تا به حال چیزی در رابطه با سرویس دوره‌ای موتورسیکلت شنیده‌اید؟ مثلا می‌دانید کِی باید قطعات مصرفی موتور را تعویض کنید؟ زمان آچارکشی این وسیله چه زمانی است و موتور بعد از طی چند مسافتی باید آب‌بندی شود؟
در این مقاله قرار است به این سوالات پاسخ دهیم. شلوغی خیابان‌ها باعث شده بسیاری از شهروندان به فکر خرید این وسیله نقلیه بیفتند. از طرف دیگر شغل‌های پردرآمد با موتورسیکلت در اختیار صاحبین این وسیله نقلیه است و می‌توانند با صرف وقت و البته یادگیری برخی مهارت‌ها، در آن‌ها موفق باشند.
پس بهتر است اطلاعات کاملی در رابطه با تعمیر و نگهداری از این وسیله بدانید. اطلاعاتی که می‌تواند باعث شود عمر مفید موتور افزایش پیدا کند و همچنین آمار تصادف با موتور کاهش یابد.
سرویس دوره‌ای موتورسیکلت شامل چه مواردی می‌شود؟
موتورسیکلت نیاز به رسیدگی دارد. مخصوصا اگر به صورت روزانه از این وسیله نقلیه استفاده می‌کنید.
سرویس دوره‌ای موتورسیکلت شامل بررسی پیشرانه، سیستم‌های برقی و ترمز، تعویض لوازم مصرفی و … می‌شود.
البته نگهداری آن بستگی به عمر وسیله نقلیه و نحوه استفاده از آن دارد. باید حساب موتور صفر کیلومتر را از کارکرده جدا کنید.
هر تولیدکننده به همراه محصول خود، یک دفترچه راهنما و همینطور شیوه استفاده به خریدار تحویل می‌دهد.
در این دفترچه زمان مناسب برای آب‌بندی و آچارکشی موتور نوشته شده‌است.
سرویس دوره‌ای موتورسیکلت چه ضرورتی دارد؟
جواب به این سوال خیلی ساده است. اگر می‌خواهید متحمل هزینه‌های سنگین تعمیرات نشوید، به صورت دوره‌ای و منظم وسیله خود را بررسی کنید.
البته نکته مهم دیگر حفظ سلامتی شما است. کیفیت کار موتور به صورت مستقیم با سلامت راننده در ارتباط است.
حادثه هنگام رانندگی برای این وسیله نقلیه می‌تواند ضررهای جانی جبران‌ناپذیری به شما وارد کند.
آب‌بندی و آچارکشی موتور صفرکیلومتر
مهمترین موضوع در سرویس دوره‌ای موتور صفر کیلومتر توجه به آب‌بندی وسیله نقلیه است. در این زمان که معمولا تا طی مسافت 1000 کیلومتر در نظر گرفته می‌شود، راننده باید بیشتر هوای وسیله را داشته باشد.
از جمله مسائلی که باید توسط صاحب موتور صفر کیلومتر رعایت شود، عبارت است از:
- در دوره آب‌بندی وزن اضافی به موتور تحمیل نکنید.
- دمای وسیله را بالا نبرید.
- از گازدادن زیاد بپرهیزید. سعی کنید در این دوره دور موتور بیشتر از 2000 نشود.
- اگر وسیله شما دنده‌ای است، سعی کنید هنگام رانندگی دنده مرده ندهید. (تعویض دنده قبل از رسیدن به دور موتورِ مطلوب را اصطلاحا دنده مرده می‌نامند.)
وقتی که برای اولین بار موتور را برای گارانتی به تعمیرگاه‌های مجاز برند سازنده می‌برید، روغن موتور را تعویض می‌کنند.
همچنین به دلیل استهلاک اولیه، موتور به طور حتم نیاز به آچارکشی دارد که توسط متخصصین انجام می‌شود.
سرویس دوره‌ای موتورسیکلت کارکرده
بسیاری از موتورسیکلت برای کسب درآمد استفاده می‌کنند و برخی دیگر برای رفت‌و‌آمد روزانه.
در هر دو مورد و استفاده روتین از این وسیله نقلیه، سرویس دوره‌ای آن اهمیت ویژه‌ای دارد. همانطور که در ابتدای نوشته توضیح دادیم، این سرویس دوره‌ای شامل بررسی سیستم‌های مختلف وسیله نقلیه از جمله ترمز، روشنایی، پیشرانه و همچنین قطعات مصرفی می‌شود.
در ادامه هر کدام را به صورت جداگانه توضیح می‌دهیم.
تعویض روغن موتورسیکلت
روغن موتور وظیفه روان‌سازی و کاهش استهلاک در پیشرانه، ترمیم و … را برعهده دارد و جز لوازم مصرفی موتورسیکلت است.
از طرف دیگر این روغن، آلاینده‌ها، براده‌های آهن و گردوغبار داخل پیشرانه را جذب می‌کند. رنگ سیاه روغن موقع تعویض به دلیل پاکسازی داخل موتور است.
