در فصل گرما برخی از قطعات خودرو اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. مخصوصا قطعاتی که به طور مستقیم در سیستم خنک‌کاری ماشین نقش دارند. بالا رفتن دمای ماشین در فصل تابستان ممکن است خسارات سختی از جمله سوختن واشر سرسیلندر و خرابی سیلندر خودرو بر سیستم فنی ماشین تحمیل کند. در این مقاله قرار است در رابطه با ترموستات خودرو و همچنین علائم خرابی ترموستات خودرو صحبت کنیم.
قطعه‌ای که نقشی تعیین‌کننده در روند خنک‌سازی موتور خودرو ایفا می‌کند.
ترموستات خودرو چیست؟
ترموستات یکی از قطعات موتور خودرو در سیستم خنک‌کننده ماشین است که جریان مایع خنک‌کننده را در کل موتور کنترل و تنظیم می‌کند.
ممکن است گاهی عبارتی مانند «ترموستات باز یا بسته بود» را بشنوید. هنگامی که موتور خودرو کار می‌کند و به دمای خاصی می‌رسد، ترموستات باز می‌شود و مایع خنک‌کننده به‌سمت رادیاتور حرکت کند و موتور را در دمای استاندارد نگه می‌دارد.
باز و بسته شدن این قطعه باعث می‌شود موتور خودروی شما در دمای مطلوب کار کند. در صورت باز ماندن ترموستات، جریان ثابتی از مایع خنک‌کننده به موتور وارد می‌شود که به موتور اجازه نمی‌دهد به سطح معینی از گرما برسد و در نتیجه مشکلاتی در خودرو شما ایجاد می‌کند.
اگر برعکس باشد، عبور مایع خنک‌کننده به رادیاتور قطع می‌شود و در نتیجه موتور بیش از حد گرم می‌شود.
ترموستات خودرو چگونه کار می‌کند؟
مانند هر موتور دیگری که با آب خنک می‌شود، موتور خودرو در محدوده دمای کاری تعیین شده به‌طور موثر کار می‌کند.
اکثر خودروها باید بین دمای 90 تا 105 درجه کار کنند. اگر دمای موتور کمتر از درجه تعیین شده باشد، روغن موتور غلیظ می‌شود و روغن‌کاری مناسبی که موتور برای عملکرد بهینه لازم دارد انجام نخواهد شد.
این اتفاق منجر به زنگ زدن و خرابی موتور می‌شود. از طرف دیگر، اگر دما بالاتر برود، موتور بیش از حد گرم می‌شود.
ترموستات خودرو را قادر می‌سازد تا دمای کاری خود را حفظ کند. ترموستات به‌عنوان دریچه‌ای عمل می‌کند که به مایع خنک‌کننده موتور اجازه می‌دهد در دمای معین حرکت کند.
به‌عنوان مثال، هنگامی که موتور خود را روشن می‌کنید، ترموستات از عبور مایع خنک‌کننده از رادیاتور جلوگیری می‌کند.
اما هنگامی که موتور گرم می‌شود، ترموستات به‌تدریج باز می‌شود و اجازه می‌دهد مایع خنک‌کننده برای هدف خنک‌کردن به رادیاتور منتقل شود.
هنگامی که دمای مایع خنک‌کننده و موتور به زیر درجه معین برسد، ترموستات به‌تدریج بسته می‌شود تا دمای معمولی موتور را فراهم کند.
علائم خرابی ترموستات خودرو
بعد از آشنا شدن با عملکرد این قطعه حالا باید علائم خرابی ترموستات خودرو را مرور کنیم. همانطور که توضیح دادیم این قطعه نقشی اساسی در سیستم خنک‌کاری خودرو دارد و خرابی آن سیستم فنی ماشین را در وضعیت خطرناکی قرار می‌دهد.
