همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت
در قلب شهر بارانی و زیبای رشت، جایی وجود دارد که بیش از هر چیزی هویت این شهر را به نمایش می‌گذارد؛ میدان شهرداری که علاوه‌بر جاذبه گردشگری، ازنظر تاریخی هم ارزش زیادی دارد. اگر بخواهیم همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت را در یک جمله خلاصه کنیم، باید گفت که این میدان، نماد زنده تاریخ، فرهنگ و زندگی شهری مردم گیلان محسوب می‌شود. موقعیت این میدان در مرکز شهر، معماری منحصربه‌فرد و بناهای تاریخی اطراف، این میدان را به یک جاذبه دیدنی ارزشمند تبدیل کرده‌اند. برای آشنایی با داستان شکل‌گیری این میدان و مناطق تماشایی اطراف آن، ادامه مطلب را از دست ندهید.
تاریخچه میدان شهرداری و مسیر تحول آن
میدان شهرداری رشت، یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نقاط این شهر است؛ جایی که گذشته و حال در کنار هم جریان دارند.
در دوران قاجار، به‌دلیل وجود عمارت‌های حکومتی، این مکان به «میدان درب دیوانی» معروف بود و محل انجام بسیاری از امور شهری محسوب می‌شد.
با آغاز سلطنت پهلوی اول و اجرای طرح‌های عمرانی گسترده در شهرهای شمالی به‌ویژه رشت، ساخت میدان شهرداری در سال ۱۳۰۴ آغاز شد و حدود ۱۶ سال طول کشید.
به‌عبارتی می‌توان گفت که همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت از سال ۱۳۰۵ و با ساخته شدن ساختمان بلدیه یا شهرداری آغاز شد.
این میدان از همان زمان با نام «میدان شهرداری رشت» شناخته شد و بعدها نیز به افتخار شهیدان سرپل ذهاب، عنوان «میدان شهدای ذهاب» را به آن اضافه کردند.
ریشه‌های معماری و شهرسازی میدان شهرداری
میدان شهرداری یکی از نخستین طرح‌های مدرن شهرسازی در ایران بود که برخلاف الگوی سنتی شهرهای ایرانی، ساختمان شهرداری را به‌عنوان نقطه اصلی شهر درنظر گرفت.
معماران و سبک نئوکلاسیک اروپایی
در ادامه معرفی همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت، به بررسی سبک جذاب معماری این مکان می‌رسیم.
در تاریخچه میدان شهرداری رشت، گفته‌شده که طراحی و اجرای این مکان توسط آرتم سرداراف، معمار ارمنی ـ آلمانی مقیم رشت انجام شده‌است.
او با الهام از خیابان نوسکی در سن‌پترزبورگ، طرحی به سبک نئوکلاسیک ارائه داد که جلوه‌ای اروپایی به مرکز شهر بخشید.
رنگ سفید بنا، پنجره‌های چوبی منحنی و سقف‌های آجری‌رنگ از ویژگی‌های شاخص این معماری است.
روبرت واهانیان که در بازسازی‌های بعدی نقش داشت، سبک این مجموعه را برگرفته از دوره رنسانس و حاکمیت نظامیان می‌داند. ساخت این بناها در دورانی صورت گرفت که اداره شهر در دست نیروهای قزاق بود و فضای شهری رنگ و بوی نظامی و مدرن داشت.
بیشتر بخوانید: جاذبه های گردشگری کرمانشاه
بازسازی‌ها و طرح‌های آینده میدان شهرداری
زلزله ویرانگر گیلان در سال ۱۳۶۹ آسیب‌هایی جدی به این مجموعه تاریخی وارد کرد. در آن زمان، مرمت و بازسازی میدان توسط روبرت واهانیان انجام شد تا شکوه قبلی به میدان بازگردد.
طرح‌های آینده نیز نشان از اهمیت این میدان در زندگی شهری رشت دارد. براساس برنامه‌های اعلام‌شده، این طرح‌ها عبارت‌اند از:
- ساختمان فعلی شهرداری پس از انتقال به محل جدید، به موزه بلدیه و مرکز اسناد شهری تبدیل می‌شود.
- ساختمان پست تاریخی به موزه پست بدل خواهد شد.
- ساختمان هتل ایران نیز به موزه مردم‌شناسی گیلان اختصاص خواهد یافت.
این برنامه‌ها نه‌تنها ارزش تاریخی و فرهنگی میدان شهرداری را افزایش می‌دهند، بلکه آن را به قطبی برای گردشگری و امور فرهنگی در شمال کشور تبدیل می‌کنند.
