تصادفات رانندگی در سال 1402 جان 20 هزار ایرانی گرفته است. از این تعداد، 20 درصد عابر پیاده بودند. به همین خاطر دانستن قوانین تصادف با عابر پیاده ضروری است. متاسفانه عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی هر سال خسارات زیادی به شهروندان تحمیل می‌کند. از طرف دیگر بی‌اطلاعی از شرایط بیمه‌ها نیز می‌تواند این روند را تشدید کند. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است شرایط مختلف تصادف با عابر پیاده را مرور کنیم.
در تصادف با عابر پیاده چه کسی مقصر است؟
در ابتدا باید تکلیف خود را با یک موضوع روشن کنیم. قرار نیست در تصادف ماشین با عابر پیاده، همیشه ماشین مقصر باشد! این مهمترین نکته در رابطه با قوانین تصادف با عابر پیاده است.
همانطور که رانندگان وسایل نقلیه ملزم به رعایت قوانین هستند، عابران پیاده نیز باید قوانین راهنمایی و رانندگی را بدانند و آن را رعایت کنند. به همین خاطر در ادامه این مقاله باید تصادف با عابرین را در موقعیت‌های مختلف بررسی کنیم.
قانون چه توقعی از عابران پیاده دارد؟
قوانین راهنمایی و رانندگی توقعات مشخصی از عابرین پیاده دارد که می‌توان آن را در سه مورد دسته‌بندی کرد:
1. رفت و آمد در مسیرهای خط‌کشی شده
قوانین راهنمایی و رانندگی در اکثر اوقات توقعات مشخص و بدیهی از عابرین پیاده دارد. به عنوان مثال، عابران پیاده باید در هنگام عبور از خیابان، بزرگراه، اتوبان و … از مسیرهای خط‌کشی شده و یا راه‌های غیر هم‌سطح مانند پل عابر پیاده، زیرگذر و … عبور کنند.
در عوض قانون هم در مسیرهایی که چراغ راهنمایی وجود ندارد اما خیابان خط‌کشی است، حق تقدم را به عابر پیاده داده‌است.
بیشتر بخوانید: راهنمای قوانین تصادف با موتور در سال ۱۴۰۳
2. عبور از پیاده‌رو و قوانین تصادف با عابر پیاده
پیاده‌رو محلی است که مختص عبور عابرین پیاده طراحی شده‌است. درست‌است که در برخی خیابان‌ها، موتورسواران نیز از پیاده رو رفت‌وآمد می‌کنند، اما این راه مخصوص عبور عابرین است.
اگر در خیابانی پیاده‌رو وجود نداشت، عابر باید در جهت مخالف عبور خودروها و در منتهی‌الیه سمت چپ خیابان رفت‌وآمد کند.
3. عدم ایستادن در مسیر ماشین‌ها
اگر برای گرفتن تاکسی یا صحبت با تلفن همراه و … در کنار خیابان توقف می‌کنید، بهتر است بدانید که کار شما خلاف قوانین راهنمایی و رانندگی است.
بر اساس ماده ۳۳۱ قانون مجازات اسلامی ایستادن عابر در مسیر عبور وسایل نقلیه ممنوع است.
قانون تصادف با عابر پیاده در شرایط مختلف
بعد از مرور توقعات قانون از عابرین در خیابان، بهتر است قوانین تصادف با عابر پیاده در شرایط مختلف را بررسی کنیم.
1. قانون تصادف با عابر پیاده زیر پل عابر
یکی از شرایطی که در تصادفات بین خودرو و عابر پیاده، مقصر عابر شناخته می‌شود، تصادف در حریم پل هوایی است. قانون تصادف با عابر پیاده زیر پل عابر اینطور توضیح می‌دهد که حریم پل هوایی در خیابان‌های شهری 100 تا 150 متر و در بزرگراه‌ها 200 متر است. اگر در این حریم، ماشین با عابر تصادف کند، مقصر عابر است.
هرچند باید در نظر داشت که حریم پل هوایی در شرایط خاص امکان تغییر دارد.
