رنگ دود اگزوز خودرو یکی از معیارهای مهم سلامت فنی ماشین است. یک تعمیرکار ماهر می‌تواند با دیدن رنگ دود خروجی، ایرادات ماشین را تشخیص بدهد. در حالت کلی این دود معمولا بی‌رنگ، سیاه، سفید و آبی است. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است با توضیح چرایی هرکدام از این رنگ‌ها، نحوه عیب‌یابی و حل ایراد احتمالی خودرو را توضیح دهیم.
اگزوز خودرو چه وظیفه‌ای دارد؟
قبل از آنکه به سراغ معرفی انواع رنگ دود اگزوز خودرو برویم، بهتر است توضیحی کوتاه در رابطه با این سیستم و وظایف آن ارائه دهیم.
اگزوز خودرو یکی از اجزای مهم سیستم احتراق داخلی خودرو است که نقش اصلی آن خروج دودهای تولیدشده در موتور است. وظایف اصلی اگزوز خودرو را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- خروج گازهای حاصل از احتراق
- کاهش صدا
- کاهش آلاینده‌ها
- تأمین جریان مناسب برای موتور
رنگ طبیعی دود اگزوز خودرو
یک نکته مهم را باید در رابطه با رنگ دود اگزوز خودرو بدانید. ان نکته این است که در یک ماشین با وضعیت فنی سالم، دود خروجی هیچ رنگی ندارد!
همانطور که توضیح دادیم اگزوز وظیفه خروج گازهای مضر مانند کربن مونواکسید، هیدروکربن‌ها و … را برعهده دارد و این آلاینده‌ها بی‌رنگ هستند. پس تا زمانی که ماشین سالم است، دود خروجی رنگی ندارد. در ادامه مقاله، در رابطه با دلایل تغییر رنگ گاز خروجی اگزوز توضیحات کاملی ارائه می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی اگزوز خودرو چیست؟
دلایل دود سفید اگزوز چیست؟
اول از همه باید سراغ دود سفید اگزوز برویم. خروج این دود هم می‌تواند نشانه ایراد فنی در خودرو باشد و هم نه. در ادامه، دلایل خروج دود سفید را به طور کامل بررسی می‌کنیم:
1. تبخیر بخار آب (در هنگام روشن شدن خودرو)
در هوای سرد یا مرطوب، بخار آب موجود در سیستم اگزوز یا مخلوط سوخت و هوا ممکن است به صورت دود سفید از اگزوز خارج شود.
در این حالت معمولا دود سفید کم حجم است و پس از گرم شدن موتور از بین می‌رود. به همین خاطر جای نگرانی ندارد.
2. نشت مایع خنک‌کننده به محفظه احتراق
ما در مقاله‌ای در وبلاگ تپسی با عنوان «دلایل سوختن واشر سرسیلندر» در رابطه با عوارض گرم شدن بیش از حد موتور توضیحات کاملی ارائه داده‌ایم. یکی از مهمترین عوارض این مشکل، سوختن واشر سرسیلندر است. در این وضعیت، مایع‌خنک کننده به داخل محفظه احتراق وارد شده و باعث تولید دود سفید می‌شود.
علائم این مشکل:
- دود سفید غلیظ و مداوم
- کاهش سطح مایع خنک‌کننده در رادیاتور
- بوی شیرین در دود
- احتمال گرم شدن بیش از حد موتور
راه‌حل رفع مشکل:
تعویض واشر سرسیلندر و بررسی سرسیلندر جهت پیدا کردن خرابی و ترک.
3. وجود آب در سوخت دلیل دود سفید اگزوز
یکی دیگر از دلایل خروج دود سفید از اگزوز خودرو کیفیت بد بنزین و وجود آب در سوخت است.
علائم این مشکل:
- افت قدرت موتور
- احتمال سخت روشن شدن موتور
راه‌حل رفع مشکل:
تخلیه سوخت آلوده و تمیز کردن سیستم سوخت.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی کاتالیزور خودرو چیست؟
4. خرابی توربوشارژر
اگر ماشین شما مجهز به سیستم توربوشارژ است، ممکن است دلیل خروج دود سفید از اگزوز خودرو، خرابی این قطعه باشد.
علائم این مشکل:
- کاهش قدرت موتور
- صداهای غیرعادی از توربوشارژر
راه‌حل رفع مشکل:
تعمیر یا تعویض توربوشارژر.
5. مشکلات در انژکتورها یا سوخت‌رسانی دلیل دود سفید اگزوز
سوخت‌رسانی ناقص یا تزریق بیش از حد سوخت به محفظه احتراق می‌تواند منجر به احتراق ناقص و تولید دود سفید شود.
علائم این مشکل:
عملکرد ناپایدار موتور
افزایش مصرف سوخت
راه‌حل این مشکل:
تنظیم یا تعویض انژکتورها.
