاتی است که می‌تواند در هنگام رانندگی رخ دهد. این حادثه ناگهانی، کنترل خودرو را با چالش جدی مواجه می‌کند و می‌تواند منجر به تصادفات شدیدی شود؛ بااین‌حال، داشتن آگاهی کافی و دانستن اقدامات صحیح در این شرایط، می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. آمادگی ذهنی و عملی به شما کمک می‌کند تا با حفظ خونسردی، این وضعیت بحرانی را مدیریت کرده و خود و سرنشینان را به سلامت از خطر عبور دهید. این مقاله یک راهنمای کامل برای شماست تا بدانید اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم؟ تا مشکل برطرف شود.
علت ترکیدن لاستیک ماشین
برای پیشگیری از هر مشکلی، ابتدا باید علت وقوع آن را بشناسیم. ترکیدگی لاستیک نیز از این قاعده مستثنی نیست.
درواقع، عوامل متعددی می‌توانند در ترکیدن لاستیک خودرو نقش داشته باشند. شناخت این دلایل به شما کمک می‌کند تا با بازرسی‌های دوره‌ای و رانندگی اصولی، ریسک این اتفاق را به حداقل برسانید.
در ادامه، به بررسی مهم‌ترین علت ترکیدن لاستیک ماشین می‌پردازیم.
رانندگی طولانی علت ترکیدن لاستیک ماشین
سفرهای جاده‌ای طولانی، به‌خصوص در فصل‌های گرم سال، باعث اصطکاک مداوم لاستیک با سطح جاده می‌شود. این اصطکاک مداوم، دمای لاستیک را به‌شدت بالا میبرد.
افزایش دما منجر به منبسط‌شدن هوای داخل لاستیک و ضعیف‌شدن ساختار آن می‌شود؛ درنتیجه، دیواره‌های لاستیک مقاومت خود را از دست می‌دهند و احتمال ترکیدگی ناگهانی افزایش پیدا می‌کند.
عمر مفید لاستیک
هر لاستیکی یک تاریخ انقضای مشخص دارد. به‌طور معمول، عمر مفید لاستیک‌ها بین ۴ تا ۶ سال پس از تاریخ تولید است.
حتی اگر لاستیک شما آج مناسبی داشته باشد، اما از عمر مفید آن گذشته باشد، مواد به‌کاررفته در آن خاصیت ارتجاعی و مقاومت خود را از دست می‌دهند. همیشه در هنگام خرید به تاریخ تولید (DOT) که روی دیواره لاستیک حک شده است توجه کنید و لاستیک‌های قدیمی را به‌موقع تعویض کنید.
بیشتر بخوانید: راهکار افزایش عمر لاستیک خودرو
عدم تنظیم باد مناسب
یکی از شایع‌ترین دلایل ترکیدن لاستیک، تنظیم‌نبودن فشار باد است. رانندگی با لاستیک کم‌باد باعث افزایش سطح تماس، خم‌شدن بیش از حد دیواره‌ها و تولید گرمای شدید می‌شود که نهایتا به انفجار لاستیک ختم می‌شود؛ ازسوی‌دیگر، باد بیش از حد نیز سطح تماس را کاهش داده و لاستیک را در برابر ضربات ناشی از دست‌اندازها شکننده می‌کند. فشار باد را همیشه مطابق با دستورالعمل سازنده خودرو تنظیم کنید.
افزایش وزن علت ترکیدن لاستیک ماشین
هر خودرویی ظرفیت حمل بار مشخصی دارد که در دفترچه راهنمای آن ذکر شده است. واردکردن بار اضافی، فشاری بیش از توان تحمل به لاستیک‌ها وارد می‌کند که یک علت ترکیدن لاستیک ماشین محسوب می‌شود. این فشار مضاعف باعث تغییر شکل دیواره‌های جانبی، افزایش دمای داخلی و درنهایت افزایش ریسک ترکیدگی می‌شود. به‌یاد داشته باشید که این فشار اضافه، سیستم تعلیق و ترمز خودرو را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
حرکت با لاستیک پنچرشده
گاهی‌اوقات ممکن است لاستیک دچار یک پنچری جزیی شود و شما متوجه آن نشوید یا به آن بی‌توجهی کنید.
ادامه‌دادن رانندگی با لاستیک پنچر یا کم‌باد، آسیب را به‌سرعت تشدید می‌کند. حرکت روی لاستیک پنچرشده، ساختار داخلی آن را تخریب کرده و می‌تواند منجر به پارگی کامل و ترکیدگی شود.
این کار علاوه‌بر خطرناک‌بودن، به رینگ و جلوبندی خودرو نیز آسیب جدی وارد می‌کند.
