گریس، نوعی ماده شیمیایی است که قطعات مهم خودرو را از اصطکاک و درگیری نجات می‌دهد. مهم‌ترین وظیفه انواع گریس این است که از ساییده‌شدن و خرابی تدریجی قطعات جلوگیری شود. اما چرا؟ فلزها و قطعات ماشین، بدون روانکاری به دشمنان قسم‌خورده تبدیل می‌شوند. بنابراین، اگر گریس نباشد، نتیجه چیزی جز خرابی، صدای ناهنجار و هزینه‌های سرسام‌آور نخواهد بود. انواع مختلفی از گریس وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به لیتیوم، پلی اوره، سفید و گرافیت اشاره کرد. هر کدام از انواع گریس صنعتی یا نسوز، ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص خودشان را دارند. متأسفانه بعضی از افراد، گریس‌کاری را اصلاً جدی نمی‌گیرند. بنابراین، دیر یا زود باید منتظر فرسایش قطعات، افزایش دمای موتور و حتی قفل شدن بخش‌های متحرک خودرو باشند. پس برای آشنایی با این انواع گریس خودرو و یادگیری اصول انتخاب و استفاده از آن، ادامه مطلب را بخوانید!
گریس چیست و چه کاربردی دارد؟
گریس (Grease) یک ترکیب نیمه‌جامد از روغن پایه و مواد غلیظ‌کننده است. همچنین، این ماده شیمیایی، نقش محافظ و روان‌کننده را برای قطعات متحرک خودرو بازی می‌کند. بر خلاف روغن‌های معمولی، گریس چسبندگی بالایی دارد و در برابر نشت، تبخیر و شسته شدن مقاوم است. به همین دلیل، استفاده منظم از گریس از ایجاد صداهای غیر عادی خودرو جلوگیری می‌کند.
از جمله کاربردهای انواع گریس خودرو عبارت‌اند از:
- حفظ نرمی عملکرد فرمان
- افزایش عمر مفید یاتاقان‌ها
- کاهش اصطکاک بین قطعات
- جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی
- بهبود عملکرد سیستم ترمز و کلاچ
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
- محافظت از قطعات در برابر گردوغبار
- کمک به خنک‌کنندگی قطعات متحرک
- جلوگیری از نشتی در بخش‌های حساس
- کاهش صدای اضافی در قطعات متحرک
معرفی انواع گریس خودرو بر اساس مواد اولیه
گریس از نظر ترکیبات شیمیایی به چند دسته کلی تقسیم می‌شود. هر نوع گریس ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارد که آن را برای شرایط خاصی مناسب می‌سازند. انتخاب نادرست گریس می‌تواند به‌جای محافظت، آسیب‌زننده باشد. بنابراین شناخت دقیق این دسته‌بندی، به افزایش عمر قطعات و بهبود عملکرد خودرو کمک می‌کند.
برای آشنایی با انواع گریس خودرو از لحاظ مواد اولیه به جدول زیر نگاهی بیندازید:
| انواع گریس از لحاظ مواد اولیه | ویژگی‌های برجسته | کاربردها | مزایا | معایب |
| انواع گریس صنعتی | مقاوم در برابر فشار، ارزان و مقاوم در برابر خوردگی | قطعات متحرک با فشار کم تا متوسط | قیمت مناسب، عملکرد خوب در شرایط معمولی | عملکرد ضعیف در دمای بالا |
| گریس سنتزی | مقاوم در برابر دماهای بالا و پایین، طول عمر زیاد | موتورهای خودرو، بلبرینگ‌های صنعتی | پایداری عالی، عمر طولانی | هزینه بیشتر نسبت به بقیه |
| انواع گریس نسوز | عملکرد خیلی خوب در دماهای بالای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد | توربو شارژرها، سیستم‌های صنعتی | مقاومت در برابر فشارهای زیاد و دماهای بالا | قیمت بالا |
| گریس ضد آب | مقاومت بالا در برابر شست‌وشو و نفوذ آب | قطعات دریایی، خودروهای ساحلی | طول عمر بالا، عملکرد مناسب در محیط‌های مرطوب | قیمت بالا |
مواد تشکیل‌دهنده گریس
گریس از ترکیب چندین ماده اصلی ساخته می‌شود که هر کدام وظیفه‌ای مهم در عملکرد آن دارند. هرچه کیفیت این مواد بالاتر باشد، دوام و کارایی گریس هم بیشتر می‌شود.
از جمله اجزای اصلی گریس:
- روغن پایه
- مواد ضدآب
- پایدارکننده حرارتی
- تقویت‌کننده چسبندگی
- ترکیبات ضد اکسیداسیون
- غلیظ‌کننده (مثل لیتیوم، کلسیم، سدیم)
- مواد افزودنی (ضدزنگ، ضدسایش، ضدکف)
بیشتر بخوانید: بهترین زمان تعویض روغن موتور
عدد گرانروی انواع گریس خودرو
گرانروی (Viscosity)، مقاومت یک مایع را در برابر جاری شدن نشان می‌دهد. در مورد گریس، این ویژگی مشخص می‌کند که چقدر سفت یا روان است. اگر عدد گرانروی بالا باشد، یعنی گریس سفت‌تر و چسبنده‌تر است؛ اگر پایین باشد، یعنی روان‌تر و نرم‌تر است. انتخاب درست گرانروی، تضمین‌کننده عملکرد بهینه قطعات خودرو است.
در جدول زیر، عدد گرانروی انواع گریس خودرو را مشاهده می‌کنید:
| انواع گریس خودرو بر اساس سفت بودن | عدد گرانروی (NLGI Grade) | حالت فیزیکی | کاربرد رایج |
| NLGI 000 | 000 | بسیار روان، شبیه روغن | جعبه‌دنده‌های بسته |
| NLGI 00 | 00 | خیلی نرم | سیستم‌های فرمان |
| NLGI 0 | 0 | نیمه‌روان | بلبرینگ‌های سرعت بالا |
| NLGI 1 | 1 | کمی نرم | یاتاقان‌ها در شرایط سرد |
| NLGI 2 | 2 | استاندارد، شبیه کره بادام‌زمینی | کاربرد عمومی خودرو |
| NLGI 3 | 3 | نسبتاً سفت | جلوبندی و شاسی خودرو |
| NLGI 4 و بالاتر | 4+ | بسیار سفت | محیط‌های با فشار و دما بالا |
راهنمای مطالعه جدول: عبارت NLGI مخفف «National Lubricating Grease Institute» و استانداردی برای درجه‌بندی گرانروی گریس‌ها محسوب می‌شود. این سیستم به ما می‌گوید که یک گریس چقدر سفت یا روان است. همچنین، عدد NLGI ضخامت یا غلظت گریس را نشان می‌دهد. هرچه عدد بالاتر باشد، گریس سفت‌تر خواهد بود. به‌عنوان مثال، گریس با NLGI 2 در مقایسه با NLGI 00 سفت‌تر است.
نگاهی به مهم‌ترین مزایای استفاده از گریس
گریس چیزی فراتر از یک روان‌کننده ساده است! استفاده از گریس هم باعث عملکرد بهتر لوازم مصرفی خودرو می‌شود و هم هزینه‌های سنگین تعمیر را به حداقل می‌رساند.
موارد زیر، 10 مورد از مهم‌ترین مزایای استفاده از گریس هستند:
- افزایش عمر قطعات متحرک
- مقاومت در برابر شست‌وشو با آب
- مقاوم در برابر دماهای بالا و پایین
- ماندگاری بالا و نیاز کمتر به تعویض
- حفظ عملکرد در شرایط سخت محیطی
- محافظت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی
- کاهش اصطکاک و جلوگیری از سایش
- کاهش صدای اضافی در سیستم تعلیق
- جلوگیری از نشتی و کاهش هزینه‌های تعمیر
- جلوگیری از ورود گردوغبار و آلودگی به قطعات حساس
معرفی و بررسی انواع گریس خودرو
در دنیای خودرو، هر گریسی وظیفه خاصی دارد. بعضی برای تحمل دماهای بالا طراحی شده‌اند و بعضی دیگر، فقط چسبندگی بیشتری دارند. شناخت این تفاوت‌ها، کلید افزایش عمر قطعات و بهبود عملکرد خودرو است. در ادامه با 7 نوع مختلف از انواع گریس صنعتی، انواع گریس نسوز و غیره آشنا می‌شوید:
1. گریس لیتیوم
- ترکیبات: پایه لیتیومی + روغن معدنی یا سنتتیک + افزودنی‌های ضد زنگ
- مهم‌ترین ویژگی: خاصیت چسبندگی و روانکاری مناسب
به قول راننده‌های حرفه‌ای، گریس لیتیوم، سلطان دنیای گریس‌هاست! چسبندگی بالا، تحمل دمای زیاد و مقاومت در برابر آب، آن را به انتخابی مناسب تبدیل کرده‌اند. این گریس معمولاً برای یاتاقان‌ها، جلوبندی و اتصالات مختلف استفاده می‌شود. همچنین، به دلیل عملکرد خوب و قابل قبولی که دارد، در صنایع دیگر هم پرطرفدار است.
در جدول زیر، آن دسته از قطعاتی را می‌بینید که با این ماده گریس‌کاری می‌شوند:
| قطعات مناسب برای گریس لیتیوم | ویژگی‌های مهم |
| بلبرینگ‌های چرخ | کاهش اصطکاک و تحمل فشار بالا |
| جلوبندی و بوش‌ها | جلوگیری از زنگ‌زدگی و سایش |
| اتصالات فرمان | عملکرد نرم‌تر و کاهش صدای اضافی |
| کمک‌فنرها | بهبود کارایی و افزایش دوام |
| یاتاقان‌های دینام | کاهش حرارت و جلوگیری از فرسایش |
2. گریس پولی اوره
- ترکیبات: پلی اوره + روغن سنتتیک + آنتی‌اکسیدان‌ها و عوامل ضدخوردگی
- مهم‌ترین ویژگی: مقاومت حرارتی بسیار بالا (تا ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد)
گریس پولی اوره، بهترین نمونه برای «سرعت و دوام» است! این نوع گریس به دلیل عمر طولانی و مقاومت حرارتی، انتخاب خوبی برای بلبرینگ‌های پرسرعت و دینام خودرو محسوب می‌شود. با وجود ضدزنگ بودن و مقاومت این گریس در برابر اکسیداسیون، قطعات فلزی ماشین دچار خوردگی نمی‌شوند.
بیشتر بخوانید: روغن ریزی خودرو + روش‌های رفع آن
در جدول زیر، قطعاتی که با گریس پولی اوره روانکاری می‌شوند را می‌بینید:
| قطعات مناسب برای گریس پولی اوره | ویژگی‌های مهم |
| بلبرینگ دینام | تحمل حرارت بالا و کاهش اصطکاک |
| بلبرینگ چرخ‌های جلو | عملکرد پایدار در سرعت‌های بالا |
| یاتاقان‌های الکتروموتور | محافظت در برابر اکسیداسیون |
| سیستم تهویه خودرو | دوام بالا در شرایط کاری سخت |
3. گریس لیتیوم سفید
- ترکیبات: پایه لیتیومی + روغن سنتتیک + تفلون (PTFE) یا افزودنی‌های ضد اصطکاک
- مهم‌ترین ویژگی: ظاهر سفید بدون ایجاد لکه یا آلودگی
اگر دنبال یک گریس تمیز و مقاوم هستید، گریس لیتیوم سفید انتخاب خوبی است. این گریس ترکیبی از روان‌کنندگی بالا، مقاومت در برابر آب و ظاهر شفاف دارد. برخلاف گریس‌های معمولی، لکه کمتری به جا می‌گذارد و قطعات را تمیز نگه می‌دارد. همچنین، این گریس برای مکانیزم‌های ظریف و قطعاتی که نیاز به گریس بی‌رنگ دارند، فوق‌العاده است.
برای درک اینکه کدام قطعات ماشین را می‌توان با این گریس روانکاری کرد به جدول زیر نگاه کنید:
| قطعات مناسب برای گریس لیتیوم سفید | ویژگی‌های مهم |
| لولاهای دَرِ خودرو | روانکاری بدون جذب گردوغبار |
| ریل صندلی و سانروف | چسبندگی بالا و بی‌اثر بر رنگ خودرو |
| قفل‌ها و دستگیره‌ها | جلوگیری از زنگ‌زدگی و عملکرد نرم |
| قطعات متحرک داخل کابین | بدون بو و کاملاً بی‌رنگ |
4. گریس بنتون
گریس بنتون، نسبت به انواع گریس صنعتی، بالاترین مقاومت را در برابر حرارت دارد. اکثر گریس‌ها در گرمای زیاد روان، شل و آبکی می‌شوند. اما نکته جالب اینجاست که گریس بنتون حتی در دماهای بالا هم شکل خود را حفظ می‌کند.