توجه به خروج دود سفید و اقدام به‌موقع می‌تواند از آسیب جدی‌تر به موتور جلوگیری کند.
دلایل دود سیاه اگزوز چیست؟
خروج دود سیاه از اگزوز خودرو نشان‌دهنده وجود مشکلاتی در سیستم احتراق یا سوخت‌رسانی است. این نوع دود معمولاً ناشی از افزایش بیش از حد سوخت نسبت به هوا یا احتراق ناقص سوخت است. در ادامه، دلایل و علائم خروج دود سیاه را به طور کامل بررسی می‌کنیم:
1. تنظیم نبودن مخلوط سوخت و هوا
اگر میزان سوخت تزریق‌شده به موتور بیش از حد باشد یا هوا به میزان کافی وارد نشود، مخلوط سوخت و هوا به طور کامل نمی‌سوزد و باعث خروج دود سیاه از اگزوز می‌شود.
· علائم این مشکل
دود سیاه غلیظ
مصرف سوخت بالا
کاهش شتاب و عملکرد خودرو
- راه‌حل این مشکل
تنظیم سیستم سوخت‌رسانی و بررسی سنسورهای اکسیژن.
2. خرابی انژکتورها یا نازل‌های سوخت
اگر انژکتورها معیوب باشند و بیش از حد سوخت تزریق کنند، سوخت اضافی می‌سوزد و دود سیاه تولید می‌شود.
· علائم این مشکل:
خروج دود سیاه به صورت مداوم
لرزش موتور در حالت کارکرد درجا
· راه‌حل رفع مشکل:
تمیز کردن یا تعویض انژکتورها.
بیشتر بخوانید: انواع دود موتورسیکلت
3. کثیفی یا گرفتگی فیلتر هوا دلیل دود سیاه اگزوز
فیلتر هوای کثیف مانع از ورود هوای کافی به موتور می‌شود. این کمبود هوا باعث تولید دود سیاه اگزوز می‌شود.
· علائم این مشکل:
کاهش قدرت موتور
مصرف بالای سوخت
· راه‌حل رفع مشکل:
تمیز کردن یا تعویض فیلتر هوا.
4. خرابی سنسورهای موتور مانند سنسور اکسیژن و MAP
سنسور اکسیژن و سنسور فشار هوای منیفولد (MAP) وظیفه دارند میزان سوخت و هوای ورودی را تنظیم کنند. خرابی این سنسورها می‌تواند باعث تزریق بیش از حد سوخت و تولید دود سیاه اگزوز شود.
علائم این مشکل:
روشن شدن چراغ چک موتور
عملکرد ناپایدار موتور
راه‌حل رفع مشکل:
بررسی و تعویض سنسورهای معیوب.
5. استفاده از سوخت بی‌کیفیت یا اشتباه
سوخت بی‌کیفیت یا حاوی ناخالصی‌ها ممکن است باعث احتراق ناقص و تولید دود سیاه شود.
· علائم این مشکل
عملکرد ناپایدار موتور
افزایش دود سیاه هنگام شتاب‌گیری
· راه‌حل رفع مشکل
استفاده از سوخت استاندارد و تمیز کردن سیستم سوخت.
6. مشکلات در سیستم بازچرخانی گازهای خروجی (EGR)
سیستم EGR وظیفه بازچرخانی بخشی از گازهای خروجی به داخل موتور را دارد. خرابی این سیستم می‌تواند منجر به تجمع کربن و سوخت ناقص شود.
· علائم این مشکل
کاهش راندمان موتور
دود سیاه در شتاب‌گیری
· راه‌حل رفع مشکل
تعمیر یا تعویض شیر EGR .
7. مشکلات رینگ پیستون یا سوپاپ‌ها
اگر رینگ پیستون یا سوپاپ‌ها خراب شوند، ممکن است سوخت به طور کامل نسوزد و باعث تولید دود سیاه شود.
· علائم این مشکل:
کاهش کمپرس موتور
افزایش مصرف روغن
· راه‌حل رفع مشکل:
تعمیر رینگ پیستون‌ها یا سوپاپ‌ها.
دلایل دود آبی اگزوز
خروج دود آبی اگزوز خودرو نشانه‌ای از سوختن روغن موتور در محفظه احتراق است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و معمولاً به مشکلات مکانیکی جدی در موتور مربوط می‌شود. در ادامه، دلایل و علائم خروج دود آبی را به طور کامل بررسی می‌کنیم:
8. خرابی رینگ پیستون‌ها
رینگ‌های پیستون وظیفه آب‌بندی بین پیستون و دیواره سیلندر را دارند. اگر رینگ‌ها فرسوده یا شکسته شوند، روغن به محفظه احتراق نشت کرده و می‌سوزد و باعث خروج دود آبی اگزوز می‌شود.