آفتاب
قرارگرفتن طولانی‌مدت خودرو زیر تابش مستقیم نور خورشید به‌ویژه در مناطق گرمسیری، می‌تواند بسیار مخرب باشد. اشعه فرابنفش خورشید به‌مرور زمان ساختار شیمیایی لاستیک را تجزیه کرده و آن را خشک و شکننده می‌کند. این عامل در کنار گرمای ناشی از آسفالت داغ، ترکیبی خطرناک ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث ترکیدن لاستیک در حین حرکت یا حتی در حالت سکون شود.
بیشتر بخوانید: بهترین لاستیک مناسب خودروهای مختلف
سرعت زیاد علت ترکیدن لاستیک ماشین
رانندگی با سرعت‌های بالا، فشار زیادی را به تمام اجزای خودرو، به‌خصوص لاستیک‌ها، وارد می‌کند. در سرعت‌های بالا، کوچک‌ترین نقص در لاستیک یا کوچک‌ترین مانع در جاده می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود. نیروی گریز از مرکز و گرمای تولیدشده در سرعت‌های بالا، احتمال ترکیدن لاستیک را به‌شدت افزایش می‌دهد.
پاسخ به این سوال که اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم، در سرعت بالا بسیار حیاتی‌تر است. در ادامه، جدولی برای درک بهتر دلایل و علائم هشداردهنده آورده شده است.
| دلیل رایج ترکیدن لاستیک | توضیحات و علائم هشدار دهنده |
| فشار هوای نامناسب | کم‌باد یا پرباد بودن لاستیک منجر به تولید گرما و تخریب لاستیک می‌شود و افزایش مصرف سوخت و حالت تنبلی در خودرو ایجاد می‌کند. |
| عمر مفید و فرسودگی | لاستیک‌های قدیمی یا فرسوده، حتی با آج مناسب. نمایان‌شدن خطوط عمود بر آج یا عمق آج کمتر از 3 میلی‌متر |
| آسیب جاده‌ای/اشیای تیز | برخورد با چاله‌ها، آوار، میخ، شیشه یا اجسام تیز. بریدگی یا برآمدگی (تاول) در دیواره جانبی یا حباب‌های لاستیک |
| اضافه بار | حمل بار بیش از ظرفیت مجاز خودرو؛ فشار بیش از حد به لاستیک‌ها وارد می‌کند. |
| گرمای زیاد | رانندگی طولانی یا در هوای گرم؛ باعث انبساط هوای داخل لاستیک و ضعف دیواره آن می‌شود. |
| رانندگی پرخطر/نادرست | شتاب‌گیری ناگهانی، ترمزگیری شدید، پیچ‌های تند. تراز نامناسب چرخ‌ها یا عدم چرخش منظم لاستیک‌ها. |
| دوپوست شدن لاستیک | جداشدن لایه‌های مختلف لاستیک از یکدیگر که منجر به ترکیدگی غیرطبیعی می‌شود. |
این جدول به شما کمک می‌کند تا با شناخت علائم، پیش از وقوع حادثه اقدام کنید.
خطرات ترکیدن لاستیک در هنگام رانندگی
هرچند ترکیدن هر لاستیکی می‌تواند خطرناک باشد، اما ترکیدن لاستیک عقب چالش‌های بیشتری ایجاد می‌کند.
در این حالت، کنترل خودرو به‌دلیل از دست رفتن پایداری انتهای آن دشوارتر شده و خطر واژگونی افزایش می‌یابد.
اگرچه علت ترکیدن لاستیک عقب با لاستیک جلو تفاوتی ندارد و به عواملی مثل فرسودگی یا فشار باد نامناسب بستگی دارد، اما پیامدهای آن می‌تواند شدیدتر باشد. از مهم‌ترین خطرات ترکیدن لاستیک در حین حرکت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید: شرایط خرید لاستیک دولتی
- ازدست‌دادن کنترل خودرو: مهم‌ترین و فوری‌ترین خطر، ازدست‌رفتن کنترل فرمان است. خودرو به سمتی که لاستیک ترکیده کشیده می‌شود و حفظ مسیر مستقیم بسیار دشوار خواهد شد. این اتفاق در سرعت‌های بالا می‌تواند منجر به انحراف از جاده یا حتی واژگونی خودرو شود.
- افزایش شدید احتمال تصادف: صدای مهیب و تکان شدید ناشی از ترکیدگی، اغلب باعث وحشت راننده می‌شود. واکنش‌های غریزی و اشتباه مانند ترمز شدید یا چرخاندن ناگهانی فرمان، خطر برخورد با خودروهای دیگر یا موانع کنار جاده را به‌شدت افزایش می‌دهد.
- آسیب جدی به خودرو: نیروی انفجار لاستیک می‌تواند به قطعات اطراف آن آسیب بزند. گلگیر، سیستم تعلیق، جلوبندی و حتی رینگ چرخ، ممکن است در اثر این حادثه دچار آسیب‌های جدی و پرهزینه شوند.
