جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت
حبس از ۶ ماه تا یکسال و جریمه نقدی، دو مورد از مهم‌ترین پیامدهای مخدوش کردن پلاک وسایل نقلیه هستند. فرقی نمی‌کند خودرو دارید یا موتورسیکلت، این قانون برای همه افراد متخلف اجرا می‌شود. گاهی به دلایل مختلف مثل عبور غیرمجاز از طرح ترافیک وسوسه می‌شویم که پلاک خودرو یا موتورسیکلت‌مان را برای چند لحظه بپوشانیم؛ اما بد نیست بدانیم که طبق ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، این کار با مجازات‌های سختی همراه است. در این مطلب از مجله تپسی، به جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت و راهکارهای پیشگیری از این تخلف می‌پردازیم.
مفهوم مخدوش کردن پلاک چیست؟
به هرگونه تغییر عمدی یا غیرعمدی در ظاهر و مشخصات پلاک، «مخدوش کردن پلاک» می‌گویند. مخدوش کردن به معنی «دست‌کاری کردن» است؛ بنابراین، وقتی پلاک خودرو یا موتورسیکلت را مخدوش می‌کنید، خواندن اعداد و حروف آن برای پلیس یا دوربین‌های نظارتی غیرممکن می‌شود. این کار می‌تواند شامل پوشاندن بخشی از پلاک، تغییر رنگ یا حتی دست‌کاری بخشی از اعداد آن باشد.
در جدول زیر نمونه‌هایی از روش‌های رایج مخدوش کردن پلاک و مجازات آن‌ها را مشاهده می‌کنید:
| روش‌های مخدوش کردن پلاک | نحوه مخدوش کردن | درجه مجازات |
| پوشاندن پلاک با جسم خارجی | قرار دادن گِل، چسب، دستمال یا برچسب روی بخشی از پلاک | پرداخت جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت + حبس ۶ ماه تا ۱ سال |
| تغییر در ارقام یا رنگ پلاک | دست‌کاری با ماژیک، رنگ یا تراشیدن بخشی از پلاک | جریمه نقدی + ضبط وسیله نقلیه |
| تا کردن یا خم کردن پلاک | تغییر زاویه یا شکل پلاک برای عدم شناسایی توسط دوربین | جریمه نقدی + حبس تعزیری |
مجازات قانونی مخدوش کردن پلاک
مجازات مخدوش کردن پلاک وسایل نقلیه شامل دو بخش اصلی است؛ اول، اجرای ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی و دوم، مجازات‌های تکمیلی که توسط دستگاه قضایی یا پلیس راهور اعمال می‌شوند.
بیشتر بخوانید: سقف جریمه توقیف خودرو در سال ۱۴۰۴
در این بخش، هر کدام از این موارد جداگانه را بررسی می‌کنیم:
ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، 6 ماه تا یکسال حبس
فرماندهی راهنمایی و رانندگی کشور، اعلامیه مهمی را در آبان سال ۱۴۰۲ منتشر کرد؛ طبق این اعلامیه، خودروها و موتورسیکلت‌هایی که پلاک ندارند یا پلاک آن‌ها دست‌کاری شده است، مشمول مقررات کیفری ماده ۷۲۰ می‌شوند.
طبق این ماده قانونی، افرادی که پلاک وسیله نقلیه‌شان را عَمدی مخدوش کنند یا بدون پلاک بیرون بیایند، باید در انتظار مجازات باشند؛ این مجازات هم شامل حبس تعزیری 6 ماهه تا یک‌ساله است.
همچنین، پلیس راهور تأکید کرده بود که اجرای این مقررات برای نظم ترافیکی و شناسایی وسایل نقلیه لازم است.
متأسفانه، آمار نشان می‌دهند که تعداد قابل‌توجهی از وسایل نقلیه با پلاک نامناسب در شهرها رفت‌وآمد می‌کنند؛ به‌همین دلیل، پلیس در تلاش است که با اطلاع‌رسانی و اعمال مقررات، جلوی این اتفاق را بگیرد.
مجازات‌های تکمیلی
علاوه بر مجازات‌های کیفری و جریمه نقدی، قوانین انتظامی و اداری اضافه‌تری هم تعریف شده‌اند؛ از جمله موارد زیر:
- ضبط موقت وسیله نقلیه تا زمان رفع مشکل پلاک
- تعلیق موقت یا دائمی استفاده از خودرو در موارد شدید
- فرستادن پرونده به مراجع قضایی برای صدور دستورهای تکمیلی
- محرومیت از بعضی از خدمات مرتبط با وسیله نقلیه مثل تعویض پلاک
البته، شدت و نوع این مجازات‌ها معمولاً به نوع و شدت تخلف، سابقه مرتکب و نظر دادگاه یا مقام ذی‌صلاح بستگی دارد.
بنابراین، این‌طور نیست که هرکس پلاکش را مخدوش کرده باشد، به زندان می‌رود یا حق رانندگی ندارد!
چه مواردی شامل مخدوش کردن پلاک هستند؟
طبق قوانین کیفری و انتظامی کشور، هر کاری که جلوی شناسایی دقیق یک وسیله نقلیه را بگیرد، ممنوع است. موارد زیر، فهرست مواردی هستند که معمولاً در قانون کشور ما به‌عنوان «مخدوش کردن پلاک» شناخته می‌شوند:
- رنگ‌آمیزی، قلم‌زنی یا خراش دادن ارقام و حروف پلاک
- هرگونه دست‌کاری فیزیکی و محو کردن بخشی از پلاک
- پوشاندن کامل یا جزئی پلاک با اشیا، پارچه، ماسک صورت، برچسب یا قاب تیره
- نصب پلاک تقلبی یا تعویض پلاک اصلی با پلاک یک ماشین یا موتورسیکلت دیگر
- تغییر دادن و جابه‌جا کردن اعداد یا حروف پلاک (حذف، اضافه کردن یا جابه‌جایی کاراکترها)
- نصب پلاک در حالت خَم‌شده، تا‌شده یا زاویه‌دار (با هدف ردگیری‌نشدن توسط دوربین پلیس راهور)
- استفاده از پوشش‌های بازتاب‌دهنده یا شیشه‌ای (برای جلوگیری از خوانده شدن پلاک توسط دوربین)
بیشتر بخوانید: جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث موتورسیکلت
جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت در سال 1404
مقررات مربوط به جریمه نقدی مخدوش‌سازی پلاک، در چارچوب قوانین رانندگی و مقررات کیفری تعیین می‌شوند.
همچنین، مراجع قانونی از جمله وزارت کشور و نیروی انتظامی (راهور) و وظیفه اعلام و دریافت این جریمه را دارند. اما جریمه نقدی در سال 1404 دقیقاً چقدر است و آیا مقدار آن به نوع وسیله نقلیه بستگی دارد؟
جریمه نقدی برای خودرو
طبق ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، پوشاندن یا دست‌کاری پلاک خودرو یک میلیون و 61 هزار و 200 تومان جریمه نقدی دارد.
علاوه‌بر جریمۀ نقدی ممکن است که موارد زیر هم برای راننده متخلف خودرو در نظر گرفته شوند:
- پیگرد قضایی (حبس ۶ ماه تا ۱ سال)
- ثبت نمره منفی در سوابق راننده
- ضبط موقت خودرو
جریمه نقدی برای موتورسیکلت
جریمه نقدی برای مخدوش کردن پلاک موتورسیکلت دقیقاً مثل جریمه خودرو اعمال می‌شود و تفاوتی ندارد؛ قانون‌گذار و راهور هر دو این رفتار را ممنوع اعلام کرده‌اند.
بنابراین، جریمه نقدی برای مخدوش کردن پلاک موتورسیکلت هم همان 1,061,200 تومان است. همچنین، احتمال ارسال پیامک خلافی، ثبت نمره منفی و ارجاع به مراجع قضایی هم وجود دارد.
تخفیف در جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت
خوشبختانه، برای جرم مخدوش کردن پلاک خودرو یا موتورسیکلت می‌توان تخفیف گرفت. طبق قانون مجازات اسلامی، قاضی در شرایط خاص و با بررسی پرونده می‌تواند، مجازات راننده متخلف را کاهش دهد.
این موضوع کاملاً به نظر دادگاه و مستندات ارائه‌شده بستگی دارد و برای خودرو یا موتورسیکلت اعمال می‌شود.
مراحل دریافت تخفیف برای جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت را در جدول زیر می‌بینید:
| مرحله دریافت تخفیف در مجازات | توضیح مرحله | مرجع تصمیم‌گیرنده |
| ارائه درخواست | متهم یا وکیل او، درخواست تخفیف مجازات را به دادگاه ارائه می‌کند. | دادگاه بدوی |
| بررسی شرایط پرونده | قاضی با توجه به اوضاع فردی، سوابق کیفری، انگیزه و شرایط ارتکاب جرم بررسی می‌کند. | مرجع قضایی |
| اعمال تخفیف | در صورت وجود شرایط، قاضی مجازات را کاهش می‌دهد یا به مجازات جایگزین تبدیل می‌کند. | دادگاه صالح |
شرایط مربوط به تعلیق مجازات
علاوه بر تخفیف، تعلیق جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت هم در بعضی از موارد امکان‌پذیر است. بر اساس ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی، در جرایم تعزیری درجه شش تا هشت، دادگاه می‌تواند پس از احراز مجرمیت، اجرای حکم را به مدت ۶ ماه تا ۲ سال به تعویق بیاندازد.
بیشتر بخوانید: جریمه طرح ترافیک در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟
این تصمیم وابسته به شرایط فردی و اجتماعی متهم است و تنها با نظر دادگاه صادر می‌شود. شرایطی که می‌تواند منجر به تعلیق حکم شود عبارت‌اند از:
- جبران خسارت یا ضرر و زیان شاکی یا جامعه
- اصلاح فرد مجرم و تغییر رفتار او
- وجود جهات تخفیف در پرونده
- نداشتن سابقه کیفری مؤثر
راهکارهای پیشگیری از جریمه شدن
یکی از مهم‌ترین کارها در مدیریت تخلفات رانندگی، پیشگیری کردن است. در جدول زیر، به ۱۰ راهکار اصلی اشاره کرده‌ایم تا جریمه‌ها را به حداقل و حتی صفر برسانید:
| راهکار جلوگیری از جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت | این کارها را انجام بدهید! |
| داشتن بیمه شخص ثالث معتبر | بررسی تاریخ اعتبار و تمدید به‌موقعِ بیمه جهت جلوگیری از مشکلات قانونی |
| همراه داشتن گواهینامه معتبر | مطمئن شدن از اعتبار و همراه داشتن گواهینامه در زمان رانندگی |
| استفاده از قاب پلاک استاندارد | استفاده نکردن از قاب‌های دودی یا غیرمجاز برای خوانا بودن پلاک |
| تمیز نگه داشتن پلاک | پاک‌سازی پلاک از گل، برف یا آلودگی برای وضوح و خوانایی کامل |
| خودداری از دست‌کاری یا تغییر پلاک | خودداری از هرگونه رنگ‌آمیزی، تراشیدن یا نوشتن روی پلاک |
| عدم نصب برچسب یا پوشش اضافی | جلوگیری از استفاده از برچسب یا کاورهای مختلف |
| گزارش سریع سرقت پلاک یا وسیله | اطلاع‌رسانی فوری به پلیس برای پیشگیری از تبعات قانونی احتمالی |
| انتقال به‌موقع مالکیت وسیله | انتقال سریع سند پس از خرید و فروش خودرو یا موتورسیکلت |
| بررسی چراغ پلاک | اطمینان از روشن بودن چراغ پلاک در شب برای خوانایی کامل آن |
| آگاهی از تغییرات قانونی | پیگیری اطلاعیه‌های پلیس راهور و آشنایی با آخرین قوانین و مقررات |
پلاک، شناسنامۀ خودروی شماست؛ آن را مخدوش نکنید!
همان‌طور که مطالعه کردید، دست‌کاری یا پوشاندن پلاک در بسیاری از موارد، یک «جُرم کیفری» محسوب می‌شود.
بنابراین، هر راننده متخلفی که این کار را انجام می‌دهد باید در انتظار جریمه نقدی، ثبت نمره منفی و حتی حبس باشد. در نتیجه، اول اینکه همیشه از انجام چنین کاری خودداری کنید و با پلاک خوانا به شهر و سایر مناطق بروید. دوم اینکه به سایر موارد قانونی مثل داشتن بیمه شخص ثالث معتبر یا گواهینامه توجه ویژه داشته باشید.
بیشتر بخوانید: جریمه نداشتن معاینه فنی در سال ۱۴۰۴
خوشبختانه، شما از طریق سرویس تپسی گاراژ و با ورود به بخش «بیمه» می‌توانید، اعتبار بیمه شخص ثالث خود را استعلام بگیرید. همچنین، در صورت نیاز، بیمه شخص ثالث خودتان را آنلاین و در تپسی تمدید کنید. با این قابلیت کاربردی و مهم، از بروز مشکلات قانونی و جرایم سنگین جلوگیری کنید و بدون دردسر به مقصد برسید!
سؤالات متداول
- آیا کثیف بودن پلاک نیز جریمه دارد؟ بله؛ در صورتی که پلاک به دلیل گل یا آلودگی قابل خواندن نباشد، مأمور راهنمایی و رانندگی جریمه ثبت می‌کند.
- اگر خودرو یا موتورسیکلت فروخته شود، اما پلاک هنوز به نام مالک قبلی باشد، چه می‌شود؟ در این شرایط مسئولیت قانونی همچنان با مالک قبلی است؛ بنابراین انتقال مالکیت باید سریعاً انجام شود.
- امکان اعتراض به جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت وجود دارد؟ بله. از طریق سامانه‌های الکترونیکی پلیس راهور یا دفاتر پلیس +۱۰ می‌توان اعتراض را ثبت و مدارک لازم را ارائه کرد.
- آیا مجازات خودرو و موتورسیکلت در زمینه مخدوش کردن پلاک متفاوت است؟ خیر؛ قوانین موجود در این زمینه برای هر دو وسیله نقلیه یکسان اجرا می‌شوند.
- در صورت سرقت پلاک چه اقدامی باید انجام داد؟ مالک باید سریعاً موضوع را به پلیس گزارش دهد و گواهی دریافت کند؛ با انجام این کارها، در صورت وقوع تخلف توسط سارق، مسئولیتی متوجه او نیست.
- جریمه مخدوش کردن پلاک ماشین و موتورسیکلت در سال 1404 چقدر است؟ در حال حاضر، جریمه مخدوش کردن پلاک برای همه وسایل نقلیه 1.061.200 تومان است.
