یکی از موضوعات مهمی که هنگام خرید ماشین دست دوم روی قیمت خودرو تاثیرگذار است، کیلومتر طی شده است. یعنی ماشین از زمان ساخت تا هنگام فروش چند کیلومتر راه رفته‌است. دلیل این اتفاق هم روشن است. هرچه ماشین کمتر راه رفته باشد، استهلاک پایین‌تری داشته و ارزش خرید بالاتری برای خریدار دارد. اما تشخیص کیلومتر طی شده همیشه ساده نیست. برخی از فروشندگان و دلالان فروش ماشین، کیلومتر ماشین را دستکاری می‌کنند! موضوعی که به معضلی بزرگ برای خریداران ماشین دست دوم تبدیل شده است. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است در رابطه با نحوه تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو صحبت کنیم.
کیلومتر شمار خودرو چیست و چند نوع دارد؟
در ابتدا بهتر است تعریفی ساده از کیلومتر شمار خودرو ارائه دهیم. کیلومتر شمار سیستمی است که مسافت طی شده توسط خودرو از زمان ساخت را محاسبه می‌کند.
کیلومترشمارها بر اساس تکنولوژی ساخت به دو نوع مکانیکی و دیجیتالی تقسیم می‌شوند. ماشین‌های قدیمی‌تر کیلومتر شمار مکانیکی دارند و خودروهای مدرن، کیلومترشمار دیجیتالی.
در ادامه هر دو نوع را بررسی کرده و نحوه کارشان را توضیح می‌دهیم.
کیلومتر شمار مکانیکی خودرو چطور کار می‌کند؟
کیلومتر شمار مکانیکی خودرو یک دستگاه ساده و مکانیکی است که برای اندازه‌گیری مسافت طی‌شده توسط خودرو استفاده می‌شود. عملکرد آن به صورت مستقیم به چرخ‌های خودرو و سیستم انتقال قدرت مرتبط است. این دستگاه معمولاً از چندین جزء اصلی تشکیل شده که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
· کابل محرک
این کابل که معمولاً فلزی و انعطاف‌پذیر است، از گیربکس خودرو تا کیلومترشمار کشیده می‌شود. کابل در انتها به محور چرخ یا بخشی از گیربکس متصل می‌شود تا حرکت چرخ‌ها را محاسبه کند.
· چرخ‌دنده‌ها
در کیلومتر شمار چندین چرخ‌دنده وجود دارد که وظیفه دارند حرکت چرخ‌ها را به به مقادیر قابل محاسبه تبدیل کنند. این چرخ‌دنده‌ها سرعت چرخش کابل محرک را کاهش داده و آن را به حرکت آهسته‌تر و قابل خواندن تبدیل می‌کنند.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی ای سی یو خودرو چیست؟ + علت خرابی و تعمیر
· صفحه نمایش عددی
این صفحه شامل چندین عدد (از ۰ تا ۹) است که مسافت طی شده توسط خودرو را نشان می‌دهد. چرخ‌دنده‌ها این صفحه را به حرکت در می‌آورند تا کیلومتر طی شده محاسبه شود.
· کنتاکت مغناطیسی
در بعضی از انواع کیلومتر شمارهای مکانیکی، از کنتاکت مغناطیسی استفاده می‌شود. این سیستم از یک آهنربا و یک دیسک فلزی ساخته شده‌است. آهنربا با چرخش کابل می‌چرخد و نیروی مغناطیسی را به دیسک فلزی منتقل می‌کند که باعث حرکت عقربه یا صفحه عددی می‌شود.
کیلومتر شمار دیجیتالی خودرو چطور کار می‌کند؟
کیلومتر شمار دیجیتالی خودرو با استفاده از فناوری الکترونیکی و حسگرهای دیجیتال، مسافت طی‌شده توسط خودرو را اندازه‌گیری و به صورت عددی روی یک نمایشگر دیجیتال نشان می‌دهد. این نوع سیستم، نسبت به مدل مکانیکی دقت بالاتری دارد و معمولاً در خودروهای مدرن استفاده می‌شود.
در ادامه اجزای کیلومتر شمار دیجیتالی خودرو را معرفی کرده و طرز کار هر بخش را توضیح می‌دهیم.
· حسگر سرعت
حسگر سرعت، که معمولاً بر روی محور چرخ یا در سیستم گیربکس نصب می‌شود، میزان سرعت چرخش لاستیک را اندازه‌گیری می‌کند. این حسگر می‌تواند از نوع مغناطیسی یا اپتیکال باشد. در مدل‌های مغناطیسی، حسگر تغییرات میدان مغناطیسی ناشی از چرخش چرخ را حس کرده و آن را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند.
· واحد کنترل الکترونیکی
ای سی یو خودرو یا واحد کنترل مرکزی، یک کامپیوتر کوچک در خودرو است که اطلاعات دریافتی از حسگر سرعت را پردازش می‌کند. این قطعه چرخش چرخ‌ها را محاسبه کرده و آن را به مسافت طی‌شده تبدیل می‌کند.
