یکی از نکات مهم برای افرادی که خودرو دارند، وظیفه نگهداری صحیح از آن است. ترمزها، لاستیک‌ها و تعویض روغن مسایل اساسی و بسیار مهم در تعمیر و نگهداری خودرو هستند. اما یکی از مشکلات بسیار مهم که بیشتر برای خودروهای قدیمی و فرسوده اتفاق می‌افتد، روغن‌سوزی خودرو است که یک موضوع رایج است، اما وقتی نادیده گرفته شود، می‌تواند آسیب بزرگی به‌موتور خودرو شما وارد کند. در این مقاله به‌بررسی مفهوم روغن سوزی، دلایل و نشانه‌های آن می‌پردازیم
روغن سوزی خودرو چیست؟
روغن به‌عنوان روان‌کننده برای قطعات موتور عمل می‌کند تا آن‌ها به‌سهولت کار کند. همچنین با فیلتر‌کردن گرد و غبار و سایر مواد زاید، از آسیب به‌موتور خودرو جلوگیری می‌کند. با این حال، گاهی برخی عوامل باعث می‌شود تا روغن به‌درستی به‌وظایف خود عمل نکرده و خودرو دچار روغن‌سوزی شود.
روغن سوزی به‌وضعیتی گفته می‌شود که در آن روغن به‌داخل محفظه احتراق موتور می‌لغزد و همراه با یک مخلوط سوخت و هوای بدون چربی می‌سوزد. به‌عبارت دیگر روغن باید در محفظه‌های تعیین‌شده‌ای حرکت کند تا باعث روان‌شدن حرکت برخی قطعات و جلوگیری از اصطحکاک بین آن‌ها شود.
اما زمانی که روغن و سوخت با هم می‌سوزد، سطح روغن به‌مرور پایین‌تر آمده و روغن سوزی اتفاق می‌افتد. این امر در بین خودروهای با مسافت پیموده شده زیاد، خودروهای قدیمی و خودروهایی که تعمیر و نگهداری مناسبی ندارند، رایج است. درصورت بروز روغن سوزی باید سریعا به تعمیرگاه مراجعه کرد در غیر این صورت منجربه آسیب فاجعه بار موتور می‌شود.
نشانه‌های روغن سوزی خودرو
برای خودروهای جدیدتر، تشخیص این‌که وسیله‌نقلیه شما روغن سوزی می‌کند، ممکن است آسان نباشد. این به‌این دلیل است که اتومبیل‌های جدیدتر به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که مبدل کاتالیزوری علائم سوختن روغن را پوشش می‌دهد. بنابراین ممکن است وسیله‌نقلیه شما در حال سوختن روغن باشد، اما شما نمی‌دانید.
با این حال، در خودروهای قدیمی، علائم سوختن روغن بسیار محسوس است و به‌راحتی قابل تشخیص است. در اینجا برخی از نشانه‌ها برای تشخیص روغن‌سوزی ماشین شما وجود دارد:
1- سطح روغن خودرو را کنترل کنید. شاید بهترین راه برای تشخیص روغن سوزی ماشین شما این باشد که سطح روغن‌خودرو را مشاهده کنید. اگر روغن خودرو به‌صورت غیرعادی و سریع‌تر از حد معمول درحال کاهش است، ممکن است خودرو دچار روغن‌سوزی شده باشد.
2- احساس بوی روغن سوخته در خودرو. یکی دیگر از نشانه‌های بارز بویی است که خودروی دچار روغن سوزی ایجاد می‌کند. هنگامی که روغن پس از تماس با اجزای داغ گرم می‌شود، بوی مشخصی از سوختن ایجاد می‌کند.
3- به‌دنبال دود آبی باشید که از لوله اگزوز می‌آید. یکی دیگر از علایم روغن سوزی خودرو، خروج دود آبی رنگ از اگزوز درحین کارکرد موتور است. مخصوصا زمانی خودرو با سرعت بیشتر حرکت می‌کند، این دود بیشتر می‌شود. در برخی موارد، ممکن است خودرو دچار روغن سوزی شود اما از دود آبی رنگ خبری نباشد. پس نبود دود آبی به‌معنی عدم وجود روغن سوزی خودرو نیست.
