موتور سیکلت می‌تواند وسیله نقلیه پرخطری باشد اگر سرویس دوره‌ای موتور را جدی نگیرید. این وسیله نقلیه در صورت تعمیر و نگهداری اصولی و همچنین رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، وسیله ایمنی است. یکی از مهمترین قطعات مصرفی موتور زنجیر چرخ است. در این مقاله از وبلاگ تپسی قرار است در رابطه با علت خرابی زنجیر موتورسیکلت و همچنین علائم این ایراد و روش جلوگیری از آن صحبت کنیم.
زنجیر موتورسیکلت چیست؟
ابتدا بهتر است توضیحی کوتاه در رابطه با عملکرد این قطعه ارائه دهیم. زنجیر چرخ موتورسیکلت قطعه‌ای است که قدرت پیشرانه را به چرخ عقب منتقل می‌کند. این انتقال عامل حرکت موتورسیکلت است.
به همین خاطر ساییدگی، خرابی، شل شدن زنجیر موتورسیکلت یا سفت شدن بیش از حد، مواردی است که رانندگی با این وسیله نقلیه را با مشکل مواجه می‌کند.
در ادامه علائم خرابی زنجیر موتورسیکلت را مرور می‌کنیم.
علائم خرابی زنجیر موتورسیکلت
در ابتدای مقاله در رابطه با اهمیت این قطعه صحبت کردیم. پس علائم خرابی زنجیر موتورسیکلت به سرعت در نحوه و کیفیت استفاده از این وسیله نقلیه تاثیرگذار خواهد بود.
از جمله علائم خرابی زنجیر چرخ موتورسیکلت عبارت است از:
1. صدای غیرعادی موتور هنگام حرکت
زنجیر خراب معمولا هنگام حرکت صداهایی مانند ضربه زدن، کلیک کردن یا ساییده شدن تولید می‌کند. این صداها معمولاً نشانه‌ای از وجود مشکل در این قطعه یا چرخ‌دنده‌ها هستند.
این صدا با افزایش شتاب و بیشتر شدن سرعت موتور افزایش پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: ۱۴ علت لرزش موتورسیکلت + روش جلوگیری و تعمیر
2. ظاهر نامتقارن زنجیر چرخ
ممکن است در برخی نقاط زنجیر شل و در نقاط دیگر سفت باشد. این موضوع را می‌توان با چرخاندن چرخ عقب موتورسیکلت و مشاهده وضعیت آن بررسی کرد.
این حالت نشان‌دهنده فرسودگی یا کشیدگی ناهماهنگ این قطعه است. این وضعیت می‌تواند باعث خرابی زودهنگام زنجیر شود.
3. شل شدن زنجیر موتورسیکلت
وقتی زنجیر بیش از حد شل می‌شود، می‌توان آن را با دست به راحتی حرکت داد یا بالا و پایین کرد. همچنین ممکن است هنگام شتاب‌گیری یا ترمز زدن صداهای