- خطر برای دیگران: قطعات پاره‌شده لاستیک ممکن است باسرعت به اطراف پرتاب شوند و برای سایر خودروها، موتورسواران یا عابران پیاده، خطرآفرین باشند.
توجه به علائمی مانند لرزش غیرعادی فرمان، کشیده‌شدن خودرو به یک سمت یا شنیدن صداهای نامتعارف از سمت چرخ‌ها، می‌تواند زنگ خطری برای یک مشکل جدی در لاستیک باشد.
در چنین شرایطی، دانستن این‌که اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم می‌تواند جان شما را نجات دهد.
اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم؟
این بخش، قلب مقاله ماست. در لحظه وقوع حادثه، هر ثانیه اهمیت دارد و اقدامات شما باید سریع، دقیق و مبتنی‌بر اصول ایمنی باشد. به‌خاطر داشته باشید که هدف اصلی، حفظ کنترل خودرو و توقف ایمن آن است. مراحل زیر را به‌دقت دنبال کنید. در جواب سوال اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم؟ باید به موارد زیر اشاره کرد:
آرام باشید
شاید سخت‌ترین اما مهم‌ترین قدم همین باشد. صدای ترکیدن لاستیک و تکان شدید خودرو می‌تواند بسیار ترسناک باشد؛ اما وحشت‌کردن تنها وضعیت را بدتر می‌کند.
چند نفس عمیق بکشید و تمام تمرکز خود را روی کنترل خودرو بگذارید. آرامش شما، کلید تصمیم‌گیری صحیح در لحظات بعدی است.
فرمان را مستقیم نگهدارید
بلافاصله پس از ترکیدگی، خودرو به‌شدت به یک سمت کشیده می‌شود. با دو دست، فرمان را محکم بگیرید و در برابر این کشش مقاومت کنید.
تلاش کنید خودرو را در مسیر مستقیم نگه دارید. از انجام حرکات ناگهانی و چرخاندن بیش از حد فرمان خودداری کنید؛ زیرا این کار می‌تواند باعث چرخش کامل خودرو (Spin) شود.
ترمز نکنید
این یک واکنش غریزی است، اما باید در برابر آن مقاومت کنید. ترمزکردن شدید و ناگهانی، وزن خودرو را به‌سمت جلو منتقل می‌کند و باعث عدم تعادل بیشتر می‌شود. این کار می‌تواند منجر به قفل‌شدن چرخ‌ها، ازدست‌دادن کامل کنترل و حتی واژگونی خودرو شود. به‌جای ترمز، پای خود را به‌آرامی از روی پدال گاز بردارید تا خودرو به‌طور طبیعی سرعت خود را از دست بدهد.
بیشتر بخوانید: علت لاستیک سایی خودرو
ماشین را به‌آرامی به‌سمت شانه جاده هدایت کنید
پس از این‌که سرعت خودرو به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت و کنترل بیشتری روی آن پیدا کردید، به‌دنبال یک مکان امن در کنار جاده بگردید.
شانه خاکی، پارکینگ یا هر فضای باز و مسطحی که دور از مسیر اصلی ترافیک باشد، ایده‌آل است. با زدن راهنما، به‌آرامی خودرو را به‌سمت محل امن هدایت کنید. تنها زمانی که سرعت به کمتر از ۴۰ کیلومتر بر ساعت رسید، می‌توانید به نرمی ترمز بگیرید.
فلاشر بزنید و مثلث خطر بگذارید
به‌محض این‌که خودرو را متوقف کردید، اولین کار روشن‌کردن فلاشرها (چراغ‌های خطر) است. این کار به سایر رانندگان هشدار می‌دهد که خودروی شما دچار مشکل شده است.
سپس از خودرو پیاده شوید و مثلث هشدار را در فاصله مناسبی (حدود ۵۰ تا ۱۰۰ متر) در پشت خودرو قرار دهید تا رانندگان دیگر زمان کافی برای واکنش داشته باشند. پوشیدن جلیقه شبرنگ نیز ایمنی شما را افزایش می‌دهد.
لاستیک را تعویض کنید
حالا که در مکانی امن هستید، می‌توانید وضعیت را ارزیابی کنید. اگر لاستیک زاپاس سالم و ابزار لازم (جک، آچار چرخ) را در اختیار دارید و با روند تعویض لاستیک آشنا هستید، می‌توانید خودتان این کار را انجام دهید. حتما از استحکام جک و محل قرارگیری آن مطمئن شوید. اگر ابزار یا مهارت کافی ندارید، بهترین و ایمن‌ترین راه، تماس با امداد خودرو است. هرگز برای تعویض لاستیک در مکانی ناامن ریسک نکنید.
