یکی از نکات مهم در کیفیت و کارآمدی عملکرد موتور خودرو، ترکیب مناسب سوخت و هوا است. تعادل این ترکیب، احتراق بهینه در سیلندر را تضمین می‌کند. یکی از قطعات مهم در این فرایند سنسور اکسیژن است. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است در رابطه با علائم خرابی سنسور اکسیژن صحبت کنیم. قطعه‌ای که ممکن است در زمان استفاده شما از یک ماشین، هیچگاه نیاز به تعویض نداشته باشد، اما ایراد آن می‌تواند عملکرد فنی خودرو را تحت تاثیر قرار دهد.
سنسور اکسیژن خودرو چیست؟
همانطور که در مقاله «علائم خرابی ECU خودرو» توضیح دادیم، کامپیوتر ماشین میزان مخلوط بنزین و اکسیژن را برای احتراق بهینه معین می‌کند. برای رسیدن به تعادل، ای سی یو از سنسورهای مختلفی کمک می‌گیرد.
سنسور اکسیژن، یکی از مهمترین آن‌ها است. این سنسور در مسیر اگزوز خودرو قرار گرفته و وظیفه آن اندازه‌گیری میزان اکسیژن در گازهای خروجی از ماشین است.
این گزارش مستقیما به کامپیوتر خودرو ارسال میشود تا ECU بتواند میزان مناسب سوخت و هوا را تعیین کند.
وظایف سنسور اکسیژن خودرو چیست؟
بعد از آشنایی با این قطعه، بهتر است با دیگر وظایف سنسور اکسیژن خودرو آشنا شویم که عبارت است از:
- بهینه‌سازی مصرف سوخت
با تنظیم دقیق نسبت سوخت به هوا، مصرف سوخت کاهش می‌یابد و عملکرد موتور بهبود پیدا می‌کند.
- کاهش آلایندگی
با استفاده از این سنسور، میزان سوخت مصرفی بهینه شده و احتراق به شکل کاملی صورت می‌گیرد که منجر به کاهش تولید گازهای آلاینده مانند مونواکسید کربن میشود.
- افزایش عمر قطعات موتور
با تنظیم بهتر ترکیب سوخت و هوا، موتور به طور نرم‌تری کار کرده و احتمال خرابی قطعات کاهش پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: قطعات موتور خودرو و کارکرد آن‌ها
خودروها چند سنسور اکسیژن دارند؟
قرارگیری سنسور اکسیژن در خودروها از سال 1991 اجباری شد. هر ماشین با توجه به نوع موتور و آرایش سیلندر، بین دو تا چهار سنسور اکسیژن دارد.
موتورهایی با یک ردیف سیلندر دارای دو سنسور و موتورهایی با آرایش دو ردیف سیلندر دارای چهار سنسور اکسیژن هستند.
علائم خرابی سنسور اکسیژن چیست؟
بعد از آشنایی با این قطعه و وظایف آن، نوبت به صحبت در رابطه با علائم خرابی سنسور اکسیژن است. همانطور که توضیح دادیم، وظیفه اصلی این قطعه، تنظیم اختلاط سوخت و هوا است. پس قطعا خرابی آن نیز به طور مشخص در این بخش بروز می‌کند.
از جمله علائم خرابی سنسور اکسیژن خودرو عبارت است از:
1. افزایش مصرف سوخت
اگر بر اثر خرابی این قطعه اطلاعات غلط به کامپیوتر خودرو برسد، میزان نسبت سوخت و هوا در سیلندر به هم می‌ریزد. در نتیجه ممکن است مصرف سوخت به یک‌‌باره افزایش پیدا کند. پس یکی از اولین علائم خرابی سنسور اکسیژن افزایش مصرف سوخت است.
2. کاهش شتاب و توان خودرو
انرژی لازم برای حرکت سیلندرها در موتور، با احتراق به دست می‌آید. وقتی ترکیب مناسب سوخت و هوا به موتور نرسد، انرژی لازم ماشین نیز تامین نمی‌شود. به همین خاطر یکی از علائم خرابی سنسور اکسیژن کاهش شتاب و توان خودرو مخصوصا در مسیرهای طولانی و سربالایی است.