· علائم این مشکل:
دود آبی مداوم
کاهش کمپرس موتور
افزایش مصرف روغن موتور
· راه‌حل رفع مشکل
تعویض رینگ پیستون‌ها و در صورت نیاز تعمیر سیلندرها.
1. خرابی کاسه‌نمد سوپاپ‌ها دلیل دود آبی اگزوز
کاسه‌نمدهای سوپاپ از ورود روغن به محفظه احتراق جلوگیری می‌کنند. خرابی آن‌ها باعث نشت روغن به محفظه احتراق و تولید دود آبی اگزوز می‌شود
· علائم این مشکل
دود آبی هنگام استارت سرد یا شتاب‌گیری ناگهانی
مصرف بالای روغن
· راه‌حل رفع مشکل
تعویض کاسه‌نمدهای سوپاپ.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی سنسور دریچه گاز خودرو
2. فرسودگی یا خرابی دیواره سیلندر
اگر دیواره سیلندرها دچار فرسایش یا خط‌خوردگی شوند، روغن به محفظه احتراق نشت کرده و می‌سوزد. و می‌تواند دلیل تغییر رنگ دود خروجی باشد.
· علائم این مشکل:
کاهش قدرت موتور
دود آبی مداوم
· راه‌حل رفع مشکل:
بازسازی یا تعویض سیلندرها.
3. استفاده از روغن نامناسب یا بی‌کیفیت
استفاده از روغن موتور با ویسکوزیته نامناسب می‌تواند باعث نشت روغن به محفظه احتراق شود. و خروج دود آبی اگزوز شود.
· علائم این مشکل:
دود آبی متناوب
کاهش سطح روغن
· راه‌حل:
استفاده از روغن موتور با مشخصات توصیه‌شده توسط سازنده خودرو.
4. سوختن واشر سرسیلندر
خرابی واشر سرسیلندر ممکن است باعث نشت روغن به محفظه احتراق شود و تولید دود آبی کند.
· علائم این مشکل
دود آبی همراه با دود سفید
کاهش سطح مایع خنک‌کننده و روغن موتور
گرم شدن بیش از حد موتور
· راه‌حل رفع مشکل
تعویض واشر سرسیلندر.
5. پر بودن بیش از حد روغن موتور دلیل دود آبی اگزوز خودرو
اگر میزان روغن موتور بیشتر از حد مجاز باشد، ممکن است وارد محفظه احتراق شود و بسوزد و تولید دود آبی کند.
· علائم این مشکل:
دود آبی موقتی
نشت روغن از موتور
· راه‌حل رفع مشکل:
تنظیم سطح روغن موتور.
6. عمر بالای موتور و فرسایش قطعات
در خودروهای قدیمی، فرسایش طبیعی قطعات موتور ممکن است باعث نشت روغن و تولید دود آبی اگزوز شود.
· علائم این مشکل:
دود آبی مداوم
افت عملکرد موتور
· راه‌حل رفع مشکل
تعمیر اساسی موتور.
نتیجه‌گیری
تغییر رنگ دود اگزوز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. دلایلی که خبر از ایراد در سیستم فنی ماشین می‌دهد. به همین خاطر در صورت بروز این مشکل، بهتر است به سرعت ماشین را پیش یک مکانیک متخصص ببرید تا ایرادات احتمالی را رفع کند.
سوالات متداول
1. خروج دود سفید غلیظ از اگزوز نشانه چیست؟
همانطور که در متن مقاله توضیح دادیم، خروج دود سفید غلیظ از اگزوز خودرو نشانه ورود مایع خنک‌کننده به محفظه اختراق موتور است. این اتفاق نیز به طور معمول به دلیل سوختن واشر سرسیلندر اتفاق می‌افتد.
2. راه حل رفع دود سفید اگزوز چیست؟
دود سفید می‌تواند به دلیل سردی هوا و موقتی باشد و گاهی ممکن است به دلیل مشکلات بزرگ‌تری مانند سوختن واشرسرسیلندر. در مورد دوم موتور ماشین شما نیاز به یک تعمیر اساسی دارد.
3. چرا دود خاکستری از اگزوز خارج می‌شود؟
دود خاکستری می‌تواند به دلایل از جمله خرابی سیستم تهویه کارتر، سوختن روغن موتور و در برخی موارد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات در گیربکس اتوماتیک باشد.
4. آیا خروج دود سیاه هنگام شتاب‌گیری طبیعی است؟
در حالت عادی، خیر. دود سیاه هنگام شتاب‌گیری نشان‌دهنده احتراق ناقص یا غلظت مخلوط سوخت و هوا است. این مشکل ممکن است به دلیل کثیفی فیلتر هوا، خرابی انژکتور یا مشکلات سیستم سوخت‌رسانی باشد.