باید بدانید که روغن موتورسیکلت با روغن موتور خودرو متفاوت است. کوچک‌تر بودن پیشرانه این وسیله و سیستم ساده‌تر آن به نسبت خودرو، باعث شده افزودنی‌های روغن موتورسیکلت کمتر از خودرو باشد.
هنگام انتخاب روغن موتورسیکلت باید به موارد متعددی دقت کنید؛ از جمله:
- گرانروی و ویسکوزیته روغن (به طور معمول در دفترچه راهنمای وسیله نقلیه، نوع مناسب روغن مصرفی نوشته شده‌است)
- توجه به آب‌وهوا و میزان مصرف روزانه از موتور(بهتر است در مناطق سردسیر از روغن رقیق‌تر و در مناطق گرمسیر از روغنی با غلظت بیشتر استفاده کنید.)
در بازار سه نوع روغن وجود دارد.
- مینرال
- نیمه سنتتیک
- سنتتیک
- میزان کیفیت این روغن‌ها با اعداد نوشته شده همخوانی دارد. روغن مینرال یا معدنی کم‌کیفیت‌ترین روغن در بازار و روغن سنتتیک باکیفیت‌ترین نوع این ماده است.
- روغن موتور را باید به طور معمول بعد از 3 تا 4 هزار کیلومتر تعویض کنید. از طرفی اگر استفاده شما از وسیله نقلیه خود کمتر از این میزان در سال است، بهتر است بدون توجه به کیلومتر طی شده، به صورت سالیانه روغن را تعویض کنید.
تعویض فیلتر روغن
بهترین زمان برای تعویض فیلتر روغن در سرویس دوره‌ای موتورسیکلت همزمان با تعویض روغن است.
فیلتر وظیفه پاکسازی روغن را بر عهده دارد. بی‌توجهی به زمان تعویض آن می‌تواند به پیشرانه وسیله نقلیه شما آسیب برساند.
بررسی وضعیت لاستیک‌ها
ضعف، پارگی یا پنچری لاستیک موتورسیکلت می‌تواند جان شما را به خطر بیندازد.
به همین خاطر حتما به صورت روزانه وضعیت لاستیک‌ها را بررسی کنید. نگذارید لاستیک به مرحله صافی برسد.
میزان آج تایرها معیاری برای سلامت و عمر لاستیک وسیله شما است.
مسئله دیگر در سرویس دوره‌ای موتورسیکلت بررسی وضعیت باد تایرها است. اگر باد لاستیک وسیله نقلیه شما کم باشد، استهلاک با جاده بیشتر شده و تایر داغ می‌شود. افزایش دمای لاستیک نیز عامل پوسیدگی بیشتر و خرابی تایر است.
حواس‌تان به باتری موتور باشد
باتری باید در اولویت سرویس دوره‌ای موتورسیکلت باشد. کیفیت سیستم پیشرانه و همچنین چراغ‌ها، استارت و … به طور مستقیم به عملکرد باتری بستگی دارد.
به طور کلی سه دسته باتری در بازار موجود است.
- باتری اسیدی
- باتری اتمی
- باتری ژلی
باتری اسیدی از نسل اول باتری‌های وسیله نقلیه است. دیگر کمتر در بازار از این نوع باتری استقبال می‌شود.
برای آنکه باتری موتورتان بیشتر کار کند، موارد زیر را مورد توجه قرار دهید.
- اگر قرار است از موتور خود استفاده نکنید، باتری را از مدار خارج کنید.
- برای شارژ مجدد باتری، از شارژر استاندارد استفاده کنید.
- اگر اتصالات باتری دچار زنگ زدگی و خرابی است، آن‌ها را تمیز کنید.
- لرزش و گرمای زیاد عمر باتری را کاهش می‌دهد.
در سرویس دوره‌ای موتورسیکلت، اگر نیاز بود باتری را تعویض کنید، در هنگام خرید، موارد زیر را مورد بررسی قرار دهید.
- حتما از مراکز معتبر باتری بخرید.
- ولتاژ باتری را متناسب با موتور خود انتخاب کنید.
- ابعاد فیزیکی باتری را در نظر بگیرید.
ترمز موتور را جدی بگیرید!
وضعیت سلامت ترمز موتورسیکلت به طور مستقیم با حفظ جان شما در ارتباط است.
در فرایند نگهداری از موتورسیکلت و سرویس دوره‌ای موتورسیکلت باید حواس‌تان به سیستم ترمز باشد. از جمله مواردی که باید بررسی کنید، عبارت است از:
· لنت ترمز
لنت ترمز جزء لوازم مصرفی موتورسیکلت است. یعنی باید به صورت دوره‌ای تعویض شود. میزان ساییدگی لنت ترمز بستگی به نحوه رانندگی شما دارد. اگر عادت دارید زیاد گاز و ترمز دهید، زودتر از حد معمول دچار لنت سایی می‌شوید.