نکات ایمنی برای جلوگیری از ترکیدن لاستیک در حین رانندگی
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و با رعایت چند نکته ساده اما حیاتی، می‌توانید احتمال ترکیدن لاستیک را به‌حداقل برسانید و سفری ایمن‌تر را تجربه کنید.
این اقدامات ضمن این‌که عمر لاستیک شما را افزایش می‌دهند، به بهبود عملکرد کلی خودرو نیز کمک خواهند کرد. یکی از مهم‌ترین اقدامات، بررسی منظم فشار باد است.
حداقل هفته‌ای یک بار به‌خصوص قبل از سفرهای طولانی، فشار باد لاستیک‌ها را در حالت سرد بررسی کرده و مطابق با توصیه‌های سازنده تنظیم کنید.
در کنار آن، بازرسی چشمی لاستیک‌ها را فراموش نکنید. به‌طور منظم، دیواره‌ها و سطح آج را برای یافتن هرگونه بریدگی، ترک، برآمدگی (تاول) یا وجود اجسام خارجی به‌دقت بررسی کنید.
علاوه‌براین، رعایت ظرفیت بار خودرو و رانندگی محتاطانه، نقش کلیدی در سلامت لاستیک‌ها دارد. هرگز بیشتر از حد مجاز به خودرو بار اضافه نکنید؛ زیرا این کار فشار مخربی به لاستیک‌ها وارد می‌کند؛ همچنین، از عبور با سرعت بالا از روی چاله‌ها و دست‌اندازها خودداری کنید و هنگام پارک‌کردن مراقب برخورد لاستیک با لبه تیز جدول‌ها باشید.
نکات دیگری که باید مدنظر قرار دهید شامل توجه به عمر لاستیک و نگهداری فنی خودرو است. لاستیک‌ها را پس از اتمام عمر مفیدشان (معمولا ۵ سال) تعویض کنید؛ حتی اگر ظاهر سالمی داشته باشند.
برای اطمینان از سایش یکنواخت و افزایش طول عمر، لاستیک‌ها را هر ۱۰ تا ۱۵ هزار کیلومتر به‌صورت دوره‌ای جابه‌جا کنید؛ همچنین، تنظیم فرمان و بالانس چرخ‌ها را به‌طور منظم انجام دهید تا از سایش ناهماهنگ و آسیب به لاستیک جلوگیری شود.
درنهایت، خرید لاستیک‌های باکیفیت از برندهای معتبر، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه روی ایمنی شماست.
نتیجه‌گیری
ترکیدن لاستیک در هنگام رانندگی بدون شک یک تجربه دلهره‌آور است؛ اما اگر لاستیک ماشین ترکید چکار کنیم؟ با دانش و آمادگی می‌توان این اتفاق را به‌خوبی مدیریت کرد. کلید اصلی، حفظ آرامش و دنبال‌کردن اقدامات صحیح است؛ فرمان را محکم بگیرید، از ترمز ناگهانی بپرهیزید، به‌آرامی سرعت را کم کنید و در یک مکان امن توقف کنید؛ بااین‌حال، مهم‌تر از دانستن واکنش صحیح، تلاش برای پیشگیری از وقوع آن است. بازرسی‌های منظم، توجه به سلامت و عمر لاستیک‌ها و رانندگی ایمن، بهترین سپر دفاعی شما در برابر این خطر هستند. با رعایت این اصول، می‌توانید با خیالی آسوده‌تر در جاده‌ها رانندگی کنید.
سوالات متداول
۱. چگونه از ترکیدن لاستیک ماشین پیشگیری کنیم؟ با بررسی منظم فشار باد و وضعیت لاستیک‌ها، عدم حمل بار اضافی، رانندگی ایمن، حفظ تراز چرخ‌ها و استفاده از لاستیک‌های باکیفیت، از ترکیدن آن جلوگیری کنید.
۲. اگر لاستیک ماشین ترکید چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ خونسردی خود را حفظ کنید، فرمان را محکم بگیرید و از ترمز ناگهانی بپرهیزید. سرعت را کم کرده، در مکانی امن توقف کنید، فلاشر بزنید و لاستیک را تعویض کنید.
۳. علت ترکیدن لاستیک عقب و جلو متفاوت است؟ دلایل اصلی ترکیدگی برای همه لاستیک‌ها یکسان است؛ اما ترکیدن لاستیک جلو، فرمان را می‌کشد و ترکیدن لاستیک عقب باعث لغزش انتهای خودرو می‌شود.
۴. آیا تاریخ انقضای لاستیک واقعا مهم است؟ بله، بسیار مهم است. لاستیک حتی اگر استفاده نشود، پس از ۴ تا ۶ سال خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و خشک و شکننده می‌شود که ریسک ترکیدگی را افزایش می‌دهد.