در جدول زیر، قطعاتی را که با بنتون گریس‌کاری می‌شوند، مشاهده می‌کنید:
| قطعات مناسب برای گریس بنتون | ویژگی‌های مهم |
| بلبرینگ‌های تحت دمای بالا | حفظ قوام و جلوگیری از نشت |
| یاتاقان‌های موتور | مقاومت فوق‌العاده در برابر حرارت |
| اجزای سیستم ترمز | کاهش اصطکاک و بهبود عملکرد |
| قطعات ماشین‌آلات سنگین | مناسب برای فشارهای بالا و شرایط سخت |
5. گریس سفید
- ترکیبات: ترکیب روغن پایه سنتتیک + صابون‌های لیتیوم یا کلسیم + تفلون (PTFE)
- مهم‌ترین ویژگی: مناسب برای اتصالات ظریف و پلاستیکی
گریس سفید، یک‌جورهایی «لباس رسمی قطعات حساس» محسوب می‌شود! این گریس ترکیب فوق‌العاده‌ای از روان‌کنندگی، مقاومت در برابر آب و خاصیت ضدزنگی دارد. همچنین، به دلیل ظاهر تمیز و عدم ایجاد لکه‌های روغنی، بهترین گزینه برای قطعات حساس خودرو است. اگر قطعه‌ای نیاز به حرکت نرم و محافظت طولانی‌مدت دارد، گریس سفید را پیشنهاد می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: ۱۱ علت روغن ریزی گیربکس + راه جلوگیری و تعمیر
از جمله قطعات مناسب خودرو برای گریس‌کاری با گریس سفید:
| قطعات مناسب برای گریس سفید | ویژگی‌های مهم |
| یاتاقان‌های سیستم فرمان | حرکت نرم و بی‌صدا |
| بلبرینگ‌های چرخ جلو | کاهش اصطکاک و افزایش عمر قطعه |
| ریل‌های سانروف و شیشه‌ها | جلوگیری از سایش و عملکرد بی‌نقص |
| قطعات داخلی کابین | تمیز، بدون بو و ماندگاری بالا |
6. گریس گرافیت
- ترکیبات: روغن پایه + پودر گرافیت + افزودنی‌های ضد سایش
- مهم‌ترین ویژگی: عملکرد مناسب در محیط‌های خشک
گریس گرافیت، بهترین انتخاب برای محافظت از قطعاتی است که زیر فشارند. این گریس با ترکیب روغن پایه و پودر گرافیت، باعث روانکاری، کاهش اصطکاک و مقاومت بالا می‌شود. برای قطعاتی که تحت فشار بالا و اصطکاک زیاد کار می‌کنند، گریس گرافیت یک انتخاب بی‌رقیب است.
قطعات مناسب برای گریس گرافیت را در جدول زیر ببینید:
| قطعات مناسب برای گریس گرافیت | ویژگی‌های مهم |
| چرخ‌دنده‌های گیربکس | کاهش اصطکاک و جلوگیری از سایش |
| زنجیرهای سیستم انتقال قدرت | دوام بالا و مقاومت در برابر گردوغبار |
| فنرهای سیستم تعلیق | جلوگیری از خوردگی و استهلاک |
| اجزای متحرک اکسل | مقاومت در برابر دمای بالا و فشار زیاد |
7. گریس سولفونات کلسیم
- ترکیبات: صابون سولفونات کلسیم + روغن سنتتیک + افزودنی‌های ضد خوردگی
- مهم‌ترین ویژگی: مقاومت در برابر شست‌وشو با آب
گریس سولفونات کلسیم، از انواع گریس صنعتی است که مواد صابونی دارد. جالب است بدانید که این نوع گریس به مقاومت عالی در برابر آب، حرارت و فشارهای سنگین معروف شده. ضمناً به دلیل ساختار منحصر‌به‌فرد، به‌راحتی از بین نمی‌رود و در شرایط سخت، عملکرد خوبی دارد. اگر قطعه‌ای در معرض رطوبت، سایش یا دماهای بالا است، این گریس را در نظر بگیرید.
