پشتیبانی جامعه از شهروندانش، گاهی شکل حمایتی بی‌چون و چرا به خود می‌گیرد. مثلا برای حمایت از آن دسته از کارمندان و افرادی که به‌صورت غیراداری و موقت شغل خود را از دست داده‌اند، بیمه بیکاری راه‌حلی موقتی از طرف جامعه است تا فرصتی دوباره برای شروع با کمترین هزینه وجود داشته باشد. مخصوصا در این روزهایی که فشار اقتصادی، شغل و درآمد اکثریت مردم را در شرایطی پرفشار قرار داده، داشتن بیمه بیکاری بسیار مهم است.
امروز در این مطلب از بلاگ تپسی می‌خواهیم تا درباره شرایط دریافت بیمه بیکاری، شرایط و مدارک دریافت آن بیشتر برایتان بگوییم؛ با ما همراه باشید.
تعریف بیکار و بیکاری
قانون فردی را بیکار خطاب می‌کند که از قبل بیمه شده و بدون اراده شخصی، بیکار شده است. این تعریف شامل کسانی که استعفا داده یا ترک کار کرده‌اند، نمی‌شود.
حال براساس قانون کار و تامین اجتماعی، اشخاصی که بدون اراده و میل شخصی، موقعیت شغلی خود را از دست داده‌اند، بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد. طبق این قانون، مبلغی مشخص طبق پایه حقوق فرد به‌صورت ماهانه به‌عنوان بیمه بیکاریبرای او واریز می‌شود.
لطفا توجه داشته باشید که اگر فردی قصد استفاده از بیمه بیکاری را دارد، باید از قبل تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفته باشد.
به یاد داشته باشید که در اینجا فرد بیمه شده، یا بیکار موقت است یا به‌دلیل شرایط خاص اجتماعی یا پیش آمدن بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله می‌تواند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کند. هرچند که کارگران فصلی که در پایان فصل از کار اخراج می‌شوند نیز مشمول دریافت بیمه بیکاری هستند.
مبلغ بیمه بیکاری در سال 1402 چقدر است؟
مبلغ بیمه بیکاری در سال 1402 در یک بازه حداقلی و حداکثری قرار می‌گیرد. براین‌‌اساس، کمترین میزان حقوقی که امسال پرداخت خواهد شد، برابر با 55 درصد از پایه حقوق دریافتی است. بیشترین میزان پرداختی بیمه بیکاری نیز تا 80 درصد پایه حقوق فرد است.
جدول حقوق بیمه بیکاری سال ۱۴۰۲
علاوه‌براین که وضعیت تاهل و تعداد افراد تحت تکفل روی میزان حقوق بیمه بیکاری تاثیر می‌گذارد، میزان سابقه کاری هم در میزان دریافتی موثر است. در جدول حقوق بیمه بیکاری سال 1402، تاثیر میزان سابقه روی حقوق را به تفکیک آورده‌ایم:
| سابقه پرداخت حق بیمه | زمان پرداخت مجردها | زمان پرداخت متاهل‌ها |
|---|---|---|
| از 6 ماه تا 24 ماه | حداکثر 6 ماه | 12 ماه |
| از 25 ماه تا 120 ماه | 12 ماه | 18 ماه |
| از 121 ماه تا 180 ماه | 18 ماه | 26 ماه |
| از 181 تا 240 ماه | 26 ماه | 36 ماه |
| از 241 ماه و بیشتر | 36 ماه | حداکثر 50 ماه |
شرایط دریافت بیمه بیکاری در سال ۱۴۰2 چگونه است؟
برای دریافت بیمه بیکاری در سال 1402 علاوه‌بر از دست دادن شغل به صورت غیرارادی، باید شرایط زیر را دارا باشید:
- داشتن حداقل یک سال سابقه کاری از آخرین مجموعه‌ای که بیمه تامین اجتماعی از آن پرداخت می‌شده؛
- داشتن تابعیت ایرانی؛
- عدم‌حضور در لیست از کار افتادگان، بازنشستگان و مستمری‌بگیران؛
- داشتن قرارداد کاری یک ساله با پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی؛
- داشتن سابقه حداقل شش ماه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی.
به یاد داشته باشید که از همان اولین روزی که فرد شغل خود را از دست می‌دهد، مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شود.
کدام بیمه شدگان شرایط دریافت بیمه بیکاری را دارند؟
اگر شرایط زیر را دارید، می‌توانید روی دریافت مستمری ماهانه بیمه بیکاری حساب باز کنید:
- کارفرما شش ماه حق بیمه تامین اجتماعی قبل از بیکاری را پرداخت کرده باشد؛
- بیکاری به‌صورت غیرارادی باشد؛
- مستمری‌بگیر، بازنسشته، صاحب مشاغل آزاد، بیمه شدگان بیمه اختیاری یا از کار افتاده نباشد؛
- حذاقل یک سال سابقه کاری در آخرین کارگاره را داشته باشد؛
- تبعه دیگر کشورها نباشد
- قرارداد کار با پرداخت حق بیمه به مدت یک سال داشته باشد
- کارگر فصلی باشد؛
- بیمه شده در شرایطی باشد که به‌علت خدمت سربازی به مدت دو ماه در محل کار حضور نداشته اما کارفرما از بکارگیری مجدد او متناع کرده است.