· نمایشگر دیجیتال
اطلاعات پردازش‌شده توسط ECU روی یک صفحه نمایش دیجیتال، که معمولاً در داشبورد خودرو قرار دارد، نمایش داده می‌شود. این نمایشگر ممکن است LCD یا LED باشد و معمولاً مسافت طی‌شده را بر حسب کیلومتر یا مایل نشان می‌دهد.
· مزایای کیلومترشمار دیجیتالی
دقت بالا
قابلیت ذخیره اطلاعات
خواندن آسان
نحوه تشخیص دستکاری کیلومتر شمار خودرو
اگر بخواهیم صادق باشیم باید اعتراف کنیم راه‌حلی قطعی برای تشخیص دستکاری کیلومتر شمار خودرو وجود ندارد! برخی از کلاه‌برداران به قدری در کار خود تبحر دارند که متخصصین این حوزه نیز نمی‌توانند در رابطه با دستکاری کیلومتر خودرو نظری قطعی بدهند.
اما همچنان می‌توان امیدوار بود که با بررسی برخی موارد فنی و ظاهری، میزان کارکرد واقعی خودرو را به دست آورد. مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: نکات خرید خودرو تصادفی + محاسبه افت قیمت
1. نحوه تشخیص کیلومتر واقعی خودرو از ظاهر ماشین
اولین گام در نحوه تشخیص کیلومتر واقعی خودرو توجه به ظاهر ماشین است. اگر کیلومتر خودرو نسبت به ظاهر آن، تفاوت فاحشی داشته باشد، یک جای کار می‌لنگد!
البته باید قبل از توجه به این مورد، قسمت‌های رنگ‌شدگی خودرو را شناسایی کرده تا دچار اشتباه نشوید.
2. سایش پدال‌ها و فرمان
پدال‌ها، فرمان و دستگیره‌ها معمولاً با کارکرد طولانی مدت خودرو فرسوده می‌شوند. اگر این قسمت‌ها به شدت فرسوده هستند ولی خودرو مسافت کمی را نشان می‌دهد، ممکن است کیلومتر شمار دستکاری شده باشد.
از طرف دیگر اگر به نسبت کارکرد ماشین، دستگیره و فرمان ظاهری کاملا بی‌نقصی داشته باشد، احتمال تعویض آن نیز وجود دارد!
3. بررسی وضعیت صندلی‌ها و کف‌پوش‌ها
سایش زیاد صندلی‌ها، پارگی یا فرسودگی کف‌پوش‌ها با کارکرد کم ماشین سازگار نیست. به طور کلی باید حواس‌تان به داخل کابین خودرو باشد. موکت، سقف و تزئینات داخلی کابین در بسیاری از موارد دستکاری کیلومتر خودرو را لو می‌دهد.
4. شرایط چراغ‌ها و بدنه و نحوه تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو
چراغ‌های مات، زنگ‌زدگی یا خط و خش‌های بیش از حد نیز می‌تواند نشانه‌ای از کارکرد بالای خودرو باشد. در بررسی بدنه باشد وضعیت سپرها را نیز بررسی کنید.
5. بررسی گزارش سرویس‌ها و تعمیرات
در خودروهای دارای گارانتی معتبر، تعمیرات و سرویس‌های دوره‌ای ثبت می‌شوند و تاریخچه تعمیرات و تعویض روغن‌ها باید با مسافت طی‌شده خودرو هماهنگ باشد. در هنگام خرید ماشین دست دوم، از فروشنده بخواهید پرونده تعمیراتی ماشین را به شما نشان دهد.
6. استفاده از دستگاه‌های تشخیصی
در خودروهای مدرن که دارای کیلومتر شمار دیجیتالی هستند، اطلاعات کارکرد خودرو در حافظه مرکزی (ECU) نیز ذخیره می‌شود. دستگاه‌های OBD-II می‌توانند این اطلاعات را از ECU خودرو بازیابی کنند.
7. تشخیص کارکرد واقعی خودرو با دیاگ
راه دیگر تشخیص کارکرد واقعی خودرو با دیاگ است. دیاگ دستگاهی است که برای عیب‌یابی خودرو توسط متخصصین استفاده می‌شود.
اما راه دیگر محاسبه کیلومتر خودرو، استفاده از دستگاه دیاگ است.
8. مقایسه اطلاعات ECU و نحوه تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو
در برخی خودروها، کیلومتر شمار فقط عدد را نشان می‌دهد، ولی در ECU مقدار واقعی ثبت می. اگر این دو مقدار همخوانی نداشته باشد، احتمالاً این قطعه دستکاری شده است.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل استعلام خلافی خودرو + روش پرداخت
9. بررسی نرم‌افزارهای کارخانه‌ای و هشدارها
برخی خودروسازان سیستم‌هایی برای مقابله با دستکاری کیلومتر شمار تعبیه کرده‌اند که هرگونه تغییر در این عدد را در ECU ثبت می‌کند و در سرویس‌های مجاز، این اطلاعات قابل بازیابی است.