پیاده‌راه‌های اطراف میدان شهرداری رشت؛ اصلی‌ترین دلیل محبوبیت این منطقه
از مهم‌ترین دلایل محبوبیت میدان شهرداری، تبدیل خیابان‌های اطراف آن به پیاده‌راه سنگ‌فرش‌شده است.
در سال‌های اخیر و به‌دنبال افزایش ترافیک این محدوده، از ورود خودروها به محوطه اصلی جلوگیری شد و محلی آرام و امن برای گردشگران و مردم شهر فراهم شد.
این پیاده‌راه‌ها که به «پیاده‌راه فرهنگی رشت» شهرت دارند، تجربه‌ای متفاوت از قدم زدن در فضایی تاریخی و زنده را فراهم می‌کنند. این پیاده‌راه‌ها از مسیرهای اصلی زیر به میدان می‌رسند و در آدرس میدان شهرداری رشت هم به یکی از آن‌ها اشاره می‌شود، عبارت‌اند از:
- خیابان شریعتی
- خیابان علم‌الهدی (متصل به سبزه‌میدان)
- خیابان امام خمینی
- خیابان سعدی (تا ورودی پیاده‌راه)
باتوجه به این‌که ورود خودرو به محدوده میدان شهرداری ممنوع است، بازدیدکنندگان می‌توانند خودروهای خود را در پارکینگ‌های اطراف مانند خیابان شریعتی یا سبزه‌میدان پارک کنند.
تاکسی‌ها نیز تنها تا نزدیک‌ترین نقطه مجاز، مانند ورودی خیابان سعدی، اجازه تردد دارند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با محله گلسار رشت
تجربه پیاده‌روی در مسیرهای منتهی به میدان
در بررسی همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت، بد نیست نگاهی جزئی‌تر به پیاده‌راه اطراف میدان بیندازیم. محلی برای قدم زدن در مسیر سنگ‌فرش‌شده، با صدای نوازندگان خیابانی و حضور دکه‌های خوراکی محلی که حس زندگی و آرامش را در دل شهر زنده می‌کند.
این محدوده عنوان «بزرگ‌ترین پیاده‌راه کشور» را به خود اختصاص داده و در سال ۲۰۱۷ موفق به دریافت جایزه بین‌المللی A’Design Award & Competition در بخش طراحی و برنامه‌ریزی نیز شهری شده‌است.
برای رفاه گردشگران و سالمندان در سال‌های اخیر، خودروهای برقی دوستدار محیط‌زیست در مسیر تردد دارند.
نورپردازی چشم‌نواز عمارت‌ها در شب، انعکاس نور روی زمین‌های خیس در هوای بارانی و حضور مردم، فضایی شاعرانه و دل‌انگیز به وجود می‌آورد.
شب‌نشینی در میدان، تماشای اجراهای زنده و عکاسی در این فضا، از محبوب‌ترین تفریحات شبانه در رشت است.
ساختمان‌های تاریخی و جاذبه‌های مجموعه میدان شهرداری
میدان شهرداری رشت تنها یک فضای شهری نیست؛ بلکه مجموعه‌ای تاریخی از بناهای ارزشمند در آن قرار دارد که هر یک بخشی از هویت شهر را به خود اختصاص داده‌اند.
زمانی با همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت آشنا می‌شوید که ساختمان های میدان شهرداری رشت را بیشتر بشناسید که عبارت‌اند از:
کاخ شهرداری رشت (عمارت شهرداری)
این بنا نماد اصلی شهر رشت و یکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان گیلان است. ساخت عمارت بلدیه در سال ۱۲۸۶ آغاز و در سال ۱۳۰۵ افتتاح شد.
ارتفاع آن حدود ۲۴ متر است و همچنان مقر شهرداری مرکزی رشت محسوب می‌شود. یکی از جذابیت‌های ویژه این بنا اجرای موسیقی زنده توسط ارکستر شهرداری در صبحگاه و مناسبت‌های خاص است.
آرم شهرداری روی ساختمان، دو کلید ضربدری است که نماد گشایش مشکلات شهری محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به قزوین
برج ساعت رشت
یکی دیگر از ساختمان های میدان شهرداری رشت برج ساعت است. این بنا بخش جدایی‌ناپذیر کاخ شهرداری محسوب می‌شود که از سال ۱۳۰۸ روی برج دیده‌بانی نصب شده‌است.
این ساعت هنوز به‌صورت منظم کار می‌کند و زنگ آن در هر ساعت به تعداد رقم ساعت و هر نیم ساعت یک بار به صدا درمی‌آید. ارتفاع این برج ۲۳ متر است و در گذشته برای نظارت بر شهر و رصد آتش‌سوزی‌ها مورداستفاده قرار می‌گرفت.