در جدول زیر، قطعات مناسب برای گریس سولفونات کلسیم را می‌بینید:
| قطعات مناسب برای گریس سولفونات کلسیم | ویژگی‌های مهم |
| بلبرینگ‌های چرخ‌های عقب | مقاومت در برابر فشارهای سنگین |
| قطعات سیستم ترمز | کاهش اصطکاک و افزایش عمر مفید |
| یاتاقان‌های موتور | عملکرد پایدار در دمای بالا |
| قطعات هیدرولیکی | محافظت عالی در برابر زنگ‌زدگی |
چه زمانی قطعات ماشین باید گریس‌کاری شوند؟
گریس‌کاری به‌موقع، عمر خودرو را افزایش می‌دهد. قطعات متحرک خودرو تحت فشار، حرارت و سایش مداوم قرار دارند و نباید گریس‌کاری را پشت گوش انداخت. بی‌توجهی به زمان‌بندی مناسب، عملکرد خودرو را مختل می‌کند و هزینه‌های تعمیرات را بالا می‌برد. بسته به نوع قطعه، میزان استفاده و شرایط رانندگی، برنامه گریس‌کاری متفاوت است.
برای درک بهتر زمان‌بندی و گریس‌کاری قطعات زیر جدول زیر نگاه کنید:
| قطعه خودرو | زمان مناسب برای گریس‌کاری |
| بلبرینگ‌های چرخ | هر ۱۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۶ ماه |
| اتصالات جلوبندی | هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر یا هنگام شنیدن صداهای غیرعادی |
| زنجیرهای سیستم انتقال قدرت | هر ۵,۰۰۰ کیلومتر یا بعد از رانندگی در شرایط سخت |
| مفصل‌های میل‌گاردان | هر ۱۵,۰۰۰ کیلومتر یا در سرویس‌های دوره‌ای |
| قطعات سیستم تعلیق | هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر یا هنگام مشاهده خشکی در حرکت |
| فنرهای درب صندوق و کاپوت | هر ۶ ماه یک‌بار برای جلوگیری از گیر کردن |
| ریل‌های سانروف و شیشه‌ها | هر ۶ ماه یا هنگام کند شدن حرکت |
گریس؛ قهرمان بی‌ادعایی که به‌راحتی تهیه می‌شود!
گریس، قهرمان بی‌سروصدا و بی‌ادعای خودرو است! با انتخاب انواع گریس خودرو و گریس‌کاری به‌موقع، قطعات متحرک خودرو عمر بیشتری پیدا می‌کنند. در نتیجه، اصطکاک کاهش پیدا می‌کند و هزینه‌های تعمیر کمتر می‌شوند. فرقی نمی‌کند که در جاده‌ای پر پیچ‌وخم تردد می‌کنید یا در ترافیک شهری در حرکت هستید. مراقبت از خودرو همیشه یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه است.
راستی، آیا راننده تپسی هستید؟ خبر خوب این است که با ثبت‌نام در تپسی، می‌توانید از سرویس تپسی گاراژ استفاده کنید. با تپسی گاراژ، انواع گریس خودرو و قطعات یدکی، بدون واسطه و با قیمت واقعی در اختیارتان قرار دارند. پس همین حالا اقدام کنید و همیشه یک خودروی آماده و سالم داشته باشید!
سؤالات متداول
1. انواع گریس خودرو کدام‌اند؟
گریس لیتیوم، پولی اوره، سفید، بنتون، سولفونات کلسیم و گرافیت از جمله انواع گریس خودرو محسوب می‌شوند
2. چگونه بفهمم که قطعات خودرو به گریس‌کاری نیاز دارند؟
شنیدن صداهای غیرعادی، سختی در حرکت قطعات و مشاهده خشکی یا زنگ‌زدگی نشانه‌هایی از نیاز به گریس‌کاری هستند.
3. آیا استفاده از انواع گریس صنعتی نامناسب باعث آسیب به خودرو می‌شود؟
بله، استفاده از گریس نامناسب می‌تواند باعث خوردگی قطعات، کاهش عملکرد و حتی خرابی زودرس شود.
4. بهترین انواع گریس نسوز برای جلوبندی خودرو چیست؟
گریس پولی اوره از جمله انواع گریس نسوز است و مقاومت بالایی حرارت بالای 200 درجه سانتی‌گراد دارد.
5. چقدر گریس باید به قطعات اضافه کنیم؟
بیش از حد گریس نزنید! مقدار مناسب در دفترچه راهنمای خودرو ذکر شده و معمولاً یک‌لایه نازک کافی است.