چه باتری مناسب خودرو شما است؟ ولتاژ باتری چه تاثیری در عملکرد سیستم برقی ماشین شما دارد؟ بهترین باتری برای ماشین‌های ایرانی کدام است؟ در این مقاله قرار است با معرفی انواع باتری خودرو به سوالات مطرح شده، پاسخ دهیم تا بتوانید برای خودرو خود یک باطری کاربردی انتخاب کنید.
باتری خودرو چیست و چه کارکردی دارد؟
اصلی‌ترین بخش سیستم برق‌رسانی خودرو، باتری است. باتری خودرو با قابلیت شارژ مجدد، وظیفه تامین الکتریسته کلیه فعالیت‌های برقی خودرو مثل استارت‌زدن، روشنایی چراغ‌ها و سیستم پخش و … را بر عهده دارد.
تقریبا در انواع باتری خودرو ، از جمله باتری‌های خودرو، یک فرآیند برگشت‌پذیر شیمیایی وجود دارد، که در زمان پر شدن باتری یا شارژ، انرژی الکتریکی به شیمیایی تبدیل شده و هنگام روشن شدن خودرو (که منجر به خالی شدن باتری می‌شود)، انرژی شیمیایی به مکانیکی تبدیل و نیرو به قطعات الکتریکی خودرو از جمله استارت می‌رسد.
انواع باتری خودرو
دسته‌بندی انواع باتری خودرو با توجه به مواد سازنده و تکنولوژی ساخت آن انجام می‌شود.
باتری اسیدی یا غیرسیلد
یکی از انواع باتری خودرو باتری اسیدی یا غیرسیلد است که نیاز به مراقبت و نگهداری دارند. زیرا در باتری اسیدی راه برای خارج شدن هیدروژن و اکسیژن وجود داشته که منجربه پایین آمدن سطح الکترولیت در باتری می‌شود.
متناسب با شرایط آب و هوا، تقریبا هر ۳۰ تا ۴۰ روز می‌بایست سطح الکترولیت باتری اسیدی کنترل شود تا از شاخص معینی پایین‌تر نباشد.
در صورت لزوم می‌توان درب باتری را باز کرد و به آن آب مقطر اضافه کرد. با توجه به این قابلیت، این نوع باتری‌ها مناسب آب و هوای گرم هستند.
یکی از ویژگی‌های باتری اسیدی قیمت پایین‌تر آن‌ها نسبت به دیگر مدل‌ها هستند. عمر متوسط باتری اسیدی معمولا بین یک تا دو سال است.
باتری اتمی یا سیلد
باتری اتمی نوع دیگری از باتری خودرو استکه صفحات آن از قبل شارژ شده و درون محفظه باتری قرار دارند. این صفحات به‌صورت دسته‌ای قرار گرفته و پلمپ می‌شوند.
در ساخت این‌گونه باتری‌ها قطعات طوری طراحی شده‌اند که الکترولیت تبخیر شده مجددا به درون محفظه برمی‌گردد.
در‌نتیجه تا پایان عمر باتری، نیازی به باز کردن در آن و چک کردن میزان الکترولیت و اضافه کردن آب مقطر ندارد.
به همین دلیل این نوع از باتری‌ها نیاز به مراقبت ندارند.
بر روی محفظه باتری اتمی عبارت MF که مخفف (Maitenencd Free ) به معنی بدون نیاز به مراقبت است، درج شده که یکی از راه‌های شناخت باتری اتمی هستند.
ویژگی‌های باتری اتمی یا سیلد، آلودگی کمتر به دلیل نداشتن در و بسته بودن محفظه باتری، عمر طولانی‌تر، عدم نیاز به مراقبت و نگهداری و … است.
عمر متوسط باتری‌های اتمی معمولا بین سه تا پنج سال است.
مناسب‌ترین باتری خودرو
متناسب با نوع خودرو و میزان قدرت آن، اندازه و نوع باتری متفاوت می‌باشد. شرایط آب و هوایی نیز در انتخاب باتری تاثیر‌گذار است.