کتابخانه ملی رشت
در ضلع غربی میدان، کتابخانه رشت قرار دارد که به‌عنوان نخستین کتابخانه ملی ایران شناخته می‌شود.
ایده ساخت آن در سال ۱۳۰۶ مطرح شد و در سال ۱۳۱۳ به بهره‌برداری رسید. نکته جالب این است که این کتابخانه تحت حمایت هیچ نهاد دولتی نیست و هزینه‌های آن از طریق کمک‌های مردمی و اجاره فضا تامین می‌شود.
هتل ایران رشت
این هتل در ضلع شمال غربی میدان قرار دارد و ساخت آن بین سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۴ انجام شد.
در زمان خود، یکی از باشکوه‌ترین محل‌های اقامت گردشگران بود و اکنون با ثبت در فهرست آثار ملی، قرار است به موزه مردم‌شناسی تبدیل شود.
ساختمان پست رشت
این بنا در ضلع شمال شرقی میدان واقع شده و ساخت آن بین سال‌های ۱۳۰۹ تا ۱۳۱۲ صورت گرفته‌است. این بنا با معماری نئوگوتیک طراحی شده و پس از انتقال اداره پست به ساختمان جدید، قرار است به موزه پست تبدیل شود.
آب‌نما و مجسمه‌های شهری
آب‌نمای بزرگ وسط میدان و مجسمه‌های متنوع در اطراف آن، فضای میدان را دیدنی‌تر کرده‌اند. مجسمه میرزا کوچک خان جنگلی، تندیس مرد عکاس، پیرمرد دوچرخه‌سوار و زن شالی‌کار با لباس محلی ازجمله آثار شاخص این مجموعه هستند.
حضور پرندگان، به‌ویژه کبوترها از جذابیت‌های این مکان است.
بیشتر بخوانید: جاذبه های گردشگری اهواز
جاذبه‌های نزدیک میدان شهرداری؛ فرصتی برای تفریح در رشت
اگر قصد سفر به استان گیلان را دارید و برنامه بازدید از میدان شهرداری رشت هم در برنامه سفرتان جا دارد، برای آشنایی بیشتر با همه‌چیز درباره این میدان، چند مورد از جاذبه‌های نزدیک میدان را معرفی می‌کنیم تا در برنامه متنوع سفر خود، تدارک بازدید از این مکان‌ها را نیز ببینید.
بازار سنتی رشت
یکی از جاذبه‌هایی که نزدیک به آدرس میدان شهرداری رشت قرار دارد، بازار بزرگ شهر، یکی از شلوغ‌ترین و رنگارنگ‌ترین مکان‌های اطراف میدان شهرداری است.
این بازار محل خرید سوغاتی‌های محلی و محصولات تازه مانند سبزی، میوه، رب انار، سیرترشی، کلوچه و رشته خوشکار است و حال و هوایی سنتی دارد.
سبزه میدان
این فضای سبز با درختان کهنسال و مسیرهای سنگ‌فرش‌شده، یکی از مکان‌های نوستالژیک شهر است و در انتهای خیابان علم‌الهدی قرار دارد. فضای این میدان برای عکاسی، پیاده‌روی و لذت بردن از محیطی نوستالژیک، بی‌مثال است.
شکم‌گردی و کافه‌ها
اطراف میدان شهرداری پر از دکه‌ها، رستوران‌ها و کافه‌های محلی است که خوراکی‌های خوشمزه گیلانی مانند کلوچه فومن، رشته خوشکار، چای زغالی، جگر و کباب را سرو می‌کنند.
شب‌های میدان با نورپردازی زیبا، صدای موسیقی و عطر غذاهای محلی، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای گردشگران می‌سازد.
بهترین زمان بازدید
میدان شهرداری در همه فصول سال دیدنی است، اما بهار و اوایل پاییز به‌دلیل هوای مطبوع، زمان مناسب‌تری برای بازدید محسوب می‌شود.
عصرها و شب‌ها نیز به خاطر نورپردازی و شورونشاط مردم، میدان حال‌وهوای خاصی دارد و تجربه‌ای لذت‌بخش را رقم می‌زند.
سخن پایانی
در نهایت، اگر بخواهیم همه‌چیز درباره میدان شهرداری رشت را در یک جمله خلاصه کنیم، باید گفت این میدان قلب تپنده شهر محسوب می‌شود. معماری منحصربه‌فرد، بناهای تاریخی و فضای پیاده‌راهی آن باعث شده‌است که این مکان به یکی از مهم‌ترین نمادهای شهری گیلان تبدیل شود. بازدید از این میدان برای هر گردشگر، فرصتی ارزشمند برای آشنایی با هویت و تاریخ رشت است.
