دلایل جوش آوردن ماشین + تکنیک کاهش دمای موتور
اشکال در عملکرد فن رادیاتور، کم بودن آب و ضد یخ در رادیاتور خودرو، سوختن واشر سرسیلندر، خرابی ترموستات، خرابی واتر پمپ، کثیف بودن پره‌های رادیاتور، بسته شدن مجرای عبور آب، پارگی تسمه دینام و تنظیم نبودن آن و بسته شدن مسیر اگزوز از جمله مهم‌ترین دلایل جوش آوردن ماشین هستند، هر چند که دلایل دیگری هم وجود دارند که باعث بروز این اتفاق می‌شوند.
جوش آوردن ماشین معمولا خودش را با گرم شدن زیادی از حد موتور نشان می‌دهد. در چنین شرایطی معمولا توصیه می‌شود که سریعا هرطور که شده موتور را خنک کنید تا از وارد امدن آسیب بیشتر به موتور خودرو جلوگیری شود. این که دقیقا چه فعل و انفعالاتی باعث جوش آوردن خودرو می‌شوند و چطور می‌توان از آن جلوگیری کرد، مواردی هستند که در ادامه این مطلب از بلاگ تپسی به بررسی آنها خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
جوش آوردن ماشین چیست؟
داغ کردن خودرو یکی از معضلات متداول همه ماشین‌ها است. با جوش آمدن آب رادیاتور یا مایع خنک کننده موتور و افزایش بیش از حد دمای موتور ماشین، خودرو دچار پدیده‌ای می‌شود که به آن جوش آوردن ماشین می‌گوییم.
این بالا رفتن دما و واکنش نشان دادن خودرو، از آن چه فکرش را می‌کنید، مهم‌تر است؛ اگر موتور ماشین جوش بیاورد و همچنان به رانندگی خود ادامه دهید، قطعاتی همچون پیستون، سرسیلندر، سوپاپ، میل لنگ و سایر قطعات موتور ماشین آسیب خواهند دید.
نشانه های جوش آوردن ماشین چیست؟
جوش آوردن ماشین معمولا با نشانه‌های خاصی همراه است؛ اگر راننده حرفه‌ای باشید، به محض دیدن آنها، ماشین را متوقف خواهید کرد. نشانه‌های جوش آوردن ماشین عبارتند از:
- احساس بوی سوختگی در کابین ماشین
- داغ شدن کاپوت و بالا رفتن بیش از حد آمپر
- شنیدن صدای غیرطبیعی از موتور
- افزایش ناگهانی مصرف سوخت و کاهش قدرت موتور
- روشن شدن چراغ چک، خطر و دما
- خارج شدن بخار از کاپوت
عوارض جوش آوردن خودرو چیست؟
همانطور که بالاتر به صورت مختصر اشاره کردیم، در صورتی که ماشین جوش بیاورد و از آن جلوگیری نکنید یا نسبت به آن بی‌اعتنا باشید، قطعا خودروی شما با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد. برخی از آنها عبارتند از:
- خرابی کامل موتور
- ترک خوردگی بلوک موتور
- آسیب به سوپاپ‌ها
- از بین رفتن آب بندی سیلندر
- آسیب به واشر سرسیلندر
جوش آوردن ماشین ممکن است به صداهای غیر عادی در موتور خودرو منجر شود که اعصاب راننده را به هم می‌ریزد.
بیشتر بخوانید: دلایل آتش گرفتن خودرو + راه جلوگیری
علت جوش آوردن ماشین چیست؟
زمانی که سیستم خنک کننده خودرو با مشکلی مواجه شده و خنک کردن موتور با اختلال مواجه شود، دمای مایع خنک کننده موتور بالا رفته و خودرو اصطلاحا جوش می‌آورد. اما این اتفاق دلایل مختلفی دارد:
- خرابی رادیاتور
گرفتگی، شکستن، ترک خوردن و کج شدن پره‌ها از جمله دلایل خرابی رادیاتور است که در نهایت باعث بالا رفتن دمای رادیاتور و جوش آوردن می‌شود.
به همین خاطر بهتر است قبل از شروع فصل گرما حتما رادیاتور ماشین را بررسی کنید. شست‌وشوی رادیاتور می‌تواند راه‌حل خوبی برای باعث جلوگیری از جوش آوردن ماشین باشد.
