رانندگی با موتورسیکلت در مقایسه با خودروهای سواری، خطرات بیشتری دارد؛ به همین دلیل توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی و دقت در هنگام رانندگی ضروری است. این وسیله نقلیه اگرچه در ترافیک‌های شهری کارآمد و سریع است، اما به دلیل نداشتن بدنه محافظ و تماس مستقیم با محیط، احتمال آسیب در هنگام حادثه را افزایش می‌دهد. به همین دلیل قانون‌گذاران برای کاهش تخلفات و افزایش ایمنی، جرایم رانندگی موتور سیکلت را در نظر گرفته‌اند.
هر ساله فهرست این جرایم بازنگری شده و بر اساس شرایط جدید شهری و ترافیکی به‌روزرسانی می‌شود. در سال 1403 نیز جرایم متعددی برای تخلفات موتورسواران در نظر گرفته شده است که مواردی مانند عبور از چراغ قرمز، نداشتن بیمه‌نامه معتبر، یا حتی استفاده از تجهیزات غیراستاندارد را شامل می‌شود.
در این مقاله از بلاگ تپسی، به‌صورت مفصل به بررسی انواع جرائم رانندگی موتور سیکلت می‌پردازیم. این دسته‌بندی شامل قوانین ترافیکی، مدارک و بیمه‌نامه، تجهیزات و لوازم ایمنی و تخلفات مرتبط با بیمه است. دانستن این موارد می‌تواند از جریمه‌های سنگین و دردسرهای قانونی جلوگیری کند.
جرائم مربوط به عدم رعایت قوانین ترافیکی
رعایت قوانین ترافیکی برای همه رانندگان، از جمله موتورسواران، ضروری است. با توجه به سرعت بالای موتورسیکلت‌ها و آسیب‌پذیری بیشتر آن‌ها در تصادفات، هرگونه تخلف می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. عبور از چراغ قرمز، سرعت غیرمجاز و ورود به مسیرهای ممنوع از جمله رایج‌ترین تخلفات ترافیکی هستند.
این تخلفات به دلیل افزایش ریسک تصادف و به خطر انداختن جان دیگران، جریمه‌های سنگینی دارند. برخی از جرائم رانندگی با موتور سیکلت به شرح زیر است:
1. جرائم مربوط به عدم رعایت قوانین ترافیکی
رعایت قوانین ترافیکی از مهم‌ترین اصولی است که تمام رانندگان به‌ویژه رانندگان موتورسیکلت باید به آن توجه داشته باشند. موتور سیکلت‌ها به دلیل کوچک بودن و سرعت بالای خود، می‌توانند به راحتی از کنترل خارج شده و منجر به تصادف‌های جبران‌ناپذیر شوند.
به همین دلیل، قانون‌گذار تخلفات مربوط به عدم رعایت قوانین ترافیکی را به دقت توجه می‌کنند و برای آن‌ها جریمه‌هایی در نظر گرفته است. این تخلفات شامل عبور از چراغ قرمز، سرعت غیرمجاز، حرکت در مسیر مخالف و عدم رعایت حق تقدم می‌شود.
عبور از چراغ قرمز
عبور از چراغ قرمز یکی از رایج‌ترین تخلفاتی است که در میان رانندگان موتورسیکلت مشاهده می‌شود. موتور سیکلت‌ها به دلیل توانایی مانور بیشتر و سرعت بالا، گاهی به راحتی از چراغ‌های قرمز عبور می‌کنند. این کار نه تنها خطر تصادف را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند موجب آسیب به دیگر رانندگان و عابران پیاده شود.
سرعت غیرمجاز
سرعت غیرمجاز یکی از عوامل اصلی بروز تصادف‌ها است. موتورسیکلت‌ها به دلیل قدرت موتور بالا و طراحی خاص خود، توانایی رسیدن به سرعت‌های بسیار زیاد را دارند. رانندگان موتور سیکلت باید به محدودیت‌های سرعت در هر منطقه توجه کنند تا از بروز حوادث پیشگیری کنند. سرعت غیرمجاز می‌تواند موجب ازدست‌دادن کنترل موتور و تصادف‌های شدید شود.
