در سیستم فنی ماشین تسمه‌های مختلفی وجود دارد. این قطعات رابط بین اجزای موتور با یکدیگر هستند. خرابی هر کدام می‌تواند کل فرایند فنی ماشین را دچار ایراد کند. تسمه دینام یکی از قطعات مهم موتور خودرو است. قطعه‌ای که با اتصال به میل‌لنگ، حرکت مکانیکی موتور را به دینام، پمپ هیدرولیک، کمپرسور کولر، پمپ آب و … منتقل می‌کند. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است علائم خرابی تسمه دینام خودرو را مرور کرده و زمان تعویض این قطعه کاربردی را مشخص کنیم.
تسمه دینام چیست؟
باتری خودرو برق مورد نیاز برای سیستم فنی ماشین را تامین می‌کند. اما باتری برای کارایی و استفاده، نیاز به شارژ شدن دارد. دینام قطعه‌ای است که باتری ماشین را شارز می‌کند.
اما انرژی مورد نیاز دینام چطور تامین می‌شود؟ در اینجا تسمه دینام کار خود را آغاز می‌کند. این قطعه با اتصال به میل‌لنگ، باعث چرخش دینام و در نهایت شارژ شدن باتری می‌شود.
اما کارایی این تسمه تنها منحصر به فعالیت دینام نیست. در ادامه وظایف تسمه دینام را مرور می‌کنیم.
وظایف تسمه دینام در خودرو
همانطور که توضیح دادیم، وظایف تسمه دینام به حرکت دینام منحصر نمی‌شود. از دیگر وظایف این قطعه مهم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید: زمان تعویض تسمه تایم + بررسی علائم خرابی
· کمک به سیستم‌های تهویه و خنک‌کننده
این قطعه نیروی لازم برای کارکرد کمپرسور کولر و پمپ آب (که در سیستم خنک‌کاری موتور نقش دارد) را فراهم می‌کند.
· سیستم فرمان هیدرولیک
پمپ هیدرولیک فرمان برای عملکرد بهتر سیستم فرمان‌پذیری خودرو به تسمه دینام وابسته است.
خرابی یا پارگی آن می‌تواند باعث توقف عملکرد این قطعات و اختلال در عملکرد کلی خودرو شود، بنابراین بررسی و تعویض به موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع تسمه دینام خودرو
بعد از آشنایی با وظایف این قطعه، بهتر است با انواع تسمه دینام آشنا شویم. این قطعه با توجه به نوع کارایی و همچنین طراحی ساخت به انواع مختلفی تقسیم می‌شود، از جمله:
1. تسمه دینام شیاری (V)
این تسمه‌ها به شکل V هستند و سطح مقطع مثلثی دارند. ساختار این قطعه به گونه‌ای است که به خوبی در شیار پولی‌های متصل به موتور قرار می‌گیرد و از لغزش دینام جلوگیری می‌کند.
2. تسمه دینام تخت
تسمه دینام تخت (یا چند شیاری) دارای سطح صاف و تعدادی شیار در قسمت زیرین است که برای جلوگیری از لغزش و انتقال بهتر نیرو طراحی شده است. این مدل‌ها نسبت به تسمه‌های V مقاوم‌تر و انعطاف‌پذیرتر هستند.
مدل تخت معمولا در خودروهای جدیدتر به کار می‌رود. این قطعه می‌تواند به طور همزمان چندین قطعه جانبی مانند دینام، کمپرسور کولر و پمپ آب را به حرکت درآورند.
بیشتر بخوانید: قطعات موتور خودرو و کارکرد آن‌ها
علائم خرابی تسمه دینام چیست؟
با توجه به توضیحاتی که ارائه دادیم، اهمیت این قطعه در سیستم فنی ماشین مشخص است. در ادامه علائم خرابی تسمه دینام را مرور خواهیم کرد.