بیشتر بخوانید: کروکی تصادف؛ تعریف، شرایط، نحوه اعتراض
2. قانون تصادف با عابر پیاده در خیابان
تشخیص مقصر در تصادفات رانندگی بین خودرو و عابر در خیابان، کمی سخت است. در این موارد شناخت مقصر، بستگی به کروکی کشیده‌شده توسط پلیس دارد. از جمله موارد تاثیرگذار در شناخت مقصر تصادف با عابر پیاده در خیابان عبارت است از:
- بی‌توجهی به خط‌کشی
- عبور از چراغ قرمز
- ورود ناگهانی به خیابان
- عدم استفاده از پل هوایی
- مسکونی یا غیر مسکونی بودن معبر
- نوع خیابان (بزرگراه، شهری و …)
3. تصادف با عابر پیاده در اتوبان
همانطور که توضیح دادیم بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، ایستادن و توقف عابر پیاده در اتوبان، ممنوع است. پس اگر در چنین شرایطی تصادفی رخ دهد، نسبت به تصادف مسئولیتی نخواهد داشت. البته باید بدانید که این عدم مسئولیت، ارتباطی به پرداخت خسارت از طرف بیمه‌گر ندارد. در این رابطه در ادامه مقاله توضیحات کاملی ارائه خواهیم داد.
4. تصادف با عابر پیاده بدون گواهینامه
رانندگی با وسایل نقلیه بدون داشتن گواهینامه راهنمایی و رانندگی، جرم است. حالا اگر فرد بدون گواهینامه با عابر پیاده تصادف کند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
قانون در رابطه با تصادف با عابر پیاده بدون گواهینامه سخت‌گیری به خرج می‌دهد. در تصادفات رانندگی غیرعمد، راننده مقصر قصاص نخواهد شد. اما در صورت نداشتن گواهینامه، پرونده به مراجع قضایی ارجاع داده خواهد شد.
از طرف دیگر شرکت بیمه نیز، خارت پرداختی به مصدوم را بعدا از راننده بدون گواهینامه می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: پوشش بیمه بدنه در جبران خسارت تصادف ۵۰ ۵۰
5. تصادف با عابر پیاده بدون کروکی
یکی دیگر از شرایط، تصادف با عابر بدون کروکی است. برای شناخت مقصر کشیدن کروکی الزامی است. اما اگر به دلیل شرایط خاص، این امکان وجود نداشت، عابر می‌تواند با ثبت شکایت و ارجاع پرونده به مراجع قضایی، راننده را محکوم کند.
6. قانون تصادف با عابر پیاده منجر به فوت
در قوانین مجازات اسلامی، فوت عابر بر اثر تصادف به عنوان قتل غیرعمد شناخته می‌شود. در این شرایط بیمه شخص ثالث راننده، مبلغ دیه را پرداخت می‌کند. اما جنبه عمومی جرم همچنان باقی است. بر اساس قانون ممکن است برای راننده مقصر بین 3 ماه تا 1 سال حبس در نظر بگیرند. عواملی چون رسیدگی به عابر بعد از تصادف، نوع تصادف و سابقه کیفری فرد در مجازات نهایی تاثیرگذار است.
7. تصادف با عابر پیاده و فرار
بر اساس ماده 717 قانون مجازات اسلامی، بی احتیاطی و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی که منجر به خسارات جانی و مالی به افراد شود، بین 2 تا 6 ماه حبس دارد. در صورت تصادف با عابر پیاده و فرار راننده، فرد خاطی به دو سوم بیشترین مجازات در نظر گرفته شده در قانون محکوم می‌شود.
بیشتر بخوانید: قانون تصادف با خودرو پارک شده
دیه تصادف با عابر پیاده در سال 1403 چقدر است؟
دیه انسان کامل هر سال توسط قوه قضاییه اعلام می‌شود. بر این اساس دیه انسان کامل در سال 1403 در ماه عادی برای مردان 1 میلیارد و 200 میلیون تومان و برای زنان 600 میلیون تومان است.
این رقم در ماه‌های حرام به 1 میلیارد و 600 میلیون تومان و 800 میلیون تومان می‌رسد.