حرکت در مسیر مخالف
حرکت در مسیر مخالف نیز از جمله تخلفات رایج و شامل جرایم رانندگی موتور سیکلت است. بسیاری از رانندگان موتور سیکلت، به دلیل نداشتن امکانات مناسب برای عبور از ترافیک، در مسیرهای مخالف حرکت می‌کنند. این تخلف نه تنها امنیت راننده را به خطر می‌اندازد، بلکه موجب بروز تصادف‌های ناگهانی و جدی می‌شود.
عدم رعایت حق تقدم
در تقاطع‌ها و محل‌های تلاقی، رانندگان موتور سیکلت باید به قوانین مربوط به حق تقدم، توجه داشته باشند. عدم رعایت این اصول می‌تواند به تصادف‌های شدیدی منجر شود. به ویژه زمانی که رانندگان موتور در تقاطع‌ها حرکت می‌کنند و دیگر رانندگان از آن‌ها انتظار دارند که حق تقدم را رعایت کنند.
2. جرائم مربوط به بیمه
یکی از مسائل اساسی در رانندگی موتور سیکلت، تأمین بیمه شخص ثالث است. بیمه شخص ثالث به‌عنوان یک بیمه اجباری برای تمام خودروها و موتورسیکلت‌ها در نظر گرفته شده است. این بیمه برای پوشش خسارات وارد به دیگران در تصادفات است. عدم‌رعایت این الزام قانونی می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگینی شود و حتی ممکن است راننده موتور را از ادامه رانندگی منع کند.
عدم تهیه بیمه شخص ثالث
تمام موتورسیکلت‌ها باید دارای بیمه شخص ثالث باشند. این بیمه در صورت وقوع تصادف، هزینه‌های درمانی، خسارت‌های مالی و جانی به افراد ثالث را پوشش می‌دهد. اگر راننده‌ای موتور خود را بیمه نکند، نه تنها مرتکب تخلف قانونی شده است، بلکه در صورت بروز تصادف، مجبور به پرداخت تمام خسارات خواهد بود.
بیمه‌نامه جعلی
یکی از تخلفات رایج در برخی از مناطق، استفاده از بیمه‌نامه‌های جعلی است. برخی از رانندگان موتورسیکلت برای اجتناب از هزینه بیمه، از بیمه‌نامه‌های تقلبی استفاده می‌کنند که فاقد اعتبار قانونی هستند. این عمل نه تنها موجب جریمه‌های مالی می‌شود بلکه در صورت وقوع تصادف، بیمه‌نامه جعلی قادر به پوشش هزینه‌ها نخواهد بود.
عدم تمدید بیمه
موتور سیکلت‌ها باید بیمه‌نامه خود را به‌طور مرتب تمدید کنند. در صورت عدم تمدید به‌موقع، راننده متخلف شناخته شده و از نظر قانونی مشمول جرائم رانندگی با موتور خواهد بود. همچنین، در صورت وقوع تصادف، ممکن است راننده نتواند از پوشش بیمه بهره‌مند شود و تمامی خسارات به عهده وی خواهد بود.
3. جرائم مربوط به لوازم و تجهیزات موتور
رانندگان موتور سیکلت‌ها برای حفظ ایمنی خود و دیگر افراد در جاده‌ها، نیاز به استفاده از لوازم و تجهیزات استاندارد دارند. عدم استفاده از تجهیزات ایمنی، مانند کلاه ایمنی، ترمزهای معیوب یا چراغ‌های خراب، می‌تواند موجب بروز تصادف‌ها و آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود. بنابراین، برای جلوگیری از وقوع حوادث، باید این لوازم و تجهیزات به‌طور مرتب بررسی و تعمیر شوند.
عدم استفاده از کلاه ایمنی
کلاه ایمنی یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی برای رانندگان موتور سیکلت است. بسیاری از موتورسواران به دلیل راحتی یا گرمای زیاد، از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند. این تخلف می‌تواند در صورت بروز حادثه، آسیب‌های شدید به سر و صورت راننده وارد کند. طبق قوانین، تمامی رانندگان موتورسیکلت موظف به استفاده از کلاه ایمنی استاندارد هستند.
ترمزهای معیوب
ترمزها یکی از ارکان اصلی ایمنی موتور سیکلت‌ها هستند. در صورتی که ترمزها معیوب یا ناکارآمد باشند، راننده قادر به کنترل سرعت موتور نخواهد بود و ممکن است در مواقع اضطراری، نتواند به‌موقع متوقف کند. استفاده از موتور با ترمزهای معیوب نه تنها خطرناک است بلکه تخلف محسوب و شامل جرائم رانندگی با موتور سیکلت می‌شود.