1. صدای جیغ یا سوت از موتور
یکی از مهمترین علائم خرابی تسمه دینام خودرو، صدای جیغ یا سوت از موتور است که مخصوصا هنگام استارت زدن یا شتاب‌گیری شنیده می‌شود. این صدا به دلیل کشش ناکافی یا لغزش تسمه بر روی پولی‌ها است.
2. روشن شدن چراغ باتری ماشین
در ابتدای مقاله از نقش این قطعه در کارکرد دینام و همچنین شارژ مجدد باتری خودرو صحبت کردیم. به همین خاطر یکی از علائم خرابی تسمه دینام خودرو روشن شدن چراغ باتری ماشین است.
3. سفت شدن فرمان خودرو از علائم خرابی تسمه دینام
اگر فرمان خودرو سخت حرکت می‌کند، یکی از علائم خرابی تسمه دینام خودرو است. همانطور که توضیح دادیم، کارایی سیستم هیدرولیک به این قطعه بستگی دارد.
4. بالا رفتن دمای خودرو
بالا رفتن دمای خودرو یکی از خطرناک‌ترین علائم خرابی تسمه دینام خودرو است. دینام برق لازم برای کارایی سیستم خنک‌کننده ماشین را تامین می‌کند. در صورت خرابی این قطعه، با کاهش کارایی سیستم خنک کننده، دمای موتور بالا می‌رود.
5. خرابی کولر ماشین
عملکرد صحیح سیستم تهویه خودرو به کارایی این قطعه بستگی دارد. در صورت شل شدن یا پارگی تسمه دینام، کولر خودرو به درستی کار نمی‌کند.
6. کاهش شتاب یا خاموش شدن خودرو
اگر تسمه پاره یا شل شده باشد، ممکن است در حین حرکت، ماشین خاموش شود. یا در شرایط دیگر خودرو با کاهش شتاب مواجه شود.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی ای سی یو خودرو چیست؟ + علت خرابی و تعمیر
7. لرزش موتور
تسمه دینام در حالت عادی باید به‌خوبی در جای خود قرار گرفته و با پولی‌ها درگیر باشد. اما اگر تسمه دچار خرابی یا پارگی شود، ممکن است از جای خود خارج شود و صدای لرزش یا تکان غیرعادی از موتور شنیده شود.
8. شکستگی یا خرابی ظاهری تسمه
با بررسی چشمی می‌توان خرابی این قطعه را تشخیص داد. در صورتی که تسمه دارای ترک، سایش شدید، یا پارگی باشد، نشان‌دهنده زمان تعویض این قطعه است.
9. ایراد در سیستم‌های برقی ماشین
اگر چراغ ماشین نور کافی ندارد، سیستم صوتی قطع و وصل می‌شود، برف‌پاک‌کن‌ها گیر می‌کنند و شیشه‌های برقی به خوبی کار نمی‌کنند، ممکن است به دلیل خرابی تسمه و کاهش قدرت باتری خودرو باشد.
روش جلوگیری از خرابی تسمه دینام خودرو
بعد از آشنایی با نشانه‌های خرابی این قطعه، حالا باید سراغ روش جلوگیری از خرابی تسمه دینام برویم.
· بررسی دوره‌ای دینام
یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از خرابی، بررسی منظم وضعیت ظاهری تسمه است. اگر ترک‌ها، سایش یا علائم فرسودگی روی آن مشاهده شد، باید سریعاً آن را تعویض کنید.
· تنظیم کشش تسمه
کشش تسمه باید مناسب باشد. اگر این قطعه بیش از حد شل یا سفت باشد، سریع‌تر دچار فرسودگی یا پارگی می‌شود. بسیاری از خودروها دارای سیستم تنظیم خودکار کشش هستند، اما در خودروهایی که این سیستم وجود ندارد، باید کشش به صورت دستی انجام شود.
· بررسی پولی‌ها
سلامت پولی‌هایی که تسمه روی آن‌ها قرار می‌گیرد بسیار مهم است. پولی‌های فرسوده یا کج می‌توانند باعث خرابی سریع‌تر این قطعه شوند. مطمئن شوید که پولی‌ها صاف و بدون خوردگی هستند.