اگر در آب و هوای گرم زندگی می‌کنید، باتری‌هایی که لیبل S (جنوب) دارند و اگر در آب و هوای سرد زندگی می‌کنید، باتری‌هایی که با لیبل N (شمال) مشخص شده‌اند را خریداری کنید. در هنگام خرید باتری باید به چند نکته توجه کرد:
۱- نوع باتری (سیلد یا غیرسیلد)
۲- ابعاد باتری (طول و عرض و ارتفاع)
۳- آمپر ساعت باتری (میزان ذخیره برق)
البته بهترین راهنما برای خرید باتری مناسب برای خودروی شما، باتری معرفی شده در دفترچه راهنمای خودرو است.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای پراید
در سال ۱۳۷۲ امتیاز تولید خودروی پراید با امضای قراردادی میان شرکت سایپا و شرکت کیا موتورز به این شرکت داخلی واگذار شد و پس از آن، در طول سال‌ها این خودرو با مدل‌های مختلفی مثل صبا، نسیم، ۱۳۱، ۱۳۲، ۱۴۱ و … در ایران تولید شد.
باتری فابریک و نصب شده کارخانه بر‌روی خودروی پراید، باتری 50 آمپر اسیدی با ابعاد 19*18*24 سانتی‌متر است. که به آن باتری 50 آمپر L2 گویند.
اما علاوه‌بر باتری تعریف شده برای خودروی پراید، باتری 55 آمپر که در قالب L2 تولید شده، نیز می‌تواند به عنوان مناسب‌ترین باتری خودرو برای پراید مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت سایپا در دفترچه راهنمای خودروی پراید، طول عمر باتری فابریک آن را در صورت استفاده و نگهداری صحیح، ۲ سال تعریف کرده است.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای پژو ۴۰۵
خودروی پژو ۴۰۵ در سال ۱۳۷۳ وارد ایران شد و بعد از پراید جزو محبوب‌ترین خودروی‌های داخلی بود. این خودرو در سال ۱۳۹۶ با فروشی بالاتر از ۱۰۹ هزار دستگاه توانست رتبه چهارم پرفروش‌ترین خودروی بازار ایران را از آن خود کند.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای پژو ۴۰۵ و فابریک خودروی پژو 405، باتری 66 آمپر، 12 ولت، با ابعاد 19*18*27.5 سانتی‌متری است. که به آن باتری L3 گویند.
با توجه به محل قرارگیری باتری این خودرو و یکی بودن ابعاد باتری 66 و 74، باتری تا سقف 74 آمپر نیز می‌توان برای این خودرو استفاده کرد.
نکته‌ی دیگری که باید در نظر گرفته شود، این است که شرکت سازنده خودرو حداقل باتری ۶۶ آمپر را برای این نوع خودرو درنظر گرفته است و نباید باتری با آمپر کمتر برای این خودرو استفاده شود.
طول عمر مناسب‌ترین باتری خودرو برای پژو ۴۰۵ ، طبق اطلاعات مندرج در دفترچه، ۲ تا ۳ سال مشخص شده است.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای L90
ال 90 یا تندر 90 نام خودرویی از خانواده برند رنو فرانسه است که در ایران توسط دو شرکت خودروسازی سایپا و ایران خودرو تولید می‌شود.
خودروی ال 90 در تیپ‌های مختلفی مثل: اتوماتیک، استیشن، تیپ E0 تیپ E1 تیپ E2 و … تولید شده که بخش عمده تفاوت این تیپ‌ها در ظاهر و آپشن آن‌ها می‌باشد.
باتری کارخانه‌ای و فابریک خودروی ال ۹۰، باتری ۶۰ آمپر، ۱۲ ولت، با ابعاد ۱۹*۱۷*۲۴.۲ سانتی‌متری است. با توجه به محل قرارگیری باتری این خودرو و یکی بودن ابعاد باتری ۶۶ و ۷۴، باتری تا سقف ۷۴ آمپر نیز می‌توان بر این خودرو نصب شود.