چراغ‌های خراب یا ناقص
چراغ‌های موتور سیکلت برای دید در شب و شرایط جوی نامساعد اهمیت زیادی دارند. اگر چراغ‌های موتور خراب یا نیم‌سوز باشند، راننده به‌راحتی قابل مشاهده نخواهد بود و این مسئله می‌تواند منجر به تصادف‌های خطرناک شود.
بیشتر بخوانید: مراحل ترخیص موتور سیکلت از پارکینگ
4. جرائم مربوط به مدارک و بیمه‌نامه موتور
یکی از مواردی که رانندگان موتور سیکلت باید به آن توجه داشته باشند، مدارک قانونی مانند گواهینامه رانندگی، سند مالکیت موتور و بیمه‌نامه معتبر است. عدم‌ارائه این مدارک هنگام کنترل پلیس یا در صورت وقوع حادثه، می‌تواند جریمه‌های سنگینی به همراه داشته باشد. همچنین، برخی از این مدارک باید به‌طور مرتب تمدید شوند تا از مشکلات قانونی جلوگیری شود.
نداشتن گواهینامه معتبر
رانندگان موتورسیکلت باید دارای گواهینامه معتبر باشند. رانندگی بدون گواهینامه یا با گواهینامه منقضی، تخلف محسوب می‌شود و ممکن است به جریمه، توقیف موتور یا حتی حبس منجر شود.
نداشتن سند مالکیت موتور
سند مالکیت موتورسیکلت باید به‌طور رسمی و قانونی صادر شود. عدم ارائه سند مالکیت قانونی می‌تواند موجب توقیف موتور و ایجاد مشکلات حقوقی برای راننده شود.
نداشتن بیمه‌نامه معتبر
بیمه‌نامه موتور سیکلت باید معتبر و به‌طور مرتب تمدید شود. در صورتی که راننده موتور بیمه‌نامه معتبر نداشته باشد، ممکن است با جریمه روبه‌رو شود و در صورت وقوع تصادف، مجبور به پرداخت تمامی خسارات خواهد بود.
جدول لیست جریمه‌های مربوط به موتور سیکلت در سال 1403:
| کد تخلف | عنوان تخلف | کلان‌شهرها و جاده‌های بین‌شهری (تومان) | سایر شهرها (تومان) | روستاها و مسیرهای روستایی (تومان) |
| ۲۰۰۱ | هرگونه حرکات نمایشی مانند دورزدن درجا یا حرکت موتورسیکلت روی یک چرخ | ۵۰۰,۰۰۰ | ۴۰۰,۰۰۰ | ۲۵۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۵ | حرکت به‌طور مارپیچ | ۵۰۰,۰۰۰ | ۴۰۰,۰۰۰ | ۲۵۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۳ | سبقت غیرمجاز در راه‌های دوطرفه | ۷۰۰,۰۰۰ | ۵۰۰,۰۰۰ | ۳۰۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۴ | عبور از چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی | ۴۰۰,۰۰۰ | ۳۰۰,۰۰۰ | ۲۰۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۲ | تجاوز از سرعت مجاز (بیش از ۳۰ کیلومتر بر ساعت) | ۲۵۰,۰۰۰ | ۲۲۰,۰۰۰ | ۱۲۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۶ | حرکت با دنده عقب در آزادراه و بزرگراه | ۵۰۰,۰۰۰ | ۵۰۰,۰۰۰ | – |
| – | نداشتن بیمه شخص ثالث | ۱۵۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰ |
| – | روشن نکردن چراغ در شب | ۱۲۰,۰۰۰ | ۱۲۰,۰۰۰ | ۱۲۰,۰۰۰ |
| – | صحبت با تلفن همراه حین رانندگی | ۴۰۰,۰۰۰ | ۴۰۰,۰۰۰ | ۴۰۰,۰۰۰ |
| – | در آغوش گرفتن اطفال هنگام رانندگی | ۱۵۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۷ | رانندگی در معابر ممنوعه | ۵۰۰,۰۰۰ | ۴۰۰,۰۰۰ | ۲۵۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۸ | حمل بار اضافی یا غیرمجاز | ۴۰۰,۰۰۰ | ۳۰۰,۰۰۰ | ۲۰۰,۰۰۰ |
