علت وصل نشدن دیاگ به خودرو + رفع ایراد
رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو یکی از دغدغه‌های اصلی تعمیرکارانی است که با انواع خودروها سر و کار دارند. دیاگ از مهم‌ترین ابزارهایی است که این افراد برای عیب‌یابی مشکلات خودرو در اختیار دارند و هر مشکلی در دیاگ معضل بزرگی برای آن‌هاست. در این مقاله به علت وصل نشدن دیاگ به خودرو می‌پردازیم.
دستگاه دیاگ خودرو چیست و چه کاربردی دارد؟
همان‌طور که در مقدمه نیز گفته شد، دستگاه دیاگ خودرو (Diagnostic Tool) مهم‌ترین ابزار تعمیرکاران خودرو برای عیب‌یابی و بررسی وضعیت سیستم‌های الکترونیکی خودرو است.
دیاگ از طریق پورت OBD یا On-Board Diagnostics خودرو به ECU وصل می‌شود و به اطلاعات مربوط به عملکرد اجزای مختلف مانند موتور، گیربکس، سیستم ترمز و سایر سیستم‌های الکترونیکی دسترسی پیدا می‌کند.
سپس با خواندن این اطلاعات و تحلیل آن‌ها، مشکلات و خطاها را شناسایی می‌کند. به طور کل کاربرد دیاگ به موارد زیر خلاصه می‌شود:
- عیب‌یابی سریع: شناسایی کدهای خطا (Error Codes) در سیستم‌های الکترونیکی خودرو مانند موتور، گیربکس، ترمز ABS، چراغ‌ها، ایربگ و موارد مشابه.
- بررسی تاریخچه خطاها: نمایش سوابق خطاهای قبلی برای تحلیل بهتر وضعیت خودرو.
- بررسی عملکرد سیستم‌ها: تحلیل داده‌های سنسورها و قطعات مثل سنسور اکسیژن، انژکتورها و سیستم سوخت.
- رفع مشکلات مخفی: تشخیص مشکلات و عیب‌هایی که با روش‌های سنتی یا به شکل عادی قابل شناسایی نیستند.
- تنظیم و راه‌اندازی مجدد سیستم‌ها: ریست کردن چراغ‌های هشدار (مثل چک‌انجین) یا تنظیم مجدد ECU پس از تعمیر.
- بهینه‌سازی عملکرد سوخت: کمک به تنظیم دقیق موتور برای بهبود مصرف سوخت و کاهش آلایندگی‌ها.
بیشتر بخوانید: دلایل خرابی کمپرسور کولر خودرو
علت وصل نشدن دیاگ به خودرو
علت وصل نشدن دیاگ به خودرو، تنها به یک یا چند مورد خلاصه نمی‌شود و می‌تواند از مشکلات جدی مثل خراب بودن پورت‌ها و مشکل داشتن مدار داخلی دستگاه دیاگ گرفته تا موارد بسیار ساده‌ای مثل باز نبودن سوئیچ خودرو را شامل شود.
خرابی یا کثیفی پورت OBD-II
این مورد یکی از رایج‌ترین ایرادات دستگاه دیاگ است. در صورتی که پورت OBD-II خراب یا کثیف باشد، فرایند عیب‌یابی خودرو را مختل می‌کند. در جدول زیر علائم این مشکل و نیز راه‌حل رفع آن بررسی شده است.
| علائم خرابی یا کثیفی پورت | علت کثیفی یا آسیب پورت | راه‌حل رفع مشکل |
| عدم اتصال دستگاه دیاگ | ورود گرد و غبار، خاک یا رطوبت | بازرسی گاه به گاه پورت |
| خطاهای ارتباطی مثل “Connection Failed” یا “No ECU response” | زنگ‌زدگی پایه‌های فلزی (پین‌ها) | تمیز کردن پورت با استفاده از اسپری کنتاکت شور (Contact Cleaner) |
| قطع و وصل شدن ارتباط در حین انجام تعمیرات | خرابی فیزیکی پین‌ها | بررسی پین‌ها |
| شناسایی ناقص ECU یا ماژول‌ها | اتصال کوتاه به دلیل سیم‌کشی معیوب | تست روی سایر خودروها |
| مشکلات نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری ECU | تعویض پورت OBD-II |
مثل هر مشکل دیگری برای هر نوع دستگاه یا سیستمی، با انجام برخی نکات پیشگیرانه می‌توان از بروز خرابی برای دیاگ جلوگیری کرد. نکات زیر بخشی از اقدامات پیشگیرانه‌ای است که می‌توانید انجام دهید:
- جلوی ورود آب و رطوبت به داخل خودرو به‌خصوص اطراف داشبورد را بگیرید.
- در زمان اتصال دیاگ، دقت کنید سوکت را با زاویه صحیح وارد کنید.
- از کابل‌های باکیفیت و استاندارد استفاده کنید.
باز نبودن سوئیچ خودرو علت وصل نشدن دیاگ به خودرو
این مشکل بیشتر یک حواس‌پرتی یا سهل‌انگاری ساده است و عموما تعمیرکاران تازه‌کار مرتکب آن می‌شوند. زمانی سوئیچ خودرو بسته است،
ECU معمولاً در حالت خاموش یا کم‌مصرف (Sleep Mode) قرار دارد و نمی‌تواند با دستگاه دیاگ ارتباط برقرار کند. طببیعتا ECU برای ارسال داده‌ها به دستگاه دیاگ نیاز به برق دارد!
ضعف باتری خودرو
مورد دیگری که می‌توان به عنوان علت وصل نشدن دیاگ به خودرو به آن اشاره کرد، ضعف باتری ماشین است. به این ترتیب که اکثر دستگاه‌های دیاگ (مخصوصاً نوع سیمی) برای کار کردن به برقی که از پورت OBD-II می‌گیرند، وابسته هستند و خود این پورت هم انرژی خود را از ECU یا باتری ماشین می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی سنسور مپ خودرو
در صورتی که ولتاژ باتری پایین باشد، جریان کافی به دستگاه نمی‌رسد و دستگاه روشن نمی‌شود یا دچار خطای ارتباط می‌شود. چک کردن ولتاژ باتری، شارژ یا تعویض آن و اطمینان از اتصالات سالم یکی از راه‌های رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو است. اگر با وجود باتری سالم همچنان دیاگ کار نکرد، باید پورت OBD-II، فیوزها یا ECU بررسی شوند.
در صورت ضعیف بودن باتری در زمان اتصال دیاگ، چند پیام خطای رایج نشان داده می‌شود که عبارتند از
- “No power from the vehicle”
- “Low voltage detected”
- “Cannot establish connection”
نکته: در نظر داشته باشید که حتی در صورت روشن بودن خودرو، ممکن است باتری برای تغذیه هم‌زمان ECU و دستگاه دیاگ ضعیف‌تر از حد لازم باشد. پس صرفا روشن بودن ماشین دلیل کافی برای سالم بودن باتری نیست.
مشکل مدار داخلی دستگاه دیاگ
ایرادات مختلف سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری در خود دستگاه دیاگ باعث ایجاد اختلال در مدار داخلی می‌شود و این موضوع به عنوان یک علت مهم در وصل نشدن دیاگ به خودرو شناخته می‌شود. علائم خرابی مدار داخلی دیاگ معمولا موارد زیر است:
- دستگاه بدون هیچ‌گونه واکنشی روشن نشده و LED خاموش می‌ماند
- اتصال به هیچ روشی برقرار نشده یا دائما قطع و وصل می‌شود (این مشکل اکثرا در مدل‌های بلوتوثی یا USB رخ می‌دهد.
- خطاهای عجیب یا متناوبی مثل خواندن اشتباه اطلاعات یا نمایش کدهای خطای غیرواقعی نمایش داده می‌شوند.
- عملکرد دستگاه به شدت کند می‌شود.
- بوی سوختگی یا گرمای غیرعادی از داخل دستگاه یا اطراف سوکت OBD منتشر می‌شود.