1- گرمای بیش از حد موتور
اولین مورد در علائم خرابی ترموستات خودرو بالا رفتن بیش از اندازه دمای ماشین است. اتفاقی که می‌توانید سیستم فنی ماشین را در خطر قرار دهد.
اگر دمای موتور بیش از اندازه زیاد می‌شود و فن‌ها توانایی خنک‌کاری لازم را ندارند، بهتر است ترموستات خودرو را بررسی کنید.
2- نوسانات دمایی خودرو
یکی دیگر از علائم خرابی ترموستات خودرو نوسانات مکرر دمای ماشین است. اگر دمای ماشین به طور مداوم تغییر می‌کند، به احتمال زیاد می‌تواند بر اثر خرابی ترموستات باشد.
3- نشت مایع خنک‌کننده در اطراف محفظه ترموستات
یکی دیگر از علائم خرابی این قطعه، نشت مایع خنک‌کننده در اطراف محفظه ترموستات خودرو است.
این ایراد احتمالا به دلیل گیرکردن ترموستات پیش می‌آید.
نشتی می‌تواند در بسیاری از نقاطی که مایع خنک‌کننده از آن عبور می‌کند، رخ دهد، اما معمولا در اطراف محفظه ترموستات قابل مشاهده است. این موضوع می‌تواند باعث نشت شلنگ‌های خنک‌کننده دیگر نیز شود.
4- عملکرد ضعیف بخاری خودرو
اگر بخاری خودرو شما در فصل سرما به درستی کار نمی‌کند و گرمای قابل قبولی ندارد، می‌تواند به دلیل خرابی ترموستات باشد.
در این مواقع ترموستات به اصطلاح یک‌سره شده و میاع خنک‌کننده به صورت مداوم در موتور گردش می‌کند.
5- کاهش سطح مایع خنک‌کننده ماشین
رانندگان همواره باید سطح مایع خنک‌کننده ماشین را چک کنند. کیفیت و سطح این مایع تاثیر مستقیمی روی سیستم خنک‌کاری ماشین دارد.
اما زمانی که این مایع بی‌دلیل و در فواصل زمانی کم، کاهش می‌یابد، حتما ایرادی وجود دارد. یکی از دلایل کاهش سطح مایع خنک‌کننده، خرابی ترموستات خودرو است.
6- افزایش مصرف سوخت خودرو
دمای موتور به صورت استاندارد معمولا 90 درجه است. گرمای بیشتر یا حتی کمتر باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد فنی خودرو می‌شود.
خودرو در دمای بالاتر از حد استاندارد، مصرف سوخت بالاتری دارد. پس یکی از علائم خرابی ترموستات خودرو می‌تواند افزایش مصرف سوخت باشد.
از علائم دیگر خرابی ترموستات خودرو می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ایراد در کارکرد سرسیلندر خودرو
- روشن شدن چراغ هشدار
- ایراد گیربکس اتوماتیک در تعویض دنده‌های بالل
نحوه تعویض ترموستات خودرو
برای تعویض ترموستات خودرو بهتر است به تعمیرکار حرفه‌ای مراجعه کنید.
اما اگر در موقعیتی بودید که نتوانستید به تعمیرگاه بروید، بهتر است به صورت خلاصه بدانید که چگونه ترموستات خودرو را تعویض و جایگزین کنید. در ادامه فرآیند گام‌به‌گام ساده برای تعویض ترموستات را به صورت خلاصه بررسی می‌کنیم:
ابزار مورد نیاز:
آچار
ست سوکت
پیچ گوشتی
واشر پلاستیکی
انبر
بعد از مهیا کردن این وسایل، مراحل زیر را برای تعویض ترموستات خودرو انجام دهید.
- ماشین خود را در مکانی امن پارک کنید و ترمز‌دستی را بکشید.
- اجازه دهید ماشین خنک شود. همانطور که همیشه توصیه می‌کنیم، هنگام کار با موتور خودرو، مطمئن شوید که ماشین خنک است.
- کابل‌های باتری را جدا کنید.