این باتری در صورت استفاده صحیح، می‌تواند عمر ۳ تا ۴ ساله داشته باشد.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای تیبا
تیبا با‌عنوان یکی از خودروی‌های ملی، در سال ۱۳۸۷ با نام مینیاتور وارد بازار شد و توانست در مدت کوتاهی طرفداران زیادی به‌دست آورد.
این خودرو که تلفیقی از پراید، ریو و ال ۹۰ است، به‌دلیل قیمت مناسب و برتری‌هایی که نسبت به خودروی پراید داشت، توانست تا حدودی جای خود را در بازار ایران باز کند.
شرکت سایپا به عنوان مناسب‌ترین باتری خودرو برای تیبا ، باتری با مشخصات خودروی پراید استفاده می‌کند. باتری خودروی کارخانه‌ای و فابریکِ تیبا، باتری ۵۰ آمپر، ۱۲ ولت، با ابعاد ۱۹*۱۸*۲۴ سانتی‌متری است. برای این خودرو نیز می‌توان باتری تا سقف ۶۰ آمپر نیز استفاده کرد.
عمر مفید مناسب‌ترین باتری خودرو برای تیبا ، در‌صورت استفاده صحیح، ۲ تا ۳ سال تعریف شده است.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای سمند
خودروی سمند توسط کارخانه ایران خودرو با عنوان اولین خودروی ملی در سال 1381 تولید و روانه بازار شد. در سال‌های بعد مدل‌های مختلفی مثل elx ای ال ایکس، سمند ef7 ای‌اف‌سون، سمند soren سورن، سمند x7، سمند el نیز تولید شده است.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای سمند ، باتری سیلد ۶۶ آمپر، ۱۲ ولت و با ابعاد ۱۹*۱۷.۵*۲۷.۵ سانتی‌متر است. که می‌توان باتری تا ۷۴ آمپر نیز برای این خودرو استفاده کرد.
عمر مناسب‌ترین باتری خودرو برای سمند ، ۲ تا ۳ سال تعریف شده است.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای پژو پرشیا
پژو پرشیا محصولی از شرکت ایران خودرو است که در واقع برگرفته از خودروی پژو 405 بوده که تغییر چهره یافته است. این خودرو با نام‌های X9، سفیر و نهایتا پارس و پرشیا تولید شد.
پژو پارس تاکنون در هفت تیپ مختلف مانند: پارس معمولی، پارس ELX، پارس اتوماتیک و … تولید شده است. این خودرو از امکانات نسبتا مناسبی برخوردار بوده و با وجود رقبای مدعی، هنوز جزو خودروهای محبوب می‌باشد.
مناسب‌ترین باتری خودرو برای پژو پرشیا ، باتری ۶۶ آمپر، ۱۲ ولت و با ابعاد ۲۸*۱۸*۲۸ سانتی‌متر است. که می‌توان باتری تا ۷۴ آمپر نیز برای این خودرو استفاده کرد.
عمر مناسب‌ترین باتری خودرو برای پژو پرشیا ، ۲ تا ۳ سال تعریف شده است.
دلایل خراب شدن باتری خودرو
دلایل خراب شدن زودهنگام باتری خودرو را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
مشکل اولیه باتری خودرو
اشتباهاتی که راننده انجام می‌دهد
وجود مشکل در سیم‌کشی خودرو
در زیر به توضیح مختصری در مورد دلایل خرابی باتری خودرو می‌پردازیم:
روشن ماندن چراغ خودرو
یکی از متداول‌ترین اشتباهاتی که منجر به خرابی زودهنگام باتری خودروی شما می‌شود، روشن ماندن چراغ خودرو است. روشن ماندن طولانی مدت چراغ سقف کابین، باعث آسیب و خالی شده باتری می‌شود.
حتی در خودروهای جدید که دارای سیستم چراغ بدرقه هستند نیز اگر سیستم دچار نقص شود، می‌تواند منجر به خالی شد سریع باتری شود.
