شاید این اصطلاح را شنیده باشید که می‌گویند موتور ماشین مثل ساعت کار می‌کند. این جمله ترکیب بی‌راهی نیست. تمام قطعات موتور خودرو مانند یک ساعت پیچیده، باید هماهنگ و بدون ایراد باشند. گاهی یک خراش کوچک یا حتی یک آلودگی ریز می‌تواند کل سیستم موتور خودرو را دچار ایراد کند. یکی از مهمترین قطعات این سیستم، میل لنگ است. قطعه‌ای در پایین موتور، که وظیفه تبدیل حرکت رفت‌وبرگشتی پیستون‌ها به چرخشی را بر عهده دارد. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است در رابطه با علائم خرابی میل لنگ خودرو صحبت کنیم.
میل لنگ چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
میل لنگ یکی از قطعات اصلی موتور خودرو است که وظیفه‌ی تبدیل حرکت رفت و برگشتی پیستون‌ها به حرکت چرخشی را بر عهده دارد. این قطعه در داخل بلوک سیلندر و در قسمت پایین موتور قرار دارد و از طریق یاتاقان‌ها در جای خود نگه داشته می‌شود.
نحوه‌ی عملکرد میل لنگ
قطعات موتور در ارتباطی تنگاتنگ با هم قرار دارند. نحوه عملکرد میل لنگ نیز در ارتباط با پیستون‌ها و شاتون است.
- پیستون‌ها در داخل سیلندرها به سمت بالا و پایین حرکت می‌کنند.
- این حرکت از طریق شاتون به میل لنگ منتقل می‌شود.
- میل لنگ، حرکت خطی را به حرکت چرخشی تبدیل کرده و آن را به جعبه دنده و در نهایت به چرخ‌های خودرو انتقال می‌دهد.
بیشتر بخوانید: معرفی ۲۳ راهکار افزایش عمر موتور خودرو
میل لنگ چه اجزایی دارد و از چه جنسی ساخته شده‌است؟
بعد از آشنایی با نحوه کار این قطعه، بهتر است با اجزای آن آشنا شویم.
- لنگ‌ها (ژورنال‌های میل لنگ): محل اتصال شاتون‌ها برای تبدیل حرکت خطی به چرخشی.
- وزنه‌های تعادل: برای کاهش لرزش‌ها و افزایش تعادل میل لنگ.
- چرخ دنده‌ی میل لنگ: برای انتقال نیرو به سایر قسمت‌های موتور، مانند میل بادامک.
- کاسه نمد: این قطعه واشری کاسه‌ای شکل است که در بیشتر قطعات خودرو به چشم می‌خورد. وظیفه این واشر جلوگیری از بازگشت روغن به محفظه موتور است.
- فلنچ فلایویل: این قسمت محل نصب فلایویل است. فلایویل یک قطعه سنگین است که در انتهای میل لنگ نصب شده و وظیفه کنترل ارتعاشات موتور را بر عهده دارد.
جنس میل لنگ خودرو
میل لنگ باید دارای استحکام و مقاومت سایشی بالایی باشد، بنابراین معمولاً از آلیاژهای فلزی خاص ساخته می‌شود، از جمله:
فولاد کربنی یا آلیاژی
رایج‌ترین جنس برای میل لنگ‌های باکیفیت و مقاوم. معمولاً از فولادهای کربنی یا کروم-مولیبدن استفاده می‌شود.
چدن گرافیت کروی
این نوع میل لنگ در خودروهای اقتصادی و موتورهای کم‌مصرف کاربرد دارد. ارزان‌تر و سبک‌تر از فولاد فورج‌شده است، اما مقاومت آن کمتر است.
آلیاژهای خاص
در موتورهای مسابقه‌ای از آلیاژهای خاص مثل تیتانیوم یا فولاد نیتروکربوره‌شده استفاده می‌شود. این نوع میل لنگ وزن کمتر و مقاومت بالاتر دارد اما بسیار گران‌قیمت است.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی دسته موتور خودرو
انواع میل لنگ خودرو
میل لنگ‌ها بر اساس طراحی و نوع کاربرد به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- میل لنگ یکپارچه
رایج‌ترین نوع میل لنگ که در بیشتر خودروهای سواری و کامیون‌ها استفاده می‌شود، از این نوع است.
- میل لنگ مونتاژی
این نوع میل لنگ از چند قطعه جداگانه تشکیل شده و سپس مونتاژ می‌شود. در موتورهای خاص مانند برخی موتورسیکلت‌ها و موتورهای دیزلی کاربرد دارد.
- میل لنگ فورج‌کاری شده
این نوع میل لنگ از طریق فرآیند آهنگری (فورجینگ) ساخته می‌شود که استحکام بسیار بالایی به آن می‌دهد.
این نوع بیشتر در خودروهای اسپرت، مسابقه‌ای و موتورهای با عملکرد بالا استفاده می‌شود.