بیمه بیکاری مشمول چه کسانی نمی شود؟
دریافت بیمه بیکاری مشمول افرادی که در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند، نمی‌شود:
- مستمری‌بگیران
- بازنشستگان
- از کارافتادگان
- صاحبین مشاغل آزاد
- اتباع خارجی
- بیمه شدگان اختیاری
- کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی
افراد تحت تکفل بیمه بیکاری چه افرادی هستند؟
علاوه‌بر فرد مشمول بیمه بیکاری، افراد زیر هم تحت تکفل بیمه بیکاری فرد مشمول قرار می‌گیرند:
- پدر و مادری که حداقل 60 سال سن داشته باشند و طبق تایید پزشک تامین اجتماعی، از کارافتاده اعلام شوند
- همسر
- فرزندان دختر مجرد فاقد شغل و حرفه
- فرزندان پسر با کمتر از 18 سال سن
ثبت نام بیمه بیکاری
برای ثبت‌نام بیمه بیکاری می‌توانید به‌صورت حضوری و غیرحضوری اقدام کنید. البته ثبت‌نام به‌صورت غیرحضوری، تقریبا منسوخ شده و در حال حاضر باید به صورت غیرحضوری برای دریافت حقوق بیکاری مراجعه کنید.
بااین‌حال برای ثبت‌نام به‌صورت حضوری باید با به‌همراه داشتن مدارک شناسایی، قرارداد کاری رسمی و نامه تعدیل و پایان همکاری از طرف مجموعه، به یکی از دفاتر بیکاری یا اداره کار مراجعه کنید. روش غیرحضوری را در ادامه توضیح خواهیم داد.
ثبت نام غیر حضوری بیمه بیکاری
اگر شرایط دریافت بیمه بیکاری را دارید، ابتدا باید در یکی از دفاتر پیشخوان دولت یا دفاتر کاریابی ثبت‌نام و احراز هویت کرده و بعد، نام کاربری و رمز عبور دریافت کنید. بعد از ثبت درخواست و احراز هویت، رمز عبور به تلفن همراهتان ارسال می‌شود. بعد از آن هم باید در سامانه جامع روابط کار prkar.mcls.gov.ir درخواست خود را ثبت کنید.
برای ثبت درخواست باید روی گزینه ثبت درخواست بیمه بیکاری کلیک و سپس روی گزینه اداره کل حمایت از مشاغل و بیکاری بزنید.
مدارک خود و مشخصات مجموعه‌ای که در آن مشغول به کار بوده‌اید را در سامانه بیمه بیکاری بارگذاری کنید و منتظر بمانید تا نتیجه آن از طریق پیامک به شما اعلام شود.
مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری 1402
برای دریافت بیمه بیکاری در سال 1402 باید مدارک زیر را به همراه داشته باشید:
- عکس 4*3 جدید (4 قطعه)
- اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده
- اصل و کپی کارت ملی
- معرفی‌نامه کارفرما
- اصل و کپی گواهی کار از شرکت
- اصل و کپی مدرک تحصیلی یا فنی
- اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
- کپی صفحه اول دفترچه بیمه
- اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان)
لطفا به این نکته توجه کنید که نامه‌ای که کارفرما می‌دهد، باید خطاب به اداره کار مرکزی استان باشد و در آن دلیل بیکار شدن ناخواسته با ذکر زمان بیکاری را به‌صورت مکتوب اعلام کند.
تاریخی که در این نامه آورده می‌شود، باید یک روز بعد از پایان قرارداد و آخرین روز ذکرشده در لیست بیمه باشد.
برای اعلام بیکاری چقدر فرصت است؟
براساس قانون کار، فرد باید حداکثر 30 روز بعد از بیکاری باید مراتب امر را به واحد کار و امور اجتماعی اطلاع داده و آمادگی خود را برای اشتغال به کار اعلام کند. تشخیص ارادی یا غیرارادی بودن بیکاری برعهده گروهی از نمایندگان اداره کار و رفاه اجتماعی و تعاون و سازمان تامین اجتماعی است.
نحوه استعلام بیمه بیکاری
اگر درخواست خود را ثبت کرده‌اید، می‌توانید برای پیگیری درخواست بیمه بیکاری به سایت prkar.mcls.gov.ir مراجعه کرده و روی گزینه خدمات الکترونیک کلیک کنید.
بعد از آن روی گزینه سامانه جامع روابط کار بزنید و وارد سایت اصلی سامانه جامع روابط کار شوید. بعد از این مرحله می‌توانید وضعیت درخواست خود را پیگیری کنید.