| ۲۰۰۹ | عبور از خط عابر پیاده | ۳۰۰,۰۰۰ | ۲۵۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰ |
| ۲۰۱۰ | عدم رعایت حق تقدم | ۴۰۰,۰۰۰ | ۳۰۰,۰۰۰ | ۲۰۰,۰۰۰ |
| ۲۰۱۱ | عدم رعایت سرعت مجاز در محدوده‌های خاص (مناطق آموزشی یا مسکونی) | ۳۰۰,۰۰۰ | ۲۵۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰ |
| ۲۰۱۲ | حرکت در مسیرهای ویژه اتوبوس یا خط تاکسی | ۵۰۰,۰۰۰ | ۴۰۰,۰۰۰ | ۳۰۰,۰۰۰ |
رعایت قوانین؛ سپری برای حفاظت از جان شما
رانندگی با موتورسیکلت نیازمند رعایت دقیق قوانین و مقررات است. تخلفات مختلفی که در این زمینه وجود دارد، می‌تواند نه تنها برای خود راننده بلکه برای دیگر افراد در جاده‌ها خطرناک باشد. از جمله این تخلفات می‌توان به عدم رعایت قوانین ترافیکی، عدم تهیه بیمه، استفاده از تجهیزات غیرمجاز و نداشتن مدارک قانونی اشاره کرد.
برای جلوگیری از بروز حوادث و حفظ امنیت در جاده‌ها، ضروری است که تمام رانندگان موتور سیکلت این موارد را جدی بگیرند و به‌طور مرتب موتورسیکلت خود را از نظر فنی و قانونی بررسی کنند.
همچنین آگاهی از جرائم رانندگی موتور سیکلت در سال 1403 می‌تواند به کاهش تخلفات و افزایش ایمنی کمک کند. با رعایت این قوانین، موتورسواران می‌توانند از جریمه‌های سنگین جلوگیری کرده و تردد امن‌تری در سطح شهر داشته باشند.
آیا موتورسیکلت‌های برقی نیز مشمول جرائم رانندگی می‌شوند؟
بله، موتور سیکلت‌های برقی نیز همانند موتورسیکلت‌های بنزینی مشمول قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی هستند. در صورت ارتکاب تخلفات، این وسایل نقلیه نیز جریمه می‌شوند و باید مدارک لازم مانند بیمه‌نامه و گواهینامه معتبر ارائه شود.
در صورت نداشتن گواهینامه، آیا امکان توقیف موتور وجود دارد؟
بله، نداشتن گواهینامه معتبر از تخلفات جدی محسوب می‌شود. در این شرایط، علاوه‌بر جریمه نقدی، موتورسیکلت توقیف شده و تا زمان ارائه گواهینامه، به پارکینگ منتقل می‌شود.
آیا جریمه نداشتن کلاه ایمنی در سال 1403 افزایش یافته است؟
بله، طبق قوانین جدید، جریمه نداشتن کلاه ایمنی در سال 1403 افزایش یافته است تا موتورسواران را به رعایت نکات ایمنی بیشتر تشویق کند. استفاده از کلاه ایمنی استاندارد می‌تواند از بسیاری از صدمات جلوگیری کند.
اگر بیمه‌نامه منقضی شده باشد، آیا موتور بلافاصله توقیف می‌شود؟
در صورت منقضی‌شدن بیمه‌نامه، ابتدا جریمه نقدی برای هر روز تاخیر در تمدید بیمه لحاظ می‌شود. در صورتی که موتورسوار برای مدت طولانی بدون بیمه‌نامه معتبر تردد کند، ممکن است موتور سیکلت توقیف شود.
آیا جرائم مربوط به تجهیزات غیرمجاز موتور قابل اعتراض هستند؟
بله، موتورسواران می‌توانند در صورت جریمه شدن به دلیل استفاده از تجهیزات غیرمجاز (مانند اگزوز غیرمجاز یا چراغ‌های غیراستاندارد)، به واحد رسیدگی به تخلفات رانندگی مراجعه و درخواست تجدیدنظر کنند. در برخی موارد، ممکن است جریمه کاهش یابد یا حذف شود.