- میل لنگ چدنی
این نوع قطعه از طریق ریخته‌گری ساخته شده و سپس ماشین‌کاری می‌شود. برای خودروهای معمولی که نیاز به استحکام خیلی بالایی ندارند، استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: قطعات موتور خودرو و کارکرد آن‌ها
علائم خرابی میل لنگ خودرو
میل لنگ یکی از حیاتی‌ترین قطعات موتور است که وظیفه‌ی تبدیل حرکت خطی پیستون‌ها به حرکت چرخشی را بر عهده دارد. خرابی آن می‌تواند مشکلات جدی برای موتور ایجاد کند. در ادامه، علائم خرابی میل لنگ را بررسی می‌کنیم.
1. صدای غیرعادی از موتور یا تق‌تق کردن از علائم خرابی میل لنگ خودرو
اگر هنگام روشن کردن یا کار کردن موتور صدای ضربه‌ای یا کوبش به گوش برسد، ممکن است یاتاقان‌های میل لنگ دچار مشکل شده باشند. فرسودگی یاتاقان‌ها به دلیل کمبود روغن یا استفاده از روغن بی‌کیفیت یا شل شدن یاتاقان‌های متحرک یا ثابت که باعث حرکت اضافی میل لنگ می‌شود، علت این اتفاق است.
2. لرزش بیش از حد موتور
اگر موتور به شکل غیرعادی و بیش از حد طبیعی بلرزد، ممکن است از علائم خرابی میل لنگ ( تاب برداشتن این قطعه) باشد. عدم تعادل در میل لنگ، خرابی وزنه‌های تعادل و یا خرابی یاتاقان‌ها منجر به حرکت نامتعادل این قطعه می‌شود
3. کاهش قدرت و عملکرد موتور
اگر خودرو شتاب کافی ندارد یا قدرت آن کاهش یافته است، ممکن است میل لنگ دچار سایش یا آسیب شده باشد. افزایش اصطکاک بین میل لنگ و یاتاقان‌ها و یا خرابی شاتون‌ها علت این اتفاق است.
4. نشت روغن از زیر موتور از علائم خرابی میل لنگ خودرو
اگر نشتی روغن از کارتر یا اطراف میل لنگ مشاهده شود، می‌تواند نشانه‌ای از خرابی کاسه‌نمد این قطعه باشد. فرسودگی و پارگی کاسه‌نمد، افزایش فشار روغن به دلیل گرفتگی فیلتر روغن و سایش زیاد در محل نشیمن یاتاقان‌های دلیل این اتفاق است.
5. افزایش مصرف روغن موتور
اگر سطح روغن موتور سریع‌تر از حد معمول کاهش می‌یابد، ممکن است میل لنگ یا اجزای مرتبط با آن دچار مشکل شده باشند. فرسودگی بیش از حد یاتاقان‌ها، نشتی روغن از کاسه‌نمدها و یا ایجاد شکاف‌های ریز در میل لنگ باعث این مشکل است. افزایش مصرف روغن از علائم خرابی میل لنگ خودرو است.
6. روشن شدن چراغ هشدار روغن موتور
اگر چراغ فشار روغن موتور روشن شود، ممکن است روغن‌رسانی به میل لنگ دچار مشکل شده باشد. این اتفاق از علائم خرابی میل لنگ خودرو است.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی اویل پمپ خودرو
7. دود غیرعادی از اگزوز
اگر از اگزوز دود آبی یا سیاه خارج شود، ممکن است نشتی روغن در اثر خرابی این قطعه وجود داشته باشد. ورود روغن از طریق یاتاقان‌های خراب به محفظه احتراق و یا سایش شدید میل لنگ باعث این مشکل است.
خروج دود زیاد از اگزوز می‌تواند از علائم خرابی میل لنگ خودرو باشد.
8. قفل شدن موتور از علائم خرابی میل لنگ خودرو
اگر موتور به طور ناگهانی از کار بیفتد و دیگر روشن نشود، ممکن است میل لنگ قفل کرده باشد. عدم روغن‌کاری مناسب و اصطکاک بیش از حد، شکستگی یا ترک خوردگی میل لنگ و یا گیر کردن یاتاقان‌ها به دلیل فرسودگی از دلایل این مشکل است.
9. افزایش مصرف سوخت
یکی دیگر از علائم خرابی میل لنگ افزایش مصرف سوخت است. خرابی این قطعه به طور مستقیم در عملکرد احتراق خودرو تاثی منفی می‌گذارد.
دلایل خرابی میل لنگ خودرو
بعد از آشنایی با علائم خرابی این قطعه، بهتر است با دلایل خرابی میل لنگ خودرو نیز آشنا شویم.
1. کمبود یا کیفیت پایین روغن موتور از دلایل خرابی میل لنگ خودرو
روغن موتور نقش اساسی در روانکاری، خنک‌کاری و کاهش اصطکاک بین میل لنگ و یاتاقان‌ها دارد. اگر روغن موتور کم باشد یا کیفیت نامناسبی داشته باشد، این قطعات دچار اصطکاک شدید و در نهایت فرسایش و خرابی خواهند شد. روغن موتور بی‌کیفیت از دلایل خرابی میل لنگ خودرو است.