2. درست کار نکرد فن رادیاتور
فن رادیاتور با چرخش خود باعث چرخش هوا و خنک شدن آب و در نهایت پایین آمدن دمای موتور می‌شود.
خرابی فن رادیاتور به سرعت تاثر خود را در روند پایین نگه داشتن دمای ماشین نشان می‌دهد.
برای جلوگیری از جوش آوردن ماشین بهتر است در صورتی خرابی فن، به تعمیرکاری مجرب مراجعه کنید.
3. استفاده از مایع خنک کننده نامناسب
آب رادیاتور نقشی تعیین کننده در صحت کارایی سیستم خنک کننده ماشین دارد. میزان آب رادیاتور نباید از حد استاندار خود پایین بیاید.
به همین خاطر بهتر است به صورت روزانه میزان مایع رادیاتور را چک کنید. بهتر است چه در فصل سرما و چه در فصل گرما، از ضد یخ به همراه آب در رادیتور خودرو خود استفاده کنید.
بهترین مایع خنک کننده ماشین ترکیب 50-50 آب و ضد یخ است.
4. گرفتگی در مسیر حرکت آب
ذرات و املاح موجود در آب، گرد و غبار، تکه‌های زنگ زده لوله و همچنین لوله‌های پلاستیکی می‌تواند مسیر انتقال آب در سیستم خنک کننده ماشین را تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: دلایل خرابی رادیاتور خودرو
به همین خاطر بهتر است برای جلوگیری از جوش اوردن ماشین به صورت دوره‌ای لوله‌های متصل به رادیات که وظیفه انتقال آب را بر عهده دارند، چک شود.
5. نشتی در سیستم خنک کننده
یکی از عوامل مهم در کم شدن آب رادیاتور ماشین، نشتی در سیستم خنک کننده خودرو است. کم شدن سطح مایع رادیات می‌تواند آسیب‌های جدی به موتور خودرو شما وارد کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت گشتاور و قدرت موتور خودرو
6. کم یا زیاد بودن حجم مایع خنک کننده
کم یا زیاد بودن حجم آب سیستم خنک کننده ماشین باعث می‌شود تا کارکرد این بخش با اختلال مواجه شده و موتور ماشین به خوبی خنک نشود.
7. خرابی ترموستات
وظیفه ترموستات، اندازه‌گیری دمای آب و رساندن آن به دمای تعادل است؛ بدیهی است که خرابی این قطعه باعث جوش آوردن موتور ماشین خواهد شد.
ترموستات قطعه‌ای مصرفی است و ممکن بر اثر حرارت بالا یا گذشت زمان دچار ایراد شود. در اصطلاح تعمیرکاران از ترکیب “چسباندن ترموستات” استفاده می‌کنند.
در این مواقع این قطعه جلوی انتقال آب در سیستم خنک کننده ماشین را می‌گیرد و خودرو خیلی زود جوش می‌آورد.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی کولر خودرو
8. خرابی پمپ آب
عامل گردش آب و یا مایع خنک کننده در موتور خودرو، پمپ آب است. این قطعه نیز به عنوان یک قطعه مصرفی در نظر گرفته و پس از مدتی ممکن است دچار ایراد شود.
رسوب و گرفتگی و همچنین شکستن پره‌های پمپ آبف شایع‌ترین دلیل خرابی این قطعه است.
دیگر دلایل جوش آوردن ماشین
عوامل دیگری هم باعث جوش آوردن ماشین می‌شوند، هرچند که نسبت به مواردی که بالاتر از آنها نام بردیم، کمتر اتفاق می‌افتند. این موارد عبارتند از:
- تنظیم نبودن باد لاستیک‌ها
- سربالایی زیاد، استفاده طولانی از دنده سنگین
- سفت بودن چرخ‌ها
- نامیزانی دلکو
- عدم زمان بندی دقیق جرقه زدن شمع‌ها
- بار زدن بیش از حد مجاز
- یدک کشیدن بیش از حد مجاز
- درگیر شدن کالیپر با لنت ترمز
اگر ماشین جوش آورد چه کاری انجام دهیم؟
به هر دلیل ممکن است خودرو شما جوش بیاورد. اگر این اتفاق افتاد باید چه کاری انجام داد؟ در ادامه چند نکته راهبردی هنگام جوش آوردن خودرو و برای محافظت از خودرو در هوای گرم تابستانی را مرور می‌کنیم.