ضعف سیستم ترمز و همچنین شنیدن صدای برخورد دو آهن هنگام ترمز گرفتن از علائم ساییدگی این قطعه مصرفی است.
· دیسک ترمز
از دیگر قطعات سیستم ترمز، می‌توان به دیسک اشاره کرد. این قطعه هر 5 تا 10 هزار کیلومتر نیاز به بازدید دارد. ممکن است به دلیل ساییدگی بیش از حد نیاز به تعویض یا ترمیم داشته باشد.
· روغن ترمز
اهمیت روغن ترمز، کمتر از روغن موتور نیست. به همین خاطر لازم است به صورت هفتگی مورد بررسی قرار گیرد.
زنجیر چرخ را تمیز کنید
از دیگر لوازم مصرفی موتورسیکلت می‌توان زنجیر چرخ را نام برد. این زنجیر وظیفه انتقال قدرت از پیشرانه به چرخ‌ها را بر عهده دارد.
برای آنکه این انتقال بدون پرتی باشد، بهتر است ماهیانه زنجیر را تمیز کنید. به هیچ عنوان برای تمیز کردن زنجیر چرخ از آب استفاده نکنید.
آب باعث زنگ‌زدگی حلقه‌های زنجیر می‌شود. اسپری‌های مخصوصی در بازار برای این کار وجود دارد.
بعد از تمیز کردن، دوباره زنجیر را به روغن و گریس آغشته کنید. این زنجیر معمولا بین 20 تا 30 هزار کیلومتر کار می‌کند.
بررسی کمک‌فنرها و سیستم تعلیق
اگر می‌خواهید سواری راحتی داشته باشد، کمک‌فنرها و سیستم تعلیق موتور را بررسی کنید.
خرابی کمک فنر موتورسیکلت ممکن است دلایل زیادی داشته باشد، ازجمله:
- کیفیت پایین ساخت
- استفاده نامناسب و راندن در مسیرهای پرچاله
- عدم رسیدگی به موقع
کمک‌فنرهای جلو موتورسیکلت به طور معمول هر 15 تا 30 هزار کیلومتر نیاز به سرویس و تعویض روغن دارند.
صفحه کلاچ را به موقع تعویض کنید
اگر می‌خواهید به گیربکس و سیستم کلاچ موتور آسیب جدی وارد نشود، هر 15 تا 30 هزار کیلومتر، صفحه کلاچ را تعویض کنید.
در موتورهای اتومات، سرویس و تعویض روغن گیربکس در هر 5 هزار کیلومتر ضروری است.
فیلرگیری سوپاپ‌ها
در پیشرانه، سوپاپ‌ها نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند. پس در سرویس انژکتور موتورسیکلت، سوپاپ‌ها را برای بالارفتن کیفیت کار پیشرانه فیلرگیری کنید.
انژکتور یا کاربراتور، مسئله این است!
پلیس راهنمایی و رانندگی و سازمان استاندارد دیگر اجازه تولید موتورهای کاربراتوری را نمی‌دهد.
این تصمیم به دلیل آلودگی بالای این نوع موتورها، نسبت به موتورهای انژکتوری است. اما اگر موتور شما از سیستم کاربراتوری بهره می‌برد، باید هر 5 تا 10 هزار کیلومتر کاربراتور را تنظیم کنید.
این عدد برای سیستم‌های انرژکتوری هر 20 تا 25 هزار کیلومتر است. در هنگام سرویس انژکتور موتورسیکلت حتما فیلتر بنزین را هم تعویض کنید.
شمع موتورسیکلت را به موقع تعویض کنید
از دیگر لوازم مصرفی موتورسیکلت می‌توان به شمع اشاره کرد.
این قطعه وظیفه ایجاد جرقه برای سیستم احتراقِ پیشرانه موتور را بر عهده دارد. در بازار سه نوع شمع وجود دارد که به نسبت جنس، کارکرد متفاوتی دارند.
| شمع مسی | 3 تا 5 هزار کیلومتر |
| شمع پلاتینیومی | 5 تا 10 هزار کیلومتر |
| شمع ایریدیومی | 10 تا 30 هزار کیلومتر |
ضد یخ و آب رادیاتور
هم در رادیاتور ماشین و هم در رادیاتور موتور باید نسبتی از آب و ضد یخ وجود داشته باشد.
فعالیت درست سیستم خنک‌کاری موتور بستگی به میزان این ترکیب دارد. پس در سرویس دوره‌ای موتورسیکلت حتما میزان مایع رادیات را بررسی کنید.
خلاصه
در این مقاله مواردی که باید در سرویس دوره‌ای موتورسیکلت مورد بررسی قرار دهید، مرور کردیم.
نگهداری حرفه‌ای و سرویس به موقع وسیله نقلیه می‌تواند شما را از صرف هزینه‌های هنگفت معاف کند. اگر دست به آچار هستید، خودتان می‌توانید در خانه بسیاری از سرویس‌ها را انجام دهید. اما اگر در زمینه تعمیرات مهارتی ندارید، بهتر است به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید.