اگر به رانندگی ایمن اهمیت می‌دهید، نگهداری از سیستم ترمز خودرو باید برای شما اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. اگر ترمزهای خودروی شما به درستی کار نکنند، می‌تواند شما، مسافران و سایر رانندگان را در خطر بزرگی قرار دهد. نگهداری از ترمزهای خودرو مانند دیگر بخش‌های این وسیله نقلیه به دو عامل بستگی دارد.
اول نوع رانندگی شما و مورد دیگر رسیدگی‌های دوره‌ای و بررسی قطعات سیستم ترمز.
در این مقاله از تپسی هر دو مورد را بررسی می‌کنیم.
تاثیر رانندگی در نگهداری از سیستم ترمز خودرو
ساده‌ترین روشی که می‌توانید برای نگهداری از سیستم ترمز خودرو استفاده کنید، رانندگی آرام است.
این سبک رانندگی نه تنها استفاده از لنت ترمز را کاهش می‌دهد بلکه تضمین می‌کند که به سلامت سفر کنید.
به عنوان مثال اگر در اتوبان با سرعت زیاد در حرکت هستید و به صورت ناگهانی ماشین جلویی شما سرعت خود را کم کند، به ناچار مجبور هستید که پدال ترمز را فشار دهید تا ماشین متوقف شود.
در این حالت خودروی شما برای توقف به اصطحکاک زیادی نیاز دارد که همین امر به راحتی می‌تواند باعث سایش و کاهش عمر سیستم ترمز خودرو شما شود.
از دیگر روش‌های رانندگی که به افزایش عمر سیستم ترمز خودرو کمک می‌کند، عبارت است از:
- در هنگام توقف و ایستادن ماشین، پا را از روی پدال ترمز بردارید.
- در ساعات اوج ترافیک رانندگی نکنید. ماندن در ترافیک باعث استهلاک بیشتر قطعات سیستم ترمز خودرو می‌شود.
- اگر در ادامه مسیر خود ترافیکی مشاهده می‌کنید، پا را از روی پدال گاز بردارید. بگذارید خودرو به آرامی توقف شود.
- خودرو خود را بیش از حد سنگین نکنید. بار اضافی باعث می‌شود فشار بیشتری روی دیسک و لنت ترمز وارد شود. اگر بار بیش از حد باشد، اصطلاحا ماشین ترمز می‌برد.
چطور از سیستم ترمز خودرو نگهداری کنیم؟
همانطور که در ابتدای نوشته توضیح دادیم، نگهداری از سیستم ترمز خودرو به دو بخش تقسیم می‌شود. نوع رانندگی و سرویس فنی.
بعد از توضیح رانندگی ایده‌آل برای بالابردن بازدهی سیستم ترمز خودرو، حالا نوبت به سرویس فنی می‌رسد. از جمله نکات فنی نگهداری از سیستم ترمز خودرو عبارت است از:
از قطعات یدکی باکیفیت استفاده کنید
اگر قصد دارید ترمز خودرو خود را تعمیر کنید، حتما از لوازم یدکی باکیفیت استفاده کنید. برای خرید لوازم مصرفی سیستم ترمز مثل لنت، دیسک، روغن ترمز و … حتما با کارشناسان مشورت کنید.
سیستم ترمز خودرو را تمیز کنید!
وجود گردوغبار، روغن‌های اضافی و براده‌های لنت، می‌تواند روی عملکرد ترمز خودرو تاثیر منفی داشته باشد. به همین خاطر بهتر است که به صورت دوره‌ای قطعات سیستم ترمز خودرو را تمیز کنید.
باد لاستیک‌ها را تنظیم کنید
یکی از عوامل مهم تاثیرگذار در کارایی سیستم ترمز خودرو، میزان باد تایرها است. تنظیم نبودن باد تایرهای خودرو هم بر روی تعادل خودرو تاثیر منفی دارد و هم سیستم ترمز.
سطح روغن ترمز را بررسی کنید
کم شدن میزان روغن ترمز ماشین هم می‌تواند موجب از کار افتادن سیستم ترمز شود و هم به قطعات خسارت وارد کند. نگذارید سطح روغن ترمز ماشین پایین بیاید.
سیستم ترمز خودرو از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
برای درک بهتر نوع کارکرد سیستم ترمز خودرو، بهتر است قطعات مختلف و شاخص آن را بشناسید.
دو دهه است که خودروها از سیستم ترمز دیسکی استفاده می‌کنند. این نوع سیستم نسبت به ترمز کاسه‌ای، امنیت بالاتری دارد. در هنگام خرید خودرو دست دوم حتما به نوع سیستم ترمز دقت کنید.
برای آنکه بتوانید در سرویس‌های دوره‌ای خودرو ایرادات این سیستم را برطرف کنید، بهتر است اجزای آن را بشناسید.
دیسک ترمز
این بخش یک صفحه نازک فلزی است که بین چرخ و بلبرینگ‌ها قرار دارد. اصطحکاک میان دیسک و لنت ترمز باعث می‌شود سرعت ماشین کاهش پیدا کرده و خودرو بایستد.
دیسک ترمز یک قطعه مصرفی در ماشین است. مهمترین عاملی که می‌تواند باعث خرابی آن شود، سرد و گرم شدن مداوم دیسک است.
استهلاک میان این قطعه و لنت، باعث افزایش دما می‌شود. این افزایش دما عامل تاب برداشتن دیسک، نازک شدن و در نهایت شکستن آن است.
نشانه‌های خرابی دیسک ترمز
همانطور که توضیح دادیم، دیسک ترمز جز لوازم مصرفی ماشین است و بعد از مدتی ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
از جمله نشانه‌های خرابی دیسک ترمز خودرو عبارت است از:
- کشیده شدن ماشین به اطراف هنگام ترمز گرفتن
- شنیدن صدای غیر عادی از خودرو مانند صدای جیغ
- لزوم فشار مضاعف به پدال برای ترمز گرفتن
- کاهش قدرت ترمز ماشین
- لرزش پدال و فرمان ماشین هنگام ترمز گرفتن
اگر با این نشانه‌ها مواجه شدید، بهتر است ماشین را به یک متخصص نشان دهید. اما چطور می‌توان باعث جلوگیری از خرابی دیسک ترمز خودرو شد؟
مهمترین عامل خرابی دیسک ترمز رانندگی بد است. پس بهتر است در اولین گام شیوه رانندگی خود را تغییر دهید. رعایت نکات زیر می‌تواند عمر این قطعه مصرفی خودرو شما را افزایش دهد:
- ترمز شدید و لحظه‌ای نگیرید
- برای کاهش سرعت ماشین از دنده معکوس استفاده کنید
- در ترافیک نمانید و در ساعات خلوت رفت‌وآمد کنید
- در روزهای بارانی و سرد با سرعت نرانید
لنت ترمز
وظیفه لنت انتقال قدرت سیستم ترمز خودرو به دیسک برای ایستادن ماشین است.
لنت جز قطعات مصرفی خودروها است و باید با توجه به کیفیت ساخت و نوع استفاده و رانندگی شما، به موقع تعویض شود.
نشانه‌های تمام شدن لنت ماشین
اما چطور می‌توان فهمید زمان تعویض لنت است؟ برخی از نشانه‌های تمام شدن لنت ترمز عبارت است از:
- کاهش قدرت ترمز ماشین
- شنیدن صدای سایش دو قطعه فلزی هنگام ترمز گرفتن
- انحراف خودرو هنگام ترمز گرفتن
- روشن شدن چراغ ترمز
کالیپر ترمز
این قطعه محل قرارگیری لنت ترمز است. کالیپرها فشار سیستم هیدرولیک را با استفاده از پیستون‌ها، به لنت ترمز انتقال می‌دهند.
لنت نیز با سایش و چسبیدن به دیسک، باعث ایستادن خودرو می‌شود.
بهتر است به صورت دوره‌ای کالیپرها بررسی و سرویس شوند. از جمله نشانه‌های خرابی کالیپر ترمز خودرو عبارت است از:
- نشتی روغن زیر چرخ‌ها
- انحراف ماشین هنگام ترمز گرفتن
- ساییدگی غیر متقارن لنت‌ها
برای نگهداری از سیستم خودرو توجه به کالیپرها اهمیت بسیاری دارد. استفاده از لنت استاندارد، سرویس توسط متخصص و همچنین توجه به میزان و کیفیت روغن ترمز در افزایش طول عمر کالیپرها تاثیرگذار است.
سیستم هیدرولیک
اساس سیستم ترمز خودرو، بخش هیدرولیک است. این بخش وظیفه انتقال فشار از پدال به کالیپرها را بر عهده دارد. عامل انتقال قدرت در این سیستم روغن ترمز است.
از قطعات تاثیرگذار در این چرخه، پمپ هیدرولیک است که عامل انتقال این سیستم است.
پدال ترمز
پدال زیر پای راننده است و با فشار آن، قدرت سیستم هیدرولیک به کالیپرها و در نهایت به لنت منتقل می‌شود.
روغن ترمز
بطور طبیعی روغن ترمز رطوبت را به خود جذب کرده و بعد از 2 سال معمولا 3 درصد آب جذب می‌کند.
در ترمزهای شدید رطوبت موجود در روغن، باعث می‌شود که ترمز‌گیری ضعیفی داشته باشید. بنابراین لازم است که بعد از سپری کردن تقریبا 60 هزار کیلومتر با کمک یک متخصص مخزن آن تخلیه و روغن جدید جایگزین شود.
اگر روغن ترمز کم شده یا فاسد باشد، عملکرد سیستم ترمز مختل می‌شود. به همین خاطر قبل از سفرهای طولانی مدت و رفت‌وآمدهای روزانه، حتما سطح روغن ترمز ماشین را بررسی کنید.
لزوم نگهداری از سیستم ترمز خودرو
نهایتا این‌که سرویس‌های دوره‌ای و منظم خودرو یکی از مهمترین روش‌ها برای افزایش طول عمر قطعات خودرو و همچنین کاهش هزینه‌های نگهداری هستند.
در واقع عدم انجام به موقع سرویس و کنترل خودرو می‌تواند آسیب‌های فراوانی به تمامی قسمت‌های خودرو خصوصا قسمت فنی آن برساند. پس کنترل و بازرسی به موقع خودرو یک عامل مهم و پیشگیری از مشکلات محسوب می‌شود.
در هنگام بازدیدهای دوره‌ای، حتما سیستم ترمز و قطعات مصرفی آن را مورد بازبینی قرار دهید.
https://www.howacarworks.com/basics/how-the-braking-system-works
اگر به مقالاتی با موضوع تعمیر و نگهداری از قطعات ماشین علاقه‌مند هستید، می‌توانید مقاله «11 علت سفت شدن فرمان هیدرولیک خودرو» را نیز مطالعه کنید.
سوالات متداول
1- همه ماشین‌ها از ترمز دیسکی یا ABS استفاده می‌کنند؟
سال‌هاست که کارخانه‌‌های سازنده ماشین از ترمز دیسکی برای خودروهای خود استفاده می‌کنند. این سیستم امنیت بالاتری نسبت به سایر سیستم‌های ترمز دارد. البته در ماشین‌های سنگین اوضاع متفاوت است.
2- هزینه بررسی و تعویض قطعات سیستم ترمز چقدر است؟
هزینه نگهداری و تعویض قطعات سیستم ترمز ماشین بستگی به نوع خودرو همچنین لوازم یدکی خریداری شده دارد. سعی کنید در خرید لوازم یدکی ترمز صرفه‌جویی را کنار بگذارید و بهترین برند را خریداری کنید.
3- چه عواملی باعث کاهش کارایی ترمزها می‌شوند؟
عواملی مانند فرسودگی لنت‌ها، وجود هوا یا رطوبت در سیستم ترمز، کمبود مایع ترمز، خرابی دیسک‌ها و تنظیم نادرست سیستم ترمز می‌توانند باعث کاهش کارایی ترمزها شوند. همچنین استفاده مکرر از ترمزها در مسیرهای شیب‌دار یا رانندگی با بار سنگین نیز می‌تواند کارایی آن‌ها را کاهش دهد.
4- چرا پدال ترمز نرم می‌شود و چه کاری باید انجام داد؟
نرم شدن پدال ترمز معمولاً نشان‌دهنده وجود هوا در سیستم ترمز، کمبود مایع ترمز، یا نشتی در سیستم هیدرولیک است. برای حل این مشکل، باید سیستم ترمز از نظر وجود نشتی بررسی شود و در صورت نیاز، هواگیری یا پر کردن مایع ترمز انجام شود.
5- آیا تعویض لنت‌ها در زمان مناسب به افزایش عمر دیسک‌ها کمک می‌کند؟
بله، تعویض به‌موقع لنت‌های ترمز می‌تواند از سایش دیسک‌ها جلوگیری کرده و عمر آن‌ها را افزایش دهد. لنت‌های فرسوده فشار زیادی بر دیسک وارد می‌کنند و در صورت عدم تعویض، دیسک‌ها به سرعت آسیب می‌بینند.
6- چگونه از زنگ‌زدگی دیسک‌های ترمز جلوگیری کنیم؟
زنگ‌زدگی دیسک‌های ترمز به دلیل تماس طولانی‌مدت با آب یا رطوبت ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، می‌توان خودرو را در محل خشک و پوشیده پارک کرد و از شستشوی مکرر با آب در فصل‌های مرطوب اجتناب کرد. همچنین رانندگی منظم و استفاده از ترمزها به‌صورت معمولی می‌تواند زنگ‌زدگی‌های جزئی را از بین ببرد.
7- تاثیر رانندگی نادرست بر سیستم ترمز چیست؟
رانندگی نادرست مانند ترمزهای ناگهانی و شدید، رانندگی با بار سنگین، یا استفاده مکرر از ترمز در سراشیبی‌ها می‌تواند باعث سایش زودرس لنت‌ها و دیسک‌های ترمز شود. بهتر است از ترمزهای ناگهانی خودداری کنید.