تمرکز خود را دست ندهید
ممکن است هنگامی که ماشین شما جوش می‌آورد، از زیر کاپوت بخار بیرون بزند یا ماشین دچار لرزش‌های شدید شود.
در این مواقع نباید تمرکز خود را از دست بدهید. ماشین را کنترل کنید و خونسردی خود را حفظ کنید.
مکانی مناسب برای پارک ماشین پیدا کنید
ادامه رانندگی پس از جوش آوردن ماشین می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به خودرو وارد کند.
به همین خاطر پس از کنترل ماشین، جایی برای پارک وسیله نقلیه خود پیدا کنید. سعی کنید ماشین را از وسط خیابان دور کنید تا شرایط بهتری برای رسیدگی به وضعیت پیدا کنید.
ماشین را بلافاصله خاموش نکنید!
یکی از اشتباهات و عادت بد رانندگی هنگام جوش اوردن ماشین خاموش کردن سریع موتور است. این کار به احتمال زیاد باعث می‌شود واشر سرسیلندر ماشین شما بسوزد!
این اتفاق می‌تواند هزینه‌ای هنگفت روی دست شما باقی بگذارد. پس وقتی ماشین را پارک کردید، بگذارید ماشین کمی درجا کار کند.
حتی پس از خاموش کردن ماشین باید هر چند ثانیه یک بار تک استارت بزنید، تا سیلندرها به پوسته موتور نچسبد.
به سرعت کاپوت را باز نکنید
دمای موتور هنگام جوش آوردن ماشین به شدت بالا می‌رود و ممکن است راننده را به سختی مجروح کند. پس بلافاصله پس از خاموش کردن ماشین، کاپوت را باز نکنید.
در رادیاتور را باز نکنید
سوختگی با بخار آب، یکی از سخت‌ترین نوع سوختگی‌ها است. به همین خاطر پس از باز کردن در کاپوت، به سرعت در رادیات را باز نکنید زیرا به احتمال زیاد با فوران بخار و آب جوش مواجه خواهید شد.
روی موتور آب نریزید
به هیچ وجه برای پایین آوردن دمای ماشین روی موتور آب نریزید! ریختن آب روی موتور ممکن است باعث ترک برداشتن پوسته موتور شده و هزینه زیادی به شما تحمیل کند.
بخاری را تا انتها زیاد کنید
یکی از راه‌های مقابله با جوش اوردن ماشین روشن کردن بخاری است. بخاری را تا انتها زیاد کنید تا دمای موتور از طریق دریچه‌های کابین خارج شود.
روشن شدن بخاری یکی از تکنیک های پایین آوردن دمای ماشین است.
نکاتی ایمنی در هنگام جوش آوردن خودرو
به این نکات هنگام جوش اوردن ماشین دقت کنید:
- زمانی که ناشنه های جوش آوردن ماشین را مشاهده کردید، ماشین را متوقف کنید
- در رادیاتور را باز نکنید
- از محلول‌های بالای ۶۰ درصد یا کمتر از ۳۵ درصد ضدیخ استفاده نکنید
- روی بدنه داغ آب نریزید
- متانول یا الکل به مایع خنک کننده اضافه نکنید
- برای خنک شدن ماشین می‌توانید درب آن را باز نگه دارید
- نسبت به تعمیر ماشین بی‌تفاوت نباشید
- از مایع خنک کننده برای شستن شیشه استفاده نکنید
- بعد از خنک شدن ماشین میزان آب موجود در رادیاتور را چک کنید و به آن آب اضافه کنید.
مقایسه جوش آوردن ماشین‌های کاربراتوری و انژکتوری
در ادامه به‌طور کامل و دقیق به مقایسه جوش آوردن ماشین‌های کاربراتوری و انژکتوری می‌پردازیم. این مقایسه در سه بخش ساختار فنی، علائم جوش آوردن، و راهکارهای پیشگیری انجام می‌شود.