اکسید شدن باتری
اگر اتصالات باتری دچار پوسیدگی شده و یا اکسید شود، باعث ضعیف‌شدن برق‌رسانی خودرو و نهایتا معیوب‌شدن انواع باتری خودرو خواهد شد.
سیستم برق خودرو
اگر سیستم برق خودرو دچار مشکل شود، ممکن است باعث بروز مشکل در انواع باتری خودرو نیز شود. این مشکل که در اصطلاح به آن برق‌دزدی می‌گویند، حتما باید توسط مکانیک متخصص بررسی و رفع شود.
وضعیت دما
شرایط آب و هوایی نیز می‌تواند بر طول عمر انواع باتری خودرو تاثیر‌گذار باشد. هوای سرد و گرم تاثیر مستقیمی بر مایع الکترولیت باتری داشته و باعث می‌شود باتری به درستی شارژ نشده که نهایتا منجر به از بین رفتن کارایی آن خواهد شد.
مشکل در دینام خودرو
اگر باتری خودرو در حین حرکت به‌صورت ناگهانی خالی شود، شارژ باتری به صورت کامل صورت نگرفته است. که این موضوع به معنی وجود مشکل در دینام خودرو است.
برای بررسی این موضوع ابتدا تسمه دینام را بررسی کرده و سپس به دنبال مشکل در دینام خودرو باشید.
مشکل در خود باتری
انواع باتری خودرو اگر به درستی نگهداری نشود و یا قدیمی شده باشد، مطمئنا نسبت به باتری نو، کیفیت کمتری خواهد داشت.
توصیه‌های ایمنی جهت نگهداری از باتری خودرو
- در زمستان مراقب باشید باتری کاملا شارژ شده باشد.
- در تابستان (دمای بالای ۳۰ درجه سانتی‌گراد) و یا در صورت استفاده زیاد از خودرو همیشه سطح مایع تمامی خانه‌های باتری را بازدید کرده و در صورت نیاز آن را با آب مقطر تکمیل کنید.
- برای شارژ کردن باتری از دستگاه شارژ مناسب استفاده کنید. در مواقع ضروری باتری به باتری کنید.
- باتری‌ها بسیار قابل اشتعال هستند، لذا باید از جرقه یا شعله آتش دور باشند وگرنه خطر انفجار باتری وجود خواهد داشت.
- قرار دادن محکم و ایمن باتری در جایگاه تعریف شده آن.
- خشک و تمیز نگهداشتن باتری.
- اتصالات و قطب‌های باتری به درستی محکم شده باشند.
- در صورت ریختن الکترولیت بر روی باتری و اتصالات آن، سریعا با آب شست‌وشو شود.
- کنترل کردن مدام سطح الکترولیت باتری خودرو
- در صورت خالی شدن شارژ باتری و یا بروز هرگونه علایم غیرعادی به نمایندگی‌های مجاز خودرو و یا تعمیرگاه معتبر مراجعه کنید.
- در هنگام اتصال کابل باتری، اقدام به شارژ باتری کنید.
روش‌های افزایش طول عمر باتری خودرو
تمیز کردن مداوم باتری خودرو
تمیز‌کردن خوردگی‌های اطراف قطب‌های انواع باتری خودرو ، یکی از راه‌های افزایش طول عمر انواع باتری خودرو است. با توجه به اینکه هیدروژن اسید باتری به بیرون نشت می‌کند، باعث خوردگی شده و اطراف قطب‌ها به رنگ سبز و یا سفید در‌آمده و در سیستم برق‌رسانی مشکل ایجاد می‌شود.
استارت
در صورت خاموش و روشن کردن‌های مداوم خودرو، طبیعتا میزان استارت زدن‌ها افزایش می‌یابد. این موضوع باعث دریافت برق زیادی از باتری شده و به آن فشار می‌آورد. سعی کنید از استارت زدن‌های اضافه خودداری کنید.
از سرما و گرمای شدید فاصله بگیرید
دمای تعریف شده و مناسب برای باتری حدود ۱۹ تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد است. گرمای شدید باعث کم‌شدن مایع الکترولیت و سرمای زیاد هم باعث کاهش قدرت باتری می‌شود.