4- در خودروهای دچار روغن سوزی، شتاب افت‌کرده و شمع‌های آن نیز چرب می‌شود. گاهی چربی دهانه اگزوز نیز می‌تواند نشانه روغن سوزی خودرو باشد.
پس به‌طور کلی نشانه‌های روغن سوزی خودرو:
- مشاهده دود آبی رنگ از اگزوز
- چرب‌بودن سر شمع‌ها
- کاهش غیرعادی روغن خودرو
- مشاهده چربی برروی دهانه اگزوز
- کم‌شدن شتاب خودرو
- احساس بوی سوختن روغن از خودرو
دلایل ایجاد روغن سوزی خودرو
احتمالا شما متوجه برخی از علایم ذکر شده در بالا شده‌اید. نکته بعدی این است که بفهمیم چرا این اتفاق می‌افتد. دو نوع روغن سوزی خودرو وجود دارد.
روغن سوزی داخلی:
اگر روغن شما می‌سوزد، ممکن است قطعاتی که با هم کار می‌کنند تا روغن را از محفظه احتراق دور نگه دارند، فرسوده شده‌اند. به‌عنوان مثال، شیرها، آب‌بند، حلقه‌ها، واشرها و غیره معیوب هستند.
محفظه احتراق مکانی است که هوا و سوخت را با هم ترکیب می‌کند، که وقتی توسط شمع‌ها مشتعل می‌شود، انرژی لازم برای روشن‌شدن خودرو را فراهم می‌کند. هنگامی که این اجزا معیوب باشند، روغن به‌داخل این مخلوط سوخت و هوا نفوذ می‌کند و باعث سوختن روغن می‌شود.
روغن سوزی خارجی:
روغن سوزی خارجی زمانی اتفاق می‌افتد که روغن از موتور خارج می‌شود و روی سطح داغ بیرون موتور قرار می‌گیرد. نشانه این که روغن در بیرون می‌سوزد بوی روغن سوخته است.
اگر خودروی شما چه در داخل و چه در خارج روغن می‌سوزاند، ممکن است به‌دلایل زیر باشد:
واشر سر دمنده:
واشرسر کمک می‌کند تا فشار شلیک سیلندرها به دام بیفتد و روغن‌موتور یا مایع خنک‌کننده را از ورود به‌داخل یا خارج سیلندرها محدود می‌کند. واشرسر منفجرشده از گرمای بیش از حد موتور ناشی می‌شود. گرمای بیش از حد موتور اغلب به‌دلیل کمبود مایع خنک‌کننده، پمپ‌های آب ناکارآمد و رادیاتورها ایجاد می‌شود.
هنگامی که این واشر منفجر می‌شود یا از جای خود خارج می‌شود، روغن‌موتور به‌داخل سیلندرها راه پیدا می‌کند. خنک‌کننده‌ها در سیلندر باعث انتشار دود سفید از لوله اگزوز و از دست‌دادن مایع خنک‌کننده بدون هیچ نشانه‌ای از نشتی می‌شوند. سایر علایم واشرسر منفجر، پرتاب مایع خنک‌کننده در مخزن خنک‌کننده و رادیاتور و گرم‌شدن بیش از حد موتور است.
مخزن روغن آسیب‌دیده:
مخزن روغن جزیی از سیستم روغن‌کاری موتور است. به‌قسمت پایین موتور متصل می‌شود و به نگه‌داشتن روغن مورد نیاز برای روغن‌کاری تمام قطعات موتور کمک می‌کند. برخورد وسایل‌نقلیه به‌سطوح ناهموار می‌تواند باعث نشت و کمبود روغن شود. همچنین اجازه روغن‌کاری مناسب قطعات موتور را نمی‌دهد. نشانه‌ای از مشکل در مخزن روغن، روغن قابل رویت روی زمین است.