۱. تفاوت در ساختار فنی سیستم سوخت‌رسانی و خنک‌کننده
- ماشین‌های کاربراتوری معمولاً خودروهای قدیمی‌تری هستند که از سیستم سوخت‌رسانی مکانیکی استفاده می‌کنند. در این خودروها، فرایند تنظیم سوخت و هوا توسط کاربراتور انجام می‌شود و کنترل دمای موتور هم عمدتاً وابسته به قطعات مکانیکی مثل ترموستات و فن‌های تسمه‌ای است. سیستم خنک‌کننده نیز ساده‌تر و دستی‌تر است.
- ماشین‌های انژکتوری که نسل جدیدتری از خودروها هستند، به ECU (کامپیوتر مرکزی خودرو) مجهز هستند. این سیستم با کمک سنسورهای متعددی مثل سنسور دمای آب (ECT)، به‌صورت هوشمند، وضعیت موتور را بررسی کرده و عملکرد فن‌ها و میزان تزریق سوخت را بر اساس دمای موتور کنترل می‌کند.
نتیجه: سیستم انژکتوری دقیق‌تر و واکنش‌پذیرتر به دمای موتور است، بنابراین احتمال پیشگیری از جوش آوردن در آن بالاتر است.
۲. تفاوت در علائم جوش آوردن موتور
در خودروهای کاربراتوری و انژکتوری، علائم جوش آوردن ممکن است به شکل‌های زیر مختلف زیر ظاهر شود:
| علائم | |
| خودروهای انژکتوری | خودروهای کاربراتوری |
| روشن شدن چراغ هشدار دمای موتور | خروج بخار شدید از زیر کاپوت |
| افزایش غیرعادی آمپر دما | روشن شدن فن به‌صورت دائم یا کار نکردن آن |
| حالت اضطراری (ECU) کم کردن قدرت موتور برای کاهش حرارت | افت قدرت موتور یا خاموش شدن ناگهانی |
| روشن و خاموش شدن خودکار فن‌ها در بازه‌های زمانی دقیق | بوی سوختگی یا صدای قل‌قل آب از موتور |
نتیجه: در ماشین‌های انژکتوری، هشدارها زودتر ظاهر می‌شوند و معمولاً می‌توان از آسیب جلوگیری کرد، اما در خودروهای کاربراتوری این علائم ناگهانی است که برای خودرو خطرناک‌تر هستند.
نقش ECU در کنترل دمای موتور
ECU (واحد کنترل الکترونیکی خودرو) با استفاده از سنسور دمای موتور (ECT) پیوسته دمای موتور را پایش می‌کند. اگر دما بیش از حد مجاز شود، ECU اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
نقش ECU برای مدیریت دمای موتور
| اقدامات |
| فعال کردن فن‌های خنک‌کننده در چند مرحله |
| تنظیم ترکیب سوخت و هوا برای کاهش حرارت موتور |
| کاهش توان موتور در برخی خودروها برای جلوگیری از آسیب |
| ارسال هشدار به راننده از طریق چراغ داشبورد یا کد خطا |
در برخی خودروهای پیشرفته، ECU حتی می‌تواند بخاری خودرو را روشن کند تا از گرمای موتور بکاهد.
تکنولوژی‌های مدرن در پیشگیری از جوش آوردن خودرو
در سال‌های اخیر، خودروها به سیستم‌های هوشمند و دقیق‌تری برای کنترل دمای موتور مجهز شده‌اند:
- رادیاتورهای هوشمند: با قابلیت تنظیم جریان و ظرفیت خنک‌کنندگی بر اساس بار موتور.
- سنسورهای دیجیتال دما: با دقت بالا برای تشخیص لحظه‌ای گرما.
- فن‌های الکترونیکی چندمرحله‌ای: با کنترل سرعت بر اساس نیاز واقعی خنک‌کاری.
- شیرهای ترموستاتیک برقی: به جای نمونه‌های مکانیکی که با فرمان ECU باز و بسته می‌شوند.
- نرم‌افزارهای مدیریت حرارتی: که بر اساس سبک رانندگی، دمای موتور را تنظیم می‌کنند.