3. روشن شدن چراغ چک خودرو از علائم خرابی سنسور اکسیژن
اگر چراغ چک خودرو شما روشن شده‌است، ممکن است دلیل خرابی این قطعه باشد. البته تشخیص نهایی ایراد با دیاگ زدن خودرو به‌دست خواهد آمد.
4. افزایش آلایندگی خودرو
اگر عمل احتراق در موتور خودرو به درستی انجام نشود، میزان آلایندگی ماشین افزایش پیدا خواهد کرد. در این صورت خودرو علاوه بر مونواکسید کربن، دی اکسید گوگرد نیز تولید می‌کند. از طرف دیگر اگر برای دریافت برگه معاینه فنی نیز مراجعه کنید، به احتمال زیاد به دلیل آلایندگی بالا، ماشین شما رد خواهد شد.
5. شنیدن صدای غیرعادی از موتور
هم کاهش و هم افزایش ورودی سوخت به موتور به دلیل خرابی این قطعه می‌تواند باعث ایجاد صداهای غیرعادی در موتور خودرو شود. پس اگر موتور ماشین‌تان صدای دنگ دنگ یا ضربه می‌دهد، ممکن است دلیل خرابی سنسور اکسیژن باشد.
بیشتر بخوانید: دلایل ایجاد صداهای غیر عادی خودرو + ۱۱ نکته کلیدی
6. بوی نامطبوع از اگزوز
خرابی سنسور ممکن است منجر به احتراق ناقص و تولید گازهای آلاینده بیشتر شود، که در نتیجه بوی نامطبوعی از اگزوز خارج میشود. بویی شبیه به تخم مرغ گندیده!
7. لرزش و کارکرد نامنظم موتور از علائم خرابی سنسور اکسیژن
به دلیل عدم تنظیم صحیح سوخت و هوا، موتور ممکن است به صورت نامنظم کار کند و حتی در برخی مواقع لرزش بیشتری داشته باشد.
8. آسیب به کاتالیست خودرو
وقتی این سنسور خراب میشود، عمل احتراق در موتور خودرو با دمای بیشتری انجام میشود. همانطور که قبل‌تر توضیح دادیم، این قطعه در اگزوز خودرو و در مسیر خروج دودهای آلاینده تعبیه شده‌است. یعنی دقیقا در مکانی که کاتالیست قرار گرفته است.
بالا رفتن دمای گازهای خروجی می‌تواند به قطعات مختلف از جمله کاتالیست آسیب وارد کند.
9. تاخیر در گاز خوردن خودرو از علائم خرابی سنسور اکسیژن
از دیگر علائم خرابی این قطعه، گاز نخوردن ماشین است. یعنی در صورت فشار دادن پدال گاز هم، ماشین شتاب لازم را نمی‌گیرد.
این اتفاق نیز به دلیل تشخیص نادرست ای سی یو در زمان احتراق است.
10. بالا بودن دور موتور در حالت درجا
اگر خودرو شما در حالت درجا بد کار می‌کند، ممکن است دلیلش خرابی این قطعه باشد. خرابی سنسور اکسیژن عملکرد کلی موتور را در حالات مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دلایل خرابی سنسور اکسیژن خودرو
بعد از آشنایی با علائم خرابی این قطعه، بهتر است با دلایل خرابی سنسور اکسیژن نیز آشنا شویم. از جمله دلایل این مشکل عبارت است از:
· آلودگی و رسوبات
مواد شیمیایی مانند سیلیکون، فسفر و گوگرد که ممکن است در روغن موتور یا افزودنی‌های سوخت وجود داشته باشند، می‌توانند به مرور زمان بر روی سطح سنسور رسوب کنند و عملکرد آن را با ایراد مواجه کنند.
· استفاده از سوخت با کیفیت پایین
سوخت‌های نامرغوب و یا حاوی ناخالصی بالا می‌توانند باعث رسوب و ایجاد آلودگی روی سنسور اکسیژن شوند و عمر آن را کاهش دهند.
· نفوذ آب یا روغن از دلایل خرابی سنسور اکسیژن
ورود آب، روغن یا ضدیخ به سیستم اگزوز می‌تواند سنسور را آلوده یا دچار خوردگی کند. این مشکل معمولاً به دلیل خرابی سیستم آب‌بندی یا نشت مایعات رخ می‌دهد.