رینگ پیستون فرسوده:
رینگ پیستون به رینگ کنترل روغن نیز معروف است. این کار به‌گونه‌ای است که دیواره‌های سیلندر و قطعات متحرک موتور را روغن‌کاری کرده، بدون این‌که اجازه دهد روغن به‌داخل محفظه احتراق برود. یک رینگ پیستون گیر کرده، شکسته یا فرسوده به روغن اجازه نمی‌دهد تا قطعات موتور را به‌خوبی روان کند و به این ترتیب، روغن راه خود را به‌محفظه احتراق پیدا می‌کند و خودرو دچار روغن سوزی می‌شود.
اگر رینگ‌ها از کار بیفتند، گاهی اوقات با آتش‌سوزی موتور و انتشار دود آبی در هنگام شتاب مواجه می‌شوید. یکی دیگر از نشانه‌های خرابی رینگ پیستون، مصرف روغن بیشتر است حتی زمانی که نشتی خارجی وجود ندارد. رینگ پیستون فرسوده نیز باعث ایجاد روغن در فیلتر هوا می‌شود.
سوپاپ بد PCV:
سوپاپ‌های PCV که به‌عنوان دریچه‌های تهویه میل لنگ شناخته می‌شوند، کانالی دارند که از طریق آن فشار موتور خارج می‌شود. هنگامی که موتور فشار را آزاد می‌کند، از PCV عبور می‌کند و وارد منیفولد ورودی می‌شود.
گرفتگی، گیرکردن یا خرابی سوپاپ PCV اجازه نمی‌دهد فشار از موتور خارج شود. درعوض، فشار موتور را در سوپاپ PCV ایجاد می‌کند و آن را به موتور باز می‌گرداند، آب‌بندی‌ها را دچار مشکل می‌کند و روغن را به داخل سیلندرها فشار می‌دهد. روغن سوزاندن سوپاپ PCV نشان می‌دهد که سوپاپ معیوب بوده و قادر به‌انتقال فشار موتور نیست.
نشتی سوپاپ و آب‌بندی:
وظیفه سوپاپ‌های ورودی و خروجی، روان‌کردن عملکرد خودرو است. درحالی که مخلوط سوخت و هوا از طریق سوپاپ‌های ورودی وارد سیلندرها می‌شود، مخلوط سوخته از طریق دریچه‌های خروجی سیلندر را ترک می‌کند.
هنگامی که سوپاپ آسیب می‌بینند، دود مایل به آبی رنگی که از اگزوز در هنگام حرکت خودرو ساطع می‌شود، که نشان‌دهنده مشکل در این قطعه است.
استفاده از روغن نامناسب:
برخی از موتورها در حین کار حرارت بسیار بالایی تولید می‌کنند. استفاده از روغنی که نمی‌تواند حرارت موتور را تحمل کند، احتمالا باعث می‌شود روغن شما به‌سرعت بسوزد.
چگونه از روغن سوزی خودرو پیش‌گیری کنیم؟
موارد زیر به خودروی شما کمک خواهد کرد تا دیرتر دچار روغن سوزی شود:
– مهم‌ترین موضوع استفاده از روغن موتور مناسب و با کیفیت است. با دقت به دفترچه راهنمای خودرو می‌توانید بهترین نوع روغن برای خودروی خود را خریداری کنید.
– سرویس دوره‌ای و تعویض به‌موقع روغن‌موتور
– کنترل به‌موقع و مداوم سطح روغن‌موتور
– سعی کنید درهربار تعویض روغن فیلتر آن را نیز تعویض کنید.
– ترموستات خودرو را باز نکنید.
– به هیچ عنوان موتور خودرو را با گازوئیل یا مواد مشابه نشویید.
– می‌توانید از مکمل‌های ضدروغن سوزی با کیفیت و مناسب برای خودروی خود استفاده کنید.
درصورت به‌وجود آمدن مشکل روغن سوزی برای خودرو چه کنیم؟
چه باید کرد. اولین قدم برای رفع این مشکل، شناسایی عاملی است که باعث نشت روغن شده است. نشت روغن خارجی می‌تواند در اثر سایش و پارگی هر یک از اجزای زیر ایجاد شود:
با وجود مشکلات متعددی که ممکن است باعث سوختن و مصرف بیش از حد روغن شود، می‌توانید قبل از مراجعه به‌مکانیک، چند موضوع رایج را در خودروی خود بررسی کنید.
مرحله 1
درپوش‌های سوپاپ خود را بررسی کنید. در صورت شل‌بودن روکش سوپاپ یا خرابی آب‌بندها، نشت‌های جزیی و بدون فشار می‌توانند در اینجا ایجاد شوند. پیچ‌ها را چک کنید و در صورت شل‌بودن آن‌ها را سفت کنید. مراقب باشید که درپوش سوپاپ را بیش از حد سفت نکنید تا ترک نخورد یا خم نشود. استفاده از آچار گشتاور به جلوگیری از سفت‌شدن بیش از حد کمک می‌کند.
مرحله 2
اگر متوجه شدید که درپوش‌های شل مشکلی ندارند، درپوش‌های سوپاپ را بردارید. واشرهای حلقه‌ای را بررسی کنید. اگر ترک‌خورده یا خراب شده‌اند، آن‌ها را تعویض کنید. به‌آرامی واشر را با یک پیچ‌گوشتی بیرون بیاورید، شیارها را از زباله‌ها و کثیفی تمیز کنید و واشرهای جدید را وارد کنید.
مرحله 3
فیلتر روغن خود را بررسی کنید. ممکن است کارایی خودر از دست داده باشد، در نتیجه روغن فیلتر را مسدود کرده و احتمالا به اطراف پرتاب می‌شود (داخل و بیرون موتور آلوده‌شده و نشت می‌کند). روغن همچنین می‌تواند فیلتر را دور بزند – موتورهای جدیدتر دارای سیستم‌های بای‌پس هستند تا اطمینان حاصل کنند که مقداری روغن، حتی اگر کثیف باشد، به‌موتور برمی‌گردد – و به‌عنوان روغن کثیف وارد موتور شما می‌شود و سریع‌تر از روغن تمیز می‌سوزد.
همچنین، مطمین شوید که واشر فیلتر روغن قبلی برداشته شده باشد و خودرو دو واشر فیلتر نداشته باشد. داشتن دو واشر باعث آب‌بندی بد و نشتی یا فشار ضعیف می‌شود. فیلتر را عوض کنید و حتما با هر بار تعویض‌روغن فیلتر روغن را نیز عوض کنید.
مرحله 4
تعویض به‌موقع روغن ساده‌ترین راه برای پیش‌گیری از روغن‌سوزی خودرو است. اگر مدت زیادی است که روغن خود را تعویض نکرده‌اید، روغن کثیف موتور شما به‌دلیل وجود مواد جامد در روغن، سریع‌تر از روغن تمیز می‌سوزد. اصطکاک بیشتری روی قطعات موتور ایجاد می‌شود و روغن می‌سوزد.
مرحله 5
ماشین خود را نزد یک مکانیک حرفه‌ای ببرید، اقدامات خودتان کمک چندانی نمی‌کند. اگر مکانیک نیستید و موتور شما از مشکلات سوپاپ، آسیب پیستون یا رینگ پیستون، مشکلات سوپاپ PCV یا سایر مشکلات ساییدگی داخلی موتور رنج می‌برد، به‌نظر و تعمیرات حرفه‌ای نیاز دارید.
سخن پایانی
اگر خودروی شما دچار مشکل روغن‌سوزی شد، سریع‌تر اقدام کنید زیرا بی‌توجهی به این موضوع، منجر به آسیب به‌قطعات دیگر خودرو مثل شمع‌ها، میل‌لنگ، آب‌شدن اتصالات غیرفلزی موتور، پیستون‌ها، سیلندرها و رادیاتور می‌شود. پس سریعا به‌تعمیرکار مطمین خود مراجعه کنید تا این مشکل را برطرف کنید. اگر سفیر تپسی هستید می‌توانید با مراجعه به صفحه باشگاه سفیران تپسی در هر شهر، از تخفیف تعمیرات خودرو و خرید لوازم‌یدکی استفاده کنید. اگر سفیر تپسی نیستید، بعد از ثبت نام در صفحه ثبت نام راننده تپسی، می‌توانید از خدمات ویژه تخفیفی باشگاه سفیران تپسی استفاده کنید.