نکات فصلی برای پیشگیری از جوش آوردن ماشین
| نکات | |
| زمستان | تابستان |
| اطمینان از رقیق نبودن بیش از حد ضدیخ | بررسی روزانه سطح آب و ضدیخ |
| گرم کردن اولیه موتور پیش از حرکت | استفاده از ترکیب ضدیخ ۵۰/۵۰ حتی در تابستان (برای جلوگیری از جوش آمدن و رسوب‌گیری) |
| بررسی درب رادیاتور و ترموستات (برای باز شدن صحیح در دمای پایین) | عدم استفاده طولانی از کولر در ترافیک سنگین |
| جلوگیری از یخ‌زدگی مسیر آب در پارکینگ‌های سرد یا در فضای باز | جلوگیری از بارگیری زیاد یا رانندگی مداوم در سربالایی با دنده سنگین |
بررسی نقش رانندگی در دمای موتور
سبک و مدل رانندگی تأثیر مستقیم بر دمای موتور دارد. موارد زیر می‌توانند باعث افزایش حرارت موتور و جوش آوردن خودرو شوند:
- استفاده مداوم از دنده سنگین در بزرگراه‌ها یا سربالایی‌ها
- کشش بیش از حد موتور (بالا رفتن دور موتور برای مدت طولانی)
- رانندگی در ترافیک سنگین بدون توقف برای خنک کردن موتور
- ترمزگیری‌های زیاد و فشرده همراه با کلاچ‌گیری بی‌مورد
سوالات پرتکرار درباره دلایل جوش آوردن ماشین
در ادامه برخی از سوالات مهم و پرتکرار در زمینه جوش آوردن موتور ماشین را با شما به اشتراک می گذاریم:
علت جوش آوردن ماشین در هوای سرد چیست؟
بروز مشکل در ترموستات، کمبود آب یا خنک کننده، خرابی واتر پمپ، کاهش سطح آب رادیاتور از جمله دلایل جوش آوردن خودرو در هوای سرد هستند.
علت جوش آوردن ماشین در تابستان
علت جوش آوردن ماشین در فصل تابستان را می‌توان دلایلی همچون افزایش دما، کمبود آب و ضد جوش، خرابی ترموستات، خرابی فن خنک کننده رادیاتور، عدم هواگیری رادیاتور ماشین و خرابی واتر پمپ دانست.
علت جوش اوردن ماشین در ترافیک چیست؟
اگر در ترافیک بودید و ماشینتان جوش آورد، لازم است بدانید که وجود عواملی همچون سیستم خنک کننده ضعیف، شرایط آب و هوایی، خرابی واتر پمپ، کثیف بودن رادیاتور و خرابی ترموستات باعث این اتفاق شده است.
علت جوش آوردن ماشین در سربالایی چیست؟
پایین بودن سطح مایع خنک کننده، وجود مشکل در ترموستات، خرابی فن رادیاتور و خرابی واتر پمپ باعث جوش آوردن ماشین در سربالایی می‌شود.
علت جوش آوردن ماشین هنگام روشن کردن کولر چیست؟
انسداد در لوله تخلیه میعانات، بروز نقص در سیستم خنک کننده، آلودگی فیلترها و همچنین وجود فشار زیاد روی موتور باعث جوش آوردن ماشین در زمان روشن کردن کولر می‌شود.
علت جوش آوردن ماشین در سرعت بالا چیست؟
استفاده از روغن موتور بی‌کیفیت و وجود مشکل در سیستم خنک کننده باعث بالا رفتن دمای رادیاتور در سرعت بالا می‌شود.
نشانه‌های جوش آوردن چیست؟
بلند شدن بخاز از کاپوت، بالا رفتن آمپر، خروج دود از درچه کولر و زیر موتور و کم نفس دن موتور از جمله نشانه‌های جوش آوردن هستند.
علت جوش آوردن خودرو در حالت درجا چیست؟
مسدود شدن رادیاتور به دلیل کثیفی، کمبود مایع خنک کننده در مخزن، بروز خرابی در ترموستات، خرابی فن رادیاتور و خرابی واتر پمپ باعث جوش آوردن خودرو در حالت درجا می‌شوند.
در انتها از شما می‌خواهیم اگر تجربه‌ای در زمینه جوش آوردن ماشین دارید یا سوالی در این رابطه ذهنتان را در گیر کرده، با ما و دیگر خواتندگان به اشتراک بگذارید.