دلایل احتمالی آسیب به مدار داخلی و توضیحات مربوط به هرکدام در جدول زیر قابل مشاهده است. برای رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو، شناختن هر یک از این دلایل ضروری است.
| علت خرابی | توضیح تکمیلی |
| نوسان برق | اتصال دستگاه به خودرو در زمان استارت یا افت ناگهانی ولتاژ می‌تواند آسیب شدیدی به مدار وارد کند. |
| اتصال معکوس | اگر اتصال باتری یا کابل به شکل اشتباهی متصل شود، سوختن چیپ‌های داخلی را به دنبال دارد. |
| نفوذ رطوبت یا گرد و غبار | این اتفاق باعث ایجاد اتصال کوتاه یا خوردگی در مسیرهای مدار می‌شود. |
| وارد شدن ضربه فیزیکی | |
| پایین بودن کیفیت دستگاه | استفاده برندهای بی‌نام یا ارزان‌قیمت از قطعات ضعیف و غیراستاندارد باعث خراب شدن سریع‌تر دستگاه می‌شود. |
| مشکلات نرم‌افزاری یا فریمور دستگاه | باگ‌های نرم‌افزاری باعث ایجاد اختلال در پردازش داده‌ها توسط مدار داخلی شده و عدم هماهنگی با پروتکل‌های ارتباطی خودرو (مثل CAN، K-Line یا ISO) را به همراه دارد. |
| مشکلات منبع تغذیه | اگر دستگاه دیاگ به یک پورت OBD-II معیوب یا خودرویی با مشکلات برقی (مثل ولتاژ غیراستاندارد) متصل شود، باعث وارد شدن آسیب به مدار داخلی می‌شود. |
| خرابی کانکتور یا کابل | اگر پارگی داخلی کابل دچار پارگی داخلی شود یا اتصالات در کانکتور شل باشد، قطع سیگنال را در پی دارد. |
نوسانات الکتریکی خودرو علت وصل نشدن دیاگ به خودرو
برای رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو، باید این نکته را نیز جدی گرفت. این نوسانات معمولا به سه شکل افزایش ناگهانی (Spike)، افت ولتاژ (Drop) یا نویز الکتریکی رخ می‌دهند و بر عملکرد پورت OBD-II و ارتباط آن با دستگاه دیاگ تأثیر بگذارند. این تاثیر هم به معنای اختلال گاه بسیار شدید است. نوسانات الکتریکی به اشکال زیر باعث از کار افتادن دستگاه دیاگ می‌شود:
- اتصال کوتاه یا مدار باز
- افت یا افزایش ولتاژ
- نویز الکتریکی ناشی از قطعات معیوب (مثل شمع‌ها، کویل‌ها یا سیستم جرقه‌زنی
- خرابی فیوز
- اتصال نادرست یا ضعیف زمین (اتصال منفی باتری یا بدنه)
تاثیراتی هم که این موضوع روی دستگاه دیاگ می‌گذارد، عبارت است از:
- روشن نشدن دستگاه دیاگ
- خاموش شدن یا ریست شدن ناگهانی دستگاه
- خرابی مدار داخلی دستگاه
- ارائه اطلاعات اشتباه یا قطع ارتباط با ECU
- نمایش کدهای خطای غیرعادی یا غیرمنطقی روی دستگاه دیاگ
بیشتر بخوانید: دلایل خرابی جعبه فیوز خودرو چیست؟
عدم نصب نرم‌افزار ایسیو روی دیاگ
نصب نکردن یا ناسازگاری نرم‌افزار ایسیو با برند یا خودرویی خاص، باعث می‌شود که دستگاه دیاگ نتواند اطلاعات آن را بخواند یا تحلیل کند و این موضوع به معنای مختل شدن فرایند عیب‌یابی خودرو است.
برای شناسایی و رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو که از عدم نصب نرم‌افزار ناشی می‌شود، باید به نشانه‌های زیر توجه داشته باشید:
- عدم برقرای اتصال علی‌رغم سالم بودن دستگاه دیاگ از نظر سخت‌افزاری
- باز نشدن نرم‌افزار دیاگ یا وصل نشدن به ECU
- عدم‌شناسایی هیچ یونیتی (مثل موتور، گیربکس، ایربگ) توسط نرم‌افزار
- نمایش خطاهایی مثل “No ECU Found”،”No communication” یا “Device not detected”
برای حل این مشکل می‌توانید روش‌های زیر را به کار ببرید:
- نصب نرم‌افزار مناسب و سازگار با برند و مدل خودرو
- به‌روزرسانی نرم‌افزار از طریق دانلود از سایت سازنده دستگاه دیاگ
- بررسی لایسنس و دریافت کد فعال‌سازی نرم‌افزار از فروشنده یا سازنده در صورت نیاز
سوختن فیوز سوکت عیب یاب دیاگ
یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه دیاگ سوختن فیوز سوکت OBD-II است که معمولا با یک تعویض فیوز و بررسی ساده برطرف می‌شود.
