استاندارد ۸۵ گانه خودرو چیست؟+ معرفی ماشین استاندراد ایرانی
عبارت استاندارد ۸۵ گانه خودرو را بارها در رسانه‌ها، اخبار و حتی تبلیغات خودروسازان شنیده‌ایم. اما این استاندارد دقیقا چیست و چه تأثیری بر کیفیت و ایمنی خودروهای تولید داخل دارد؟ در این مطلب از مجله تپسی با فهرست کامل این استانداردها، لیست خودروهای مجهز به آن و تاثیر این الزامات بر صنعت خودروسازی ایران می‌پردازیم.
استاندارد خودرویی چیست؟
استاندارد خودرو مجموعه‌ای از قوانین، الزامات و مشخصات فنی است که یک اتومبیل برای دریافت مجوز تولید و فروش باید از آن‌ها پیروی کند. این قوانین یک شبه و از روی سلیقه وضع نمی‌شوند؛ بلکه حاصل دهه‌ها تجربه، تحقیق، تحلیل تصادفات و پیشرفت فناوری در سراسر جهان هستند.
در ایران «سازمان ملی استاندارد» مسئول تدوین و نظارت بر اجرای این استانداردهاست. این استانداردها طیف وسیعی از موضوعات از جمله ایمنی بدنه، ترمز، سیستم تعلیق، آلایندگی، تجهیزات رفاهی و حتی صدا و نور خودرو را در برمی‌گیرند.
هر خودرو پیش از عرضه در بازار باید الزامات تعیین‌شده را رعایت کند و در غیر این‌صورت مجوز شماره‌گذاری و عرضه را دریافت نخواهد کرد.
بیشتر بخوانید: چک‌لیست سرویس دوره‌ای خودرو
تاریخچه استاندارد جهانی خودرو
شاید فکر کنید تدوین استاندارد برای خودروها سابقه زیادی ندارد اما عمر آن به بیش از یک قرن قبل برمی‌گردد:
- اوایل قرن بیستم: تدوین استانداردهای اولیه با تمرکز بر ترمز و چراغ‌ها در اروپا و آمریکا.
- دهه ۱۹۶۰: آمریکا با تصویب «قانون ایمنی وسایل نقلیه» اولین گام را برای اجباری کردن استانداردهای ایمنی از جمله کمربند ایمنی برداشت.
- دهه ۱۹۷۰: اروپا از طریق کمیسیون اقتصادی سازمان ملل (UNECE) مقررات افزایش ایمنی را برای کشورهای مختلف هماهنگ کرد.
- دهه ۱۹۹۰: ظهور برنامه‌های تست تصادف (NCAP) که با اعطای ستاره ایمنی، رقابت برای ساخت خودروهای ایمن‌تر را تشدید کرد.
- ۲۰۰۰: تمرکز بر استانداردهای سختگیرانه آلایندگی (مانند یورو) و ایمنی فعال.
- ۲۰۱۰: مقررات نوظهور برای ایمنی و آلایندگی خودروهای الکتریکی و خودران.
فهرست کامل استانداردهای ۸۵گانه خودرو
استاندارد ۸۵ گانه خودرو مجموعه‌ای از ۸۵ بند است که الزامات ایمنی، کیفیت، زیست‌محیطی و عملکرد خودرو را مشخص می‌کنند. این موارد بر اساس استانداردهای ECE اروپا و با توجه به شرایط اقلیمی و جاده‌ای ایران تدوین شده‌اند.
فهرست استانداردهای ۸۵گانه خودرو
| دسته‌بندی | توضیحات و استانداردها |
| ایمنی فعال | شامل سیستم‌هایی که برای جلوگیری از وقوع تصادف طراحی شده‌اند: سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (ESC) سیستم پایش فشار باد تایرها (TPMS) چراغ‌های روشنایی در روز سیستم هشدار انحراف از مسیر |
| ایمنی غیرفعال | این سیستم‌ها در لحظه وقوع تصادف برای کاهش آسیب به سرنشینان وارد عمل می‌شوند: کیسه‌های هوای راننده و سرنشین جلو (و در برخی موارد جانبی و پرده‌ای) کمربندهای ایمنی پیش‌کشنده و محدود کننده نیرو استحکام بدنه و ستون‌ها در تصادفات از جلو، کنار و واژگونی استاندارد حفاظت از عابر پیاده قلاب‌های استاندارد برای صندلی کودک (ISOFIX) استحکام صندلی‌ها، تکیه‌گاه‌ها و پشت‌سری‌ها شیشه‌های ایمنی و نصب آن‌ها |
| استانداردهای زیست‌محیطی و مصرف سوخت | استاندارد آلایندگی یورو ۵ (و بالاتر در آینده) سیستم تشخیص عیوب مرتبط با آلایندگی (OBD) نشانگر تعویض دنده (GSI) |
| استانداردهای عملکردی و رفاهی | کیفیت و الگوی پرتاب نور چراغ‌های جلو میدان دید استاندارد برای راننده عملکرد صحیح برف‌پاک‌کن و سیستم تهویه نصب آینه‌ها و کاهش نقاط کور سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی |
لیست خودروهای با استاندارد ۸۵گانه در ایران
با اجرای استاندارد ۸۵ گانه بسیاری از خودروهای تولید داخل ملزم به رعایت این الزامات شدند. برای مثال استاندارد ۸۵ گانه ساینا و استاندارد ۸۵ گانه کوییک دو مورد از پرجستجوترین عبارات در میان خریداران خودروهای اقتصادی هستند. لیست خودروهای ایران با استاندارد ۸۵گانه شامل این موارد است:
بیشتر بخوانید: راهکار کاهش آلایندگی خودرو
- تارا (دستی و اتوماتیک)
- دنا پلاس (معمولی و توربو اتوماتیک)
- رانا پلاس
- سورن پلاس
- پژو 207 TU5
- پژو 207 TU3
- ری‌را
- شاهین (دستی و اتوماتیک)
- اطلس
- سهند
- کوییک (مدل‌های اتومات، G و S)
- ساینا (مدل‌های اتومات، S و G)
مهم‌ترین الزامات استاندارد ۸۵گانه خودرو
در فهرست استانداردهای ۸۵ گانه برخی الزامات اهمیت ویژه‌ای دارند و رعایت آن‌ها روی ایمنی و کیفیت خودرو تاثیر مستقیم می‌گذارد. از جمله مهم‌ترین این الزامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استانداردهای منتخب خودرو
| استاندارد | توضیحات |
| تست تصادف | خودرو باید در تست‌های تصادف از جلو، عقب و کنار حداقل امتیاز لازم را کسب کند تا ایمنی سرنشینان تضمین شود. |
| سیستم ترمز ضد قفل (ABS) | وجود این سیستم برای جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمز شدید الزامی است. |
| ایربگ راننده و سرنشین جلو | نصب حداقل دو ایربگ برای خودروهای سواری الزامی شده است. |
| سیستم کنترل پایداری (ESC) | این سیستم به پایداری خودرو در شرایط لغزنده و پیچ‌های تند کمک می‌کند. |
| استاندارد آلایندگی یورو ۵ | خودرو باید میزان آلایندگی خود را به حداقل برساند و استانداردهای زیست‌محیطی را رعایت کند. |
| سیستم هشدار کمربند | آلارم هشدار در صورت نبستن کمربند ایمنی راننده و سرنشینان جلو. |
| چراغ‌های روشنایی روز | برای افزایش دید خودرو در روز و کاهش تصادفات. |
این الزامات علاوه بر افزایش ایمنی به بهبود کیفیت رانندگی و کاهش هزینه‌های نگهداری خودرو نیز کمک می‌کنند.
توقف تولید برخی خودروها برای عدم رعایت استانداردها
خودروسازان موظفند قبل از عرضه هر مدل جدید، مدارک و مستندات مربوط به رعایت استانداردهای ۸۵ گانه را به سازمان ملی استاندارد ارائه دهند تا مجوز شماره‌گذاری دریافت کنند.
بیشتر بخوانید: انواع رنگ دود اگزوز خودرو
اجرای استاندارد ۸۵ گانه خودرو تاثیر قابل توجهی بر بازار خودرو ایران داشته. برخی خودروهای قدیمی که سال‌ها در خط تولید بودند، به دلیل عدم تطابق با این استانداردها از چرخه تولید خارج شدند.
نمونه بارز آن توقف تولید پراید و پژو ۴۰۵ است که به دلیل نداشتن الزامات ایمنی و زیست‌محیطی مجوز شماره‌گذاری آن‌ها لغو شد.
تاثیر استانداردهای ۸۵ گانه بر ایمنی جاده ها
مهم‌ترین هدف در اجرای استاندارد ۸۵ گانه خودرو کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای است. بر اساس آمارهای رسمی رعایت استانداردهای ایمنی در خودروها نقش مهمی در کاهش شدت تصادفات و حفظ جان سرنشینان دارد. برای مثال نصب ایربگ و ترمز ABS می‌تواند تا ۳۰ درصد از تلفات جاده‌ای بکاهد.
همچنین رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و کاهش آلایندگی خودروها به بهبود کیفیت هوا و سلامت عمومی جامعه کمک می‌کند. تجربه کشورهای پیشرفته نشان داده که اجرای سختگیرانه استانداردهای خودرویی، یکی از راهکارهای موثر برای ارتقای ایمنی جاده‌ها و کاهش تصادفات است.
نتیجه‌گیری
افزایش ایمنی جاده‌ها، کاهش تلفات و بهبود کیفیت محصولات داخلی از اهداف اجرای استاندارد ۸۵ گانه خودرو است. با ادامه این روند و به‌روزرسانی استانداردها، می‌توان امیدوار بود که صنعت خودروسازی ایران به سطح استانداردهای جهانی نزدیک‌تر شده و خودروهایی ایمن‌تر و باکیفیت‌تر در اختیار مردم قرار گیرد.
سوالات متداول
1. استاندارد ۸۵گانه خودرو چیست؟
مجموعه‌ای از الزامات ایمنی، زیست‌محیطی و کیفی برای تولید و شماره‌گذاری خودروهای داخلی است.
2. چه خودروهایی این استاندارد را پاس کرده‌اند؟
تارا، دنا پلاس، رانا پلاس، شاهین، ری‌را، کوییک S، ساینا S و اطلس.
3. اگر خودرویی این استاندارد را نداشته باشد چه می‌شود؟
شماره‌گذاری نمی‌شود و از خط تولید خارج می‌شود، مثل پراید یا پژو ۴۰۵.
4. این استانداردها چقدر در ایمنی موثرند؟
زیاد؛ چون شامل مواردی مثل ایربگ، ترمز ABS و کنترل پایداری است.