· تعویض همزمان تسمه‌های دیگر
اگر خودرو شما دارای چند تسمه است (مانند تایم)، بهتر است هنگام تعویض یکی از آن‌ها، باقی این قطعات را نیز بررسی کنید.
· بررسی تسمه در شرایط دمایی خاص
گرما و سرمای شدید می‌تواند به این قطعه آسیب بزنند. در شرایط بسیار گرم یا سرد، این قطعه بیشتر در معرض ترک‌خوردگی یا خشک شدن قرار دارد. پس بهتر است در این شرایط، تسمه را به‌طور منظم بررسی کنید.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی پمپ بنزین خودرو + تعمیر و نگهداری
زمان تعویض تسمه دینام
مشخص کردن زمان تعویض قطعات مصرفی خودرو کار سختی است. چون هر ماشین در شرایط خودش باید بررسی شود. استهلاک خودرو، کیفیت لوازم مصرفی، نوع رانندگی، آب و هوا، میزان ترافیک و … عوامل تاثیرگذار در تعویض قطعات هستند.
اما به طور کلی گفته می‌شود زمان تعویض تسمه دینام هر 50 تا 100 هزار کیلومتر است.
سوالات متداول
1. اگر تسمه دینام پاره شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
پاره شدن تسمه دینام منجر به توقف کار دینام و عدم تولید برق می‌شود. همچنین سیستم‌های جانبی خودرو مانند کولر، پمپ آب و فرمان هیدرولیک نیز از کار می‌افتد. این مسئله می‌تواند باعث افزایش دمای موتور و در نهایت از کار افتادن خودرو شود.
2. چگونه بفهمم که تسمه دینام نیاز به تعویض دارد؟
علائمی مانند ترک‌خوردگی، سایش، پارگی، صداهای غیرعادی از موتور، روشن شدن چراغ هشدار باتری، سخت شدن فرمان یا عملکرد نادرست کولر و گرم شدن بیش از حد موتور نشان‌دهنده این مشکل است. با بررسی منظم وضعیت ظاهری این قطعه نیز می‌توان خرابی آن را زودتر تشخیص داد.
3. سفت شدن فرمان خودرو از علائم خرابی تسمه دینام است؟
سفت شدن فرمان معمولاً به دلیل خرابی این قطعه است. تسمه دینام نیروی لازم برای کارکرد پمپ هیدرولیک فرمان را تأمین می‌کند. اگر تسمه دچار مشکل شود، فرمان سفت شده و رانندگی سخت می‌شود.
4. آیا خرابی تسمه دینام می‌تواند باعث گرم شدن بیش از حد موتور شود؟
بله، این قطعه همچنین نیروی لازم برای کارکرد پمپ آب را تأمین می‌کند که در سیستم خنک‌کننده موتور نقش دارد. اگر این قطعه خراب شود، پمپ آب از کار می‌افتد و موتور نمی‌تواند به درستی خنک شود که ممکن است باعث افزایش دمای موتور و خرابی آن شود.
بیشتر بخوانید: جعبه فرمان مکانیکی ماشین
5. صدای تسمه دینام دارای مشکل چطور است؟
صدای جیغ یا سوت معمولاً نشان‌دهنده کشش نامناسب یا لغزش این قطعه است. اگر این قطعه شل باشد یا به درستی روی پولی‌ها قرار نگرفته باشد، در هنگام استارت زدن یا شتاب‌گیری صدای جیغ از موتور شنیده می‌شود.
6. آیا می‌توانم با تسمه دینام خراب رانندگی کنم؟
رانندگی با تسمه دینام خراب یا پاره بسیار خطرناک است. بدون این قطعه، دینام و سایر سیستم‌های حیاتی مانند سیستم خنک‌کننده و فرمان هیدرولیک از کار می‌افتند و ممکن است خودرو در حین رانندگی متوقف شود یا دچار آسیب جدی گردد. بهتر است خودرو را متوقف کرده و آن را به تعمیرگاه منتقل کنید.