اما اگر این اتفاق به تناوب تکرار شد، باید به دنبال یک ایراد اساسی‌تر در دستگاه دیاگ گشت. ایراداتی مثل مشکلات برقی خودرو یا خرابی پورت. در جدول زیر به علت‌ها، علائم و راه‌حل‌های این مشکل پرداختیم.
| علت سوختن فیوز سوکت OBD-II | علائم سوختن فیوز سوکت OBD-II | راه‌حل |
| اتصال کوتاه | متصل نشدن دستگاه دیاگ | بررسی جعبه فیوز |
| نوسانات برقی | روشن نشدن دستگاه دیاگ | بررسی پورت OBD-II |
| دستگاه دیاگ غیراستاندارد | نمایش ناقص داده‌ها | بررسی کابل و دستگاه دیاگ |
| آسیب فیزیکی به پورت | چراغ‌های هشدار غیرعادی | چک کردن سیستم برقی خودرو |
| مشکلات سیستم برقی خودرو |
سوختن آی سی ارتباط با دیاگ داخل ایسیو
قطعه‌ای که ارتباط بین ECU ماشین و دستگاه دیاگ را امکان‌پذیر می‌کند، یک آی سی در داخل ایسیو است که از طریق پورت OBD-II این کار را انجام می‌دهد. طبیعی است که در صورت آسیب‌دیدن این آی‌سی، ارتباطی برقرار نمی‌شود. در صورت بروز این مشکل که عموما کم اتفاق می‌افتد، علائمی مثل عدم‌ارتباط با دیاگ، عدم‌شناسایی ECU، عملکرد ناقص سیستم‌های دیگر و یا چراغ چک‌انجین روشن مشاهده می‌شود.
اشتباه انتخاب کردن ECU علت وصل نشدن دیاگ به خودرو
زمانی که تعمیرکار در زمان اتصال دیاگ به خودرو، اطلاعات ECU را اشتباه وارد کند، با خطاهایی مثل “No communication with ECU”، “ECU not detected” یا سایر خطاهای داخلی مواجه می‌شود.
هر ایسیو دارای پروتکل ارتباطی، آدرس، و ساختار داده‌ای مختص خود است که با سایر مدل‌ها تفاوت دارد.
برای رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو که از این مورد ناشی می‌شود، کافی است که اطلاعات مدل ECU را به درستی وارد کنید. البته این مشکل بیشتر در دستگاه‌های دیاگ دستی دیده می‌شود.
کندی زمان پاسخگویی ECU خودرو
کندی پاسخگویی ECU خودرو به دلیل مشکلات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری یا ارتباطی، با دستگاه دیاگ سازگار نشود و در کارکرد آن اختلال جدی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: ۹ نشانه خرابی واتر پمپ
این مشکل با علائمی مثل عدم اتصال دیاگ، تأخیر در نمایش داده‌ها یا دریافت ناقص اطلاعات ظاهر می‌شود.
برای رفع آن، بررسی باتری، اتصالات، به‌روزرسانی نرم‌افزار ECU، استفاده از دستگاه دیاگ سازگار و رفع خطاهای موجود ضروری است. دلایل اصلی کند شدن پاسخ ECU خودرو عبارتند از:
- خرابی داخلی در آی‌سی‌های پردازش ECU
- نوسانات برق یا افت ولتاژ باتری خودرو
- وجود خطاهای زیاد و قدیمی در حافظه ECU
- استفاده از دستگاه دیاگ ناسازگار یا ضعیف ن
- نصب تجهیزات جانبی پر مصرف برقی (مثل آمپلی‌فایر یا زنون)
- مشکل در پروتکل ارتباطی (مثل اختلال در K-Line یا CAN)
راهکار رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو
ارائه راهکار کلی برای وصل نشدن دستگاه دیاگ به خودرو شاید امکان‌پذیر نباشد. اما با توجه به اینکه بسیاری از این مشکلات، موارد رایجی هستند، می‌توان به طور خلاصه و در قالب یک جدول آن‌ها را دسته‌بندی کرد؛
| مورد بررسی | اقدام پیشنهادی | نتیجه یا علت |
| بررسی دستگاه دیاگ | تست روی خودروی دیگر | مشخص شدن سالم یا خراب بودن دستگاه |
| کابل و کانکتور دیاگ | بررسی فیزیکی، تعویض کابل | قطع‌شدگی، پارگی یا خرابی سوکت |
| سوکت OBD خودرو | بررسی و تمیزکاری پین‌ها | زنگ‌زدگی، شل بودن یا پین خم‌شده |
| برق پین ۱۶ (مثبت) | اندازه‌گیری با مولتی‌متر | سوختن فیوز یا قطع ولتاژ |
| اتصال منفی (پین ۴ یا ۵) | بررسی بدنه و اتصال زمین(Erth) | قطعی منفی یا بدنه نامناسب |
| انتخاب ECU در نرم‌افزار | انتخاب صحیح مدل، موتور و سال | اشتباه در انتخاب منوی دیاگ |
| نصب نرم‌افزار ECU | بررسی وجود و فعال بودن یونیت در خودرو | نبود ECU در خودرو یا نصب نشدن نرم‌افزار آن |
| بررسی ECU خودرو | تست عملکرد موتور، چراغ چک، برق ECU | خرابی آی‌سی ارتباط یا ECU سوخته |
| باتری و دینام | چک ولتاژ (۱۲.۵ تا ۱۴ ولت) | افت ولتاژ یا باتری ضعیف |
| نوسانات یا نویز برق | جدا کردن تجهیزات جانبی پر مصرف | پارازیت یا ناپایداری در خطوط ارتباطی |
| فیوز سوکت دیاگ | بررسی جعبه فیوز (معمولاً ۱۰ یا ۱۵ آمپر) | قطع تغذیه به پورت OBD-II |
| کندی پاسخ ECU | تأخیر در بارگذاری اطلاعات | خرابی پردازنده ECU یا شلوغی حافظه خطا |
| سوختن آی‌سی ارتباط ECU | بررسی تخصصی ECU روی میز تست | عدم پاسخ‌دهی کامل یا قطع ارتباط |
| استفاده از دیاگ ناسازگار | تست با دستگاه دیاگ اصلی یا قوی‌تر | ناسازگاری با خودرو مورد استفاده |
دستگاهی برای عیب‌یابی، خود نیاز به عیب‌یابی دارد!
علت وصل نشدن دیاگ به خودرو به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. این دلایل می‌تواند بسیار ساده باشد؛ مثل فیوز سوخته، انتخاب اشتباه ECU یا خرابی کابل و گاهی نیز به دلایل تخصصی مانند خرابی آی‌سی ارتباط ECU یا نوسانات برق برگردد.
برای رفع ایراد وصل نشدن دیاگ به خودرو باید مرحله‌به‌مرحله از بررسی برق، سوکت OBD-II و تنظیمات نرم‌افزار شروع و در صورت لزوم، ECU را به‌صورت تخصصی بررسی کرد تا علت دقیق مشخص شود.
سوالات متداول
1. چرا دستگاه دیاگ به خودرو متصل نمی‌شود؟
ممکن است پورت OBD-II خودرو یا کابل دستگاه معیوب باشد.
2. آیا مشکل از سازگاری دستگاه دیاگ است؟
بله، برخی دستگاه‌های دیاگ با مدل‌های خاص خودرو سازگار نیستند. مخصوصا اگر دیاگ از نوع قدیمی و دستی باشد.
3. آیا فیوز معیوب می‌تواند باعث ایجاد مشکل شود؟
بله، فیوز سوخته پورت OBD-II می‌تواند مانع اتصال شود.
4. چرا دیاگ بلوتوثی به گوشی وصل نمی‌شود؟
در چنین شرایطی باید اپلیکیشن را به‌روزرسانی یا دوباره نصب کنید.
5. آیا باتری ضعیف خودرو روی اتصال دیاگ تاثیر دارد؟
بله، ولتاژ پایین باتری می‌تواند مانع ارتباط دستگاه دیاگ شود.
6. آیا به‌روزرسانی دستگاه دیاگ ضروری است؟
بله، عدم به‌روزرسانی نرم‌افزار دیاگ می‌تواند باعث عدم سازگاری با خودروهای جدیدتر شود.