بیمه شخص ثالث و پرداخت خسارت تصادف
در تصادف بین عابر و وسیله نقلیه، بدون توجه به آنکه مقصر کیست، خسارت توسط بیمه شخص ثالث پرداخت می‌شود. گفتن این نکته هم ضروری است که بیمه شخص ثالث برای همه ماشین‌ها اجباری است.
مراحل شکایت تصادف با عابر پیاده
اگر به عنوان راننده با عابر پیاده تصادف کنید، باید مراحل زیر را طی کنید.
- مراجعه به کلانتری و تشکیل پرونده
- دریافت فرم ثنا
- دریافت کروکی از پلیس راهنمایی و رانندگی
- تایید اصالت بیمه‌نامه
- ارسال پرونده به دادسرا و پیگیری وضعیت برای مشخص شدن مقصر و پرداخت دیه.
- مراجعه به پلیس راهنمایی و رانندگی
- آزاد کردن خودرو از پارکینگ
نتیجه گیری
قوانین راهنمایی و رانندگی ضامن سلامت راننده و عابرین است. در قانون هم برای صاحب وسیله نقلیه و هم عابر پیاده، محدودیت‌های خاصی در نظر گرفته شده‌است. در قانون تصادف با عابر پیاده این قوانین مشخص کننده مقصر تصادف و پرداخت دیه است.
سوالات متداول
1. آیا همیشه راننده مقصر تصادف با عابر پیاده است؟
خیر. مقصر بودن راننده یا عابر بستگی به شرایط حادثه دارد. اگر عابر پیاده در محل‌های غیرمجاز (مانند بزرگراه‌ها یا مکان‌های خارج از خط عابر پیاده) عبور کند، ممکن است او مقصر شناخته شود. اما اگر تصادف در محل مجاز یا به دلیل بی‌احتیاطی راننده (مانند سرعت غیرمجاز یا بی‌توجهی به حق تقدم) رخ دهد، راننده مقصر است.
2. آیا عابر پیاده در تصادف سهمی از دیه می‌گیرد؟*
بله. اگر راننده مقصر باشد، بیمه شخص ثالث خودرو موظف به پرداخت دیه یا هزینه‌های درمان عابر است.
3. آیا می‌توان بدون گزارش پلیس و پزشکی قانونی دیه دریافت کرد؟
خیر. برای دریافت دیه یا خسارت، وجود گزارش پلیس و پزشکی قانونی الزامی است. این گزارش‌ها میزان جراحات و شرایط حادثه را مشخص می‌کنند و مبنای تصمیم‌گیری بیمه و دادگاه هستند.
4. اگر راننده بیمه نداشته باشد، چه باید کرد؟
در صورت نبود بیمه، راننده شخصاً موظف به جبران خسارت است. عابر پیاده می‌تواند از طریق شکایت قضایی، مطالبه دیه یا خسارت کند. در برخی موارد، “صندوق تأمین خسارت‌های بدنی” نیز ممکن است کمک کند.
5. اگر عابر پیاده در اثر تصادف فوت کند، دیه چگونه محاسبه می‌شود؟
دیه فوت بر اساس نرخ مصوب همان سال و شرایط حادثه محاسبه می‌شود. اگر راننده مقصر باشد، بیمه شخص ثالث خودرو این دیه را پرداخت می‌کند.
6. آیا عبور عابر پیاده از خیابان بدون خط‌کشی جرم است؟
خیر، اما اگر عبور عابر پیاده از محل غیرمجاز باعث تصادف شود، ممکن است به‌عنوان تخلف در نظر گرفته شده و او مقصر شناخته شود.
7. اگر حادثه در منطقه‌ای بدون خط عابر پیاده رخ دهد، چه کسی مقصر است؟
در چنین مواردی، شرایط حادثه بررسی می‌شود. اگر راننده سرعت غیرمجاز داشته یا حق تقدم را رعایت نکرده باشد، او مقصر است. در غیر این صورت، ممکن است عابر به دلیل عبور از محل نامناسب مقصر شناخته شود.