علت داغ کردن گیربکس دستی و اتومات

وقتی دمای گیربکس بالا می‌رود، عملکرد انتقال نیرو کاهش می‌یابد و خطر خرابی زیاد می‌شود. علت داغ کردن گیربکس دستی و اتومات می‌تواند در روغن آلوده، فشار زیاد بر مبدل گشتاور یا مسدود شدن رادیاتور باشد. با چند اقدام کوچک می‌توان عمر گیربکس را افزایش داد. در این مطلب خواهید دید که چگونه علت افزایش حرارت گیربکس با چک‌کردن سطح روغن و بررسی سیستم خنک‌کاری قابل کنترل است. همچنین یاد می‌گیرید کدام سبک رانندگی باعث بالا رفتن دما می‌شود و چطور رانندگی نرم و منظم مانع آن است. برای دریافت اطلاعات کامل، ادامه مطلب را در تپسی بخوانید.

تفاوت گیربکس دستی و اتومات در عملکرد و ساختار

در گیربکس دستی راننده خودش دنده را عوض می‌کند، درحالی‌که گیربکس اتومات این کار را با سیستم هیدرولیکی و الکترونیکی انجام می‌دهد.

گیربکس‌های اتومات با مبدل گشتاور و واحد کنترل انتقال هوشمند کار می‌کنند و تعویض نرمی دارند. در مقابل، گیربکس دستی ساده‌تر، ارزان‌تر و کم‌تر مستعد خرابی است. در جدول زیر تفاوت این دو نوع گیربکس بررسی شده است.

مقایسه گیربکس دستی و اتومات

ویژگی	گیربکس دستی	گیربکس اتومات
تعویض دنده	توسط راننده	خودکار
مصرف سوخت	کمتر	بیشتر در مدل‌های قدیمی
هزینه تعمیر	پایین‌تر	بالاتر
راحتی در رانندگی	کمتر در ترافیک	بیشتر
انتقال نیرو	سریع و مستقیم	نرم‌تر

ساختار و عملکرد گیربکس دستی

گیربکس دستی با مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها کار می‌کند که راننده آن‌ها را با کلاچ و دنده کنترل می‌کند. هر دنده نسبت مشخصی برای انتقال نیرو دارد و انتخاب درست آن باعث هماهنگی بهتر موتور و چرخ‌ها می‌شود. نگهداری صحیح و تعویض دقیق دنده‌ها عمر قطعات را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: راهکار افزایش عمر گیربکس خودرو 

علت داغ شدن گیربکس دستی

در گیربکس دستی، بیشتر مشکلات به نحوه رانندگی مربوط است. فشار زیاد به کلاچ و دنده‌کشی اشتباه باعث گرمای زیاد می‌شود. دلایل اصلی شامل موارد زیر هستند:

علت	توضیح خلاصه
ساییدگی سینکرونایزرها یا لغزش کلاچ	ساییدگی یا خرابی سینکرونایزر و کلاچ باعث سخت شدن تعویض دنده می‌شود.
تعویض نادرست دنده	تعویض اشتباه دنده یا فشار بیش‌ازحد روی کلاچ می‌تواند به گیربکس آسیب بزند.
کمبود یا افت کیفیت روغن گیربکس دستی	کم بودن یا بی‌کیفیت شدن روغن گیربکس عملکرد آن را مختل می‌کند.

سایش زیاد سینکرونایزرها یا کلاچ لغزنده

وقتی سینکرونایزرها ساییده شوند، دنده‌ها سخت درگیر می‌شوند و گرما بالا می‌رود. کلاچ لغزنده هم باعث گرم شدن و در نهایت باعث داغ کردن گیربکس دستی می‌شود. تعویض به‌موقع کلاچ کمک زیادی به جلوگیری از این مشکل می‌کند.

تعویض اشتباه دنده یا فشردن زیاد کلاچ

تعویض دیر یا اشتباه دنده باعث فشار بیش‌ازحد و داغ شدن گیربکس می‌شود. استفاده زیاد از نیم‌کلاچ هم حرارت صفحه را تا 100 درجه افزایش می‌دهد و یکی از رایج‌ترین علت‌ داغ کردن گیربکس‌های دستی است.

بیشتر بخوانید: علت تقه زدن گیربکس اتومات و دستی

کمبود یا خرابی روغن دنده خاص گیربکس دستی

کمبود روغن در گیربکس دستی باعث افزایش اصطکاک و حرارت زیاد می‌شود. نشتی جزئی هم اگر رفع نشود، می‌تواند علت داغ کردن گیربکس دستی و اتومات باشد. روغن مناسب باید هر 40,000 کیلومتر بررسی شود تا از افزایش حرارت گیربکس جلوگیری شود.

ساختار و عملکرد گیربکس اتوماتیک

در گیربکس اتوماتیک، انتقال نیرو و تعویض دنده‌ها به‌صورت خودکار و توسط روغن مخصوص (ATF) انجام می‌شود. مبدل گشتاور، به‌جای کلاچ، وظیفه انتقال قدرت را بر عهده دارد. عملکرد درست این سیستم به کیفیت روغن و سلامت مدار خنک‌کننده وابسته است.

علت داغ شدن گیربکس اتوماتیک

گیربکس اتومات به دلیل ساختار هیدرولیکی حساس، در برابر گرما آسیب‌پذیر است. دمای بالا معمولا ناشی از کمبود روغن، خرابی مبدل گشتاور یا ضعف سیستم خنک‌کاری است. دلایل اصلی عبارت‌اند از:

علت	توضیح
کمبود یا افت کیفیت روغن گیربکس اتومات (ATF)	اگر سطح یا کیفیت مایع گیربکس پایین یا کهنه باشد، دنده‌ها درست درگیر نمی‌شوند.
خرابی مبدل گشتاور (تورک کانورتر)	وقتی مبدل گشتاور مشکل داشته باشد یا لغزش زیاد ایجاد کند، قدرت موتور به‌خوبی منتقل نمی‌شود.
خرابی سنسورها یا قطعات کنترلی گیربکس	اگر سنسورها، شیرها یا رادیاتور گیربکس خراب باشند، عملکرد سیستم اتومات دچار اختلال می‌شود.

سطح یا کیفیت مایع گیربکس (ATF) پایین یا کهنه

مایع ATF خنک‌کننده و روان کننده اصلی گیربکس است. کاهش سطح یا بی‌کیفیتی آن باعث اصطکاک زیاد و افزایش دما می‌شود. روغن تیره یا بوی سوختگی، نشانه نیاز فوری به تعویض است تا از علت افزایش حرارت گیربکس جلوگیری شود.

مبدل گشتاور (تورک کنورتر) دچار مشکل یا لغزش زیاد

تورک کنورتر نیروی موتور را نرم منتقل می‌کند. خرابی یا لغزش آن باعث تبدیل انرژی به گرما و داغ شدن گیربکس می‌شود. سرویس و بررسی دوره‌ای این قطعه، مانع از علت داغ کردن گیربکس دستی و اتومات می‌شود.

بیشتر بخوانید: ۱۱ علت روغن ریزی گیربکس

سنسورها، شیرها یا رادیاتور گیربکس خراب

خرابی سنسور دما یا شیر برقی مانع گردش درست روغن می‌شود. گرفتگی یا نشتی رادیاتور گیربکس نیز خنک‌کاری را مختل می‌کند. بررسی این اجزا در سرویس‌های منظم، راهی موثر برای جلوگیری از افزایش حرارت گیربکس است.

نشانه‌های داغ شدن گیربکس

داغ شدن گیربکس با علائم مشخصی همراه است که توجه به آن‌ها از خرابی جدی جلوگیری می‌کند. نشانه‌های مهم شامل موارد زیر هستند:

• وقتی در کف خودرو بوی سوختگی یا گرمای زیاد احساس شود، احتمال آسیب گیربکس وجود دارد.
• اگر تعویض دنده سخت انجام شود، صداهای غیرعادی شنیده شود یا دنده لغزش داشته باشد، نشانهٔ خرابی گیربکس است.
• در این شرایط، خطر افزایش سایش، کاهش عمر قطعات و خرابی جدی گیربکس بالا می‌رود.

بوی سوختگی، گرم شدن دست یا کف خودرو

بوی سوختگی نشان می‌دهد روغن تجزیه شده و گیربکس بیش‌ازحد گرم است. انتقال حرارت به کف خودرو نیز هشدار روشنی از دمای بالا و علت داغ کردن گیربکس دستی و اتومات است.

مشکلات در تعویض دنده، لغزش، صدای غیرمعمول

در دمای بالا، فشار روغن کاهش یافته و تعویض دنده کند یا لغزنده می‌شود. صداهای وزوز یا تقه نیز از علائم افزایش اصطکاک و داغ شدن روغن گیربکس هستند.

خطرات جدی افزایش سایش، کاهش عمر اجزاء، خرابی عمده

ادامه گرمای زیاد باعث سوختن روغن و تماس فلزی قطعات می‌شود. این فرسایش شدید می‌تواند منجر به خرابی کامل گیربکس و نیاز به تعمیر اساسی شود.

بیشتر بخوانید: تعمیر گیربکس دنده ای

راهنمای پیشگیری و نگهداری برای کاهش دمای گیربکس

با چند اقدام ساده می‌توان از افزایش حرارت گیربکس جلوگیری کرد. اقدامات کلیدی عبارت‌اند از:

• با تعویض به‌موقع روغن یا مایع گیربکس، از فرسایش قطعات جلوگیری می‌شود.
• وقتی سیستم خنک‌کاری گیربکس به‌درستی کنترل شود و رانندگی در ترافیک اصولی باشد، عمر گیربکس افزایش می‌یابد.
• در خودروهای دستی، بررسی منظم کلاچ و در خودروهای اتومات، توجه به سطح مایع گیربکس ضروری است.

انتخاب و تعویض به‌موقع روغن/مایع گیربکس

تعویض به‌موقع روغن باعث حفظ خاصیت خنک‌کنندگی و جلوگیری از علت افزایش حرارت گیربکس می‌شود. روغن سالم باید شفاف و بدون بو باشد.

کنترل سیستم خنک‌کاری گیربکس، استفاده مناسب در ترافیک

عملکرد فن، رادیاتور و مسیر روغن باید مرتب بررسی شود. در ترافیک طولانی، خودرو را در حالت پارک قرار دهید تا از داغ کردن گیربکس دستی و اتومات جلوگیری شود.

توصیه مخصوص خودروهای دستی و اتومات

در خودروهای دستی از نیم‌کلاچ طولانی پرهیز کنید و در اتومات از بکسل زیاد یا رانندگی در دمای بالا خودداری کنید. این اقدامات ساده مانع افزایش حرارت گیربکس می‌شوند.

راهنمای انتخاب تعمیرگاه یا مکانیک مناسب

در این مقاله دلایل داغ کردن گیربکس دستی و اتومات را گفتیم تا با آگاهی در زمان مواجه با آن سریع‌ترین راه حل را پیدا کنید. انتخاب تعمیرگاه مناسب اهمیت زیادی دارد؛ پس مکانیکی را انتخاب کنید که تجربه کار با گیربکس‌های اتومات و دستی را دارد و از دستگاه دیاگ برای بررسی خطاها استفاده می‌کند.

همچنین تعمیرگاهی معتبر است که از روغن استاندارد و قطعات اصلی استفاده کرده و خدمات خود را ضمانت نماید.

از مکان‌هایی که قیمت پایین اما بدون ضمانت ارائه می‌کنند دوری کنید، زیرا ممکن است مشکل را موقتی و ناقص برطرف کنند.

پیشنهاد می‌کنیم برای یادگیری بیشتر، باقی مقالات آموزشی دیگر و راهنمای تعمیر خودرو را در وب‌سایت تپسی مطالعه کنید.

سوالات متداول

1. چرا گیربکس در ترافیک‌های طولانی داغ می‌شود؟

در ترافیک، تعویض مکرر دنده و نبود جریان هوای کافی باعث می‌شود روغن گیربکس گرمای اضافی بگیرد. این موضوع به‌ویژه در هوای گرم شدت پیدا می‌کند.

2. علت داغ کردن گیربکس دستی و اتومات در مسیرهای کوهستانی چیست؟

در مسیرهای شیب‌دار، موتور و گیربکس برای حفظ قدرت فشار بیشتری تحمل می‌کنند. این شرایط به‌مرور دمای گیربکس را از حد معمول بیشتر می‌کند.

3. آیا نوع روغن روی دمای گیربکس تاثیر دارد؟

بله روغن‌های غیراستاندارد یا آلوده نمی‌توانند گرما را انتقال دهند و اصطکاک را کم کنند. روغن باکیفیت باید هر ۴۸۰۰۰ تا ۹۷۰۰۰ کیلومتر تعویض شود.