10. سرویس‌های نمایندگی و نحوه تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو
مراجعه به نمایندگی‌های رسمی خودرو و درخواست بررسی کیلومتر می‌تواند راهکاری مؤثر برای تشخیص دستکاری باشد. برخی خودروها دارای حافظه پشتیبان برای ثبت کارکرد واقعی خودرو هستند که فقط در سرویس‌های نمایندگی قابل دسترسی است.
11. بررسی عملکرد کیلومترشمار
در برخی موارد ممکن است دستکاری کیلومتر شمار با نقص عملکرد این سیستم همراه باشد.
- چرخش غیر طبیعی اعداد در کیلومترشمار مکانیکی خودرو
در کیلومتر شمارهای مکانیکی، اگر اعداد به صورت ناهموار یا نامنظم تغییر کنند، احتمال دستکاری وجود دارد. مثلاً وقتی کارکرد تغییر می‌کند، باید به صورت صاف و منظم باشد؛ تغییرات غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از دستکاری باشد.
- تاخیر در تغییرات مسافت
در کیلومتر شمارهای دیجیتالی، اگر عدد نمایش داده شده به‌طور نادرستی تغییر کند یا با تاخیر کار کند، این می‌تواند نشانه‌ای از تقلب باشد.
راهکارهایی برای جلوگیری از خرید خودرو با کیلومترشمار دستکاری‌شده
برای جلوگیری از خرید خودرو با کیلومتر شمار دستکاری شده می‌توان 3 راهکار دیگر را نیز مورد توجه قرار داد.
· استفاده از کارشناسان حرفه‌ای
قبل از خرید خودرو، از کارشناسان فنی یا شرکت‌های معتبر کارشناسی خودرو برای بررسی دقیق ماشین کمک بگیرید. این کارشناسان با تجربه می‌توانند با بررسی ظاهری و وضعیت فنی خودرو، به وجود دستکاری‌های احتمالی پی ببرند.
· خرید از فروشندگان معتبر
بهتر است خودرو را از فروشندگان معتبر یا نمایندگی‌های رسمی خریداری کنید. این فروشندگان معمولاً خودروهایی با تاریخچه مشخص ارائه می‌دهند.
· بررسی سابقه بیمه
سابقه بیمه خودرو می‌تواند شامل اطلاعاتی درباره مسافت طی‌شده خودرو در زمان ثبت بیمه باشد. این اطلاعات را می‌توان با کیلومترشمار فعلی مقایسه کرد.
سوالات متداول
1- آیا امکان دستکاری کیلومتر شمار دیجیتال وجود دارد؟
بله، امکان دستکاری کیلومتر شمارهای دیجیتال نیز وجود دارد، اما این کار به ابزارهای خاص نیاز دارد و معمولاً در حافظه ECU خودرو ثبت می‌شود. با استفاده از دستگاه‌های تشخیصی و بررسی ECU می‌توان این دستکاری‌ها را تشخیص داد.
2- آیا دستگاه دیاگ می‌توانند دستکاری کیلومتر شمار را تشخیص دهند؟
بله، دستگاه‌های دیاگ می‌توانند به اطلاعات ذخیره‌شده در ECU خودرو دسترسی پیدا کنند و کارکرد واقعی خودرو را بررسی کنند. اگر کیلومتر شمار دستکاری شده باشد، این اطلاعات با داده‌های ECU تطابق نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: استعلام خودروی سرقتی چگونه است و چه مراحلی دارد؟
3- نحوه خواندن کیلومتر ماشین چگونه است؟
در خودروها برای تشخیص کیلومتر طی شده سیستم کیلومترشمار تعبیه شده است. این سیستم در دو نوع مکانیکی و دیجیتالی ساخته می‌شوند.
4- آیا کیلومتر شمارهای مکانیکی بیشتر مستعد دستکاری هستند؟
بله، کیلومتر شمارهای مکانیکی به دلیل ساختار ساده‌تر خود بیشتر مستعد دستکاری هستند. در این نوع، با دستکاری فیزیکی می‌توان عدد نمایش داده‌شده را تغییر داد، اما علائمی مانند چرخش غیر طبیعی اعداد می‌تواند این دستکاری را لو دهد.
5- آیا راهی برای جلوگیری از خرید خودرویی با کیلومترشمار دستکاری‌شده وجود دارد؟
بله، با استفاده از کارشناسان حرفه‌ای، خرید از فروشندگان معتبر، بررسی سابقه سرویس و مدارک بیمه، استفاده از دستگاه‌های دیاگ و … می‌توان از خرید خودرویی با کیلومترشمار دستکاری‌شده جلوگیری کرد.
6- چه نشانه‌هایی از فرسودگی خودرو می‌تواند نشان‌دهنده دستکاری کیلومترشمار باشد؟
نشانه‌های فرسودگی مانند سایش زیاد روی پدال‌ها، فرمان، صندلی‌ها، کف‌پوش‌ها و وضعیت بدنه و چراغ‌ها می‌توانند نشان‌دهنده کارکرد بالای خودرو باشند. اگر کیلومترشمار عدد کمی نشان دهد ولی این نشانه‌ها موجود باشند، احتمال دستکاری وجود دارد.