2. فشار بیش از حد به موتور
رانندگی با دور موتور بالا و اعمال فشار بیش از حد به موتور باعث می‌شود میل لنگ تحت فشار زیادی قرار گرفته و به مرور زمان دچار تاب‌خوردگی یا حتی شکستگی شود.
3. خرابی یا فرسودگی یاتاقان‌ها
یاتاقان‌ها میل لنگ را در جای خود نگه می‌دارند و باعث کاهش اصطکاک آن با بلوک موتور می‌شوند. اگر یاتاقان‌ها فرسوده شوند، این قطعه دچار لقی شده و حرکت آن غیرعادی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: دلایل بالا رفتن دور موتور
4. تاب برداشتن یا شکستن میل لنگ
میل لنگ تحت فشار و حرارت زیادی قرار دارد. اگر بیش از حد داغ شود یا تنش‌های نامتعادل به آن وارد شود، ممکن است تاب بردارد یا حتی بشکند.
5. نقص در سیستم خنک‌کننده موتور از دلایل خرابی میل لنگ خودرو
اگر موتور بیش از حد داغ شود، ممکن است روغن‌کاری میل لنگ دچار مشکل شود و اصطکاک بین قطعات افزایش یابد. افزایش دما یکی از اصلی‌ترین دلایل خرابی میل لنگ خودرو است.
6. کیفیت پایین مواد اولیه و طراحی نامناسب میل لنگ
در برخی خودروهای ارزان‌تر، ممکن است میل لنگ از جنس نامرغوب ساخته شده باشد که باعث کاهش دوام آن می‌شود.
7. خرابی تسمه تایم یا زنجیر تایم
تسمه تایم یا زنجیر تایم، هماهنگی بین میل لنگ و میل سوپاپ را حفظ می‌کند. اگر این قطعه پاره شود یا از تنظیم خارج شود، ممکن است سوپاپ‌ها و پیستون‌ها به‌طور نامنظم حرکت کنند و به میل لنگ فشار وارد شود.
8. ورود اجسام خارجی به داخل موتور از دلایل خرابی میل لنگ خودرو
اگر ذرات فلزی یا ناخالصی‌ها وارد روغن موتور شوند، می‌توانند به میل لنگ آسیب بزنند و باعث فرسایش سریع آن شوند.
بیشتر بخوانید: معرفی رو‌ش‌های تست کوئل خودرو
چگونه از خرابی میل لنگ جلوگیری کنیم؟
- تعویض منظم روغن موتور و فیلتر روغن (طبق توصیه کارخانه سازنده)
- رانندگی استاندارد و پرهیز از شتاب‌گیری و ترمزگیری ناگهان
- بررسی منظم یاتاقان‌ها و میل لنگ در هنگام تعمیرات موتور
- اطمینان از عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده خودرو
- تعویض به‌موقع تسمه تایم یا زنجیر تایم
- استفاده از قطعات اصلی و استاندارد در هنگام تعمیرات موتور
نتیجه‌گیری
برای انکه بتوانید یک رانندگی ایمن و بدون دردسر را تجربه کنید، بهتر است به صورت دوره‌ای تمام قطعات موتور خودرو را بررسی کنید. گاهی رفع یک ایراد کوچک، می‌تواند جلوی هزینه هنگفت تعمیرات بعدی را بگیرد.
سوالات متداول
1. اگر چراغ هشدار روغن روشن شود، آیا می‌تواند نشانه خرابی میل لنگ باشد؟
بله، اگر میل لنگ یا یاتاقان‌های آن آسیب دیده باشند، ممکن است فشار روغن کاهش یابد و چراغ هشدار روغن روشن شود. این مشکل می‌تواند به دلیل کمبود روغن، نشتی یا گرفتگی مسیرهای روغن‌رسانی باشد.
2. خط افتادن روی میل لنگ روی عملکرد ان تاثیر دارد؟
بله. خط افتادن روی میل لنگ و دیگر قطعات موتور خودرو سبب کاهش کارایی آن‌ها می‌شود.
3. علت صدای میل لنگ چیست؟
فرسودگی یاتاقان‌ها علت اصلی صدای میل لنگ خودرو است. دلیل فرسودگی یاتاقان هم کمبود روغن یا اصطکاک زیاد است.
4. اگر میل لنگ خراب شود، چه اتفاقی برای خودرو می‌افتد؟
اگر میل لنگ خراب شود، موتور به‌درستی کار نمی‌کند و ممکن است علائمی مانند کاهش قدرت موتور، لرزش غیرعادی، افزایش مصرف روغن، صدای تق‌تق (Knocking) و حتی قفل شدن موتور مشاهده شود. در موارد شدید، ممکن است موتور به‌طور کامل از کار بیفتد.