نحوه محاسبه مبلغ بیمه بیکاری
مقرری بیمه بیمه بیکاری براساس این فرمول محاسبه می‌شود:
30×50٪× (میانگین دستمزد روزانه 90 روز آخری که فرد در کارگاه مشغول کار بوده )
اگر افراد واجد شرایط هم تحت تکفل فرد مشمول قرار داشته باشند، براساس فرمول زیر مبلغی به‌این‌عنوان نیز روی مبلغ بیمه بیکاری لحاظ می‌شود:
( تعداد عائله تا 4 نفر) × 10٪× (حداقل دستمزد سال)
به این نکته توجه داشته باشید که اگر زن و شوهری هر دو در یک زمان بیکار شوند، تنها یک نفر از آنها مشمول دریافت درصد مازاد افراد تحت تکفل خواهد شد.
قوانین بیمه بیکاری در سال 1402
در ادامه مهم‌ترین نکات قوانین بیمه بیکاری در سال 402 را مرور خواهیم کرد:
- حتما باید ملیت ایرانی داشته باشید؛
- دارای قرارداد کاری باشید؛
- تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشید؛
- بیکاری شما باید حاصل تصمیم یک طرفه مجموعه و بدون دخالت شما باشد؛
- حقوق شما بین 55 تا 80 درصد حقوقتان می‌شود و به شرط عائله‌مندی، تنها 10 درصد به آن اضافه خواهد شد؛
- درصورت اشتغال مجدد به کار، حقوق بیکاری قطع می‌شود.
ساعت بازرسی بیمه بیکاری
زمان و ساعت بازرسی حضور و غیاب بازرس بیمه بیکاری روال مشخصی ندارد. درواقع تمام سرکشی‌ها بدون اطلاع و ناگهانی و در درب منزل مسکونی فرد مشمول انجام می‌شود.
سایت واریز بیمه بیکاری ؟
سایت prkar.mcls.gov.ir، سامانه اطلاع از روند بیمه بیکاری و همچنین حساب کاربری فرد برای اطلاع از واریز بیمه بیکاری است.
نامه اعتراض به قطع بیمه بیکاری
امکان دارد بنابر تصمیم بازرس، پرداخت بیمه بیکاری قطع شود که در این صورت می‌توانید به این تصمیم اعتراض کنید. براساس تبصره ماده 17 آیین‌نامه اجرایی قانون بیمه بیکاری، در صورت اعتراض کارگر نسبت به قطع مقرری توسط بیمه تامین اجتماعی، واحد کار و امور اجتماعی باید مراتب را بررسی و نظر خود را اعمال کند. نظریه ابلاغی از طرف واحد کار و امور اجتماعی قطعی و لازم‌الاجرا است.
سامانه اعتراض به بیمه بیکاری
برای اعتراض به قطع بیمه بیکاری باید به سامانه مخصوص prkar.mcls.gov.ir رفته و با استفاده از بخش مخصوص، اعتراض خود را ثبت کنید.
چگونه بیمه بیکاری را قطع کنیم؟
برای قطع بیمه بیکاری، کار سختی در پیش ندارید. با قرار گرفتن مجدد اسم شما در لیست بیمه تامین اجتماعی مجموعه جدید، بیمه بیکاری به صورت خودکار قطع خواهد شد. البته می‌توانید با مراجعه به دفاتر کاریابی هم درخواست خود برای قطع بیمه بیکاری را ثبت کنید.
سوالات متداول:
بازرس بیمه بیکاری چند بار میاد؟
تعداد دفعات مراجعه بازرس اصلا مشخص نیست. البته اگر بازرس دو بار مراجعه کند و در منزل حضور نداشته نباشید، حقوق بیکاری قطع می‌شود. با یک بار مراجعه به اداره کار و دادن تعهد، مجددا حقوق بیکاری پرداخت می‌شود اما با تکرار برای بار دوم، حقوق بیکاری به‌طور کل قطع خواهد شد.
از کجا بفهمیم بیمه بیکاری قطع شده؟
درصورت قطع شدن بیمه بیکاری، مراتب آن با پیامک به اطلاع شما خواهد رسید.
بازرس بیمه بیکاری کی میاد؟
حضور بازرس بیمه بیکاری منوط به زمان و ساعت خاصی نیست. در واقع در هر ساعت از روز ممکن است با بازرس بیمه بیکاری روبرو شوید.
قوانین بیمه حقوق بیکاری را جدی بگیرید
در این مطلب از بلاگ تپسی همه چیز را درباره حقوق بیکاری برای شما توضیح دادیم، از شرایط دریافت تا مبلغ حقوق و همچنین شرایط قطع و حضور بازرس.
در انتها از شما می‌خواهیم که اگر در این رابطه تجربه‌ای دارید، با ما و دیگر خوااندگان به اشتراک بگذارید.