· گرمای بیش از حد موتور از دلایل خرابی سنسور اکسیژن
سنسور اکسیژن به گرما حساس است و در دماهای بالا ممکن است به مرور زمان خراب شود. داغ شدن بیش از حد سیستم اگزوز می‌تواند عمر سنسور را کاهش دهد.
· مشکلات در سیستم جرقه‌زنی
در صورت وجود مشکل در شمع‌ها یا کویل‌ها، احتراق ناقص ایجاد میشود و این می‌تواند باعث ورود گازهای آلاینده و مضر به سیستم اگزوز شده و به سنسور آسیب برساند.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی شمع خودرو
· سایش و استفاده طولانی‌مدت
سنسور اکسیژن یک قطعه مصرفی است و با گذشت زمان و استفاده مداوم، به‌تدریج کارایی خود را از دست می‌دهد و نیاز به تعویض پیدا می‌کند.
· مشکلات الکتریکی
سیم‌کشی و اتصالات نامناسب یا فرسوده می‌توانند باعث اختلال در عملکرد سنسور شوند و داده‌های نادرست به ECU ارسال کنند.
زمان تعویض سنسور اکسیژن ماشین
سنسور اکسیژن از قطعات مصرفی ماشین است و بعد از مدت زمانی باید تعویض شود و قابل تعمیر نیست. معمولا در ماشین‌های صفر این قطعه بین 100 تا 160 هزار کیلومتر و در ماشین‌های رده پایین‌تر تا 80 هزار کیلومتر کار می‌کند.
تشخیص قطعی خرابی سنسور اکسیژن
برای تشخیص خرابی این قطعه باید ماشین را پیش یک مکانیک مجرب ببرید. تشخیص قطعی فقط با دیاگ زدن خودرو امکان پذیر است.
نتیجه‌گیری
اگر با هرکدام از موارد گفته شه مواجه شدید، ماشین را به سرعت پیش یک تعمیرکار مجرب ببرید. خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند باعث خرابی دیگر قطعات موتور خودرو شود.
سوالات متداول
1. سنسور اکسیژن چه نقشی در خودرو دارد؟
این قطعه میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از اگزوز را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات آن را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) خودرو ارسال می‌کند. این اطلاعات به ECU کمک می‌کند تا نسبت سوخت به هوا را بهینه کند و عملکرد موتور بهبود یابد.
2. علائم خرابی سنسور اکسیژن چیست؟
علائم خرابی سنسور اکسیژن عبارتند از: روشن شدن چراغ چک موتور، کاهش مصرف سوخت، افزایش دود خروجی اگزوز و بوی ناخوشایند، کاهش توان موتور و نوسانات دور موتور یا لرزش در حالت درجا.
3. آیا خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند مصرف سوخت را افزایش دهد؟
بله. در صورت خرابی این قطعه، اطلاعات نادرست به ECU ارسال میشود که باعث میشود نسبت سوخت به هوا بهینه نباشد. این مشکل می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت شود.
4. آیا خرابی این قطعه به کاتالیست خودرو آسیب می‌زند؟
بله. سنسور اکسیژن در حفظ سلامت کاتالیست نقش دارد. در صورت خرابی، ممکن است سوخت نسوخته وارد کاتالیست شود و به مرور زمان آن را خراب کند. همچنین افزایش دما نیز سلامت این قطعه را کاهش می‌دهد.
5. چگونه می‌توان از خرابی سنسور اکسیژن جلوگیری کرد؟
راه‌های جلوگیری از خرابی سنسور اکسیژن عبارت است از:، استفاده از بنزین باکیفیت، تعویض به موقع روغن و فیلتر روغن و بررسی دوره‌ای خودرو.
6. علائم خرابی سنسور اکسیژن 206 تیپ 2 چیست؟
علائم خرابی این قطعه در ماشین‌های مختلف از جمله پژو 206 مشابه است. همان علائمی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. از جمله کاهش شتاب، افزایش آلایندگی، افزایش مصرف سوخت و …