- یک تشت تخلیه را زیر وسیله نقلیه خود قرار دهید و مایع خنک‌کننده را جمع کنید.
- محفظه ترموستات را پیدا کنید. محفظه ترموستات را می‌توان با دنبال‌کردن شیلنگ بالایی رادیاتور به‌راحتی پیدا کرد.
- پیچ‌های بدنه ترموستات را باز کنید. معمولا محفظه ترموستات با دو یا سه پیچ ۱۰ یا ۱۲ میلی‌متری بسته می‌شود. سوکت سمت راست را بگیرید و پیچ‌ها را آزاد کنید، سپس با دست پیچ‌ها را باز کنید.
- ترموستات معیوب را بردارید. هنگامی که محفظه ترموستات را درآورید، به‌راحتی می‌توانید ترموستات معیوب را با کشیدن آن بردارید.
- سطح کار را تمیز کنید. واشر پلاستیکی خود را بردارید زنگ‌زدگی را روی سطح کار خراش دهید تا ترموستات جدید پس از تعویض نشت نکند.
- ترموستات جدید را نصب کنید. اطمینان حاصل کنید که ترموستات را به همان روشی که آن را جدا می‌کنید دوباره نصب کنید. می‌توانید دفترچه خودروی خود را مطالعه کنید تا ببینید برای نصب ترموستات خودرو از چه روشی می‌توانید استفاده کنید.
- پیچ‌ها را محکم کنید. پیچ‌ها را به‌همان صورتی که آن را جدا می‌کنید محکم کنید. پیچ‌ها را با دست بچرخانید و با آچار به پایین هدایت کنید.
همچنین ما در مقاله‌ای با عنوان «9 نشانی خرابی واتر پمپ» در این مورد توضیحات مفصلی ارائه داده‌ایم.
سوالات متداول
1- وقتی ترموستات خودرو خراب می‌شود چه اتفاقی می‌افتد؟
یک ترموستات بد اجازه نمی‌دهد جریان مایع خنک‌کننده کافی در صورت نیاز جریان داشته باشد، در نتیجه باعث گرم شدن بیش از حد موتور می‌شود یا اگر در حالت باز بماند، دمای موتور شما را کاهش می‌دهد و بر نیروی روان‌کاری موتور شما تاثیر می‌گذارد.
2- چگونه ترموستات خود را امتحان کنم؟
راه‌های مختلفی برای اطلاع از چگونگی کارکرد ترموستات خودرو وجود دارد. با بررسی جریان مایع خنک‌کننده می‌توانید متوجه شوید که ترموستات کار می‌کند.
رادیاتور را به عقب باز کنید. موتور را روشن کنید و اجازه دهید در دور آرام کار کند.هنگامی که موتور را روشن می‌کنید، ترموستات اجازه عبور مایع خنک‌کننده به رادیاتور را نمی‌دهد زیرا موتور گرم نشده است. اگر در ابتدا عبور مایع خنک‌کننده وجود نداشته باشد و حتی وقتی ماشین گرم می‌شود، ترموستات مشکل دارد.
3- چگونه بفهمم ترموستات خودرو یا پمپ آب خراب است؟
در صورت خراب شدن هر یک از آن‌ها علایم مشابهی را نشان می‌دهند زیرا هر دو جز به‌ترتیب به گردش مجدد و عبور مایع خنک‌کننده در موتور تاثیر می‌گذارند. درصورت مشاهده هر یک از علایم زیر سریعا به تعمیرکار مراجعه کنید.
- گرمای بیش از حد موتور
- نوسانات گیج دما
- نشت مایع خنک‌کننده از جلوی ماشین
- خروج بخار از جلوی ماشین
- نشت مایع خنک‌کننده از اطراف محفظه ترموستات
همچنین ما در مقاله‌ای با عنوان «11 علت سفت شدن فرمان هیدرولیک خودرو» در این رابطه هم توضیحات مفصلی ارائه داده‌ایم.