در فصل سرما بهتر است باتری را عایق‌بندی کنید.
برای این منظور کاورهایی وجود دارد که می‌توانید از آن برای عایق‌بندی باتری استفاده کنید. این کاورها باعث خنک‌شدن باتری در فصل گرم و گرم نگهداشتن باتری در فصل سرما می‌شود.
خاموش‌کردن لوازم برقی خودرو
زمانی که موتور خودرو روشن است، دینام به کمک موتور باتری را شارژ می‌کند. اما زمانی که موتور خاموش است، لوازم برقی خودرو به صورت مستقیم، برق مورد نیاز خود را از باتری تامین می‌کنند. که این موضوع به‌تدریج باعث خالی‌شدن باتری می‌شود.
خاموش نبودن طولانی‌مدت خودرو
اگر خودرو در مدت زمانی طولانی خاموش باشد، باتری آن خالی می‌شود. زیرا همان‌گونه که اشاره شد، با خاموش بودن خودرو، دینام نمی‌تواند باتری را شارژ کند.
پس بهتر است در صورت عدم استفاده از خودرو، گاهی خودرو را روشن کنید تا دینام، باتری را شارژ کند.
بررسی مداوم موتور خودرو
اگر از مشکلات موتور خودرو مطلع باشید، زودتر می‌توانید آن را برطرف کنید. اشکال در موتور خودرو، می‌توانید به قسمت‌های دیگر خودرو از جمله باتری آسیب برساند.
بررسی وضعیت باتری
همواره وضعیت باتری خودرو را بررسی کنید، تا در محفظه خود به‌صورت ثابت قرار داشته باشد. همچنین ممکن است به مرور زمان اتصالات و سیم شل شده و درست عمل نکنند.
نکات مهم در خرید باتری خودرو
بهترین منبع برای خرید باتری خودرو، دفترچه راهنمای آن است. زیرا شرکت خودروسازی با توجه به وضعیت خودرو، باتری مناسب آن را معرفی می‌کند. با کمک دفترچه راهنما، نوع باتری (اسیدی و اتمی بودن)، آمپر، ابعاد باتری و .. را می‌توان تعیین کرد.
اما یکی از نکات مهم دیگر در هنگام خرید باتری خودرو، توجه به تاریخ تولید آن است. به طور کلی هر باتری، به مرور زمان حتی اگر مورد استفاده هم قرار نگیرد، کیفیت و عمر خود را از دست می‌دهد.
به همین دلیل بهتر است باتری خریداری کنید که از زمان تولید آن حداکثر ۶ ماه گذشته باشد.
در باتری‌های ایرانی معمولا سال ساخت به شکل عدد در ابتدای کد باتری نوشته می‌شود. برای مثال اگر در ابتدای کد، عدد ۹۹۰۹۱۰ وجود داشته باشد یعنی آن باتری در روز ۱۰ ، آذر ماه سال ۱۳۹۹ تولید شده است.
نکته آخر
زمانی که در خودروی خود به مشکلی برمی‌خورید، توجه داشته باشید که می‌توانید از دفترچه راهنمای خودرو کمک بگیرید. اگر بخش‌هایی از دفترچه برای شما واضح نبود، می‌توانید با مراجعه به یک کارشناس یا نمایندگی‌های مجاز، در مورد آن مشورت بگیرید.
سعی کنید هر چند وقت یک‌بار دفترچه خودروی خود را مطالعه کنید. موارد جامع و کامل موجود در دفترچه، باعث افزایش طول عمر خودرو و بهبود شرایط رانندگی شما خواهد شد.
اگر علاقه دارید در رابطه با باتری خودروهای برقی اطلاعات کافی کسب کنید، به مقاله «معرفی انواع خودرو برقی» مراجعه کنید.
همچنین ما در وبلاگ تپسی در مقاله‌ای با عنوان «علائم خرابی شمع خودرو» توضیحات مفصلی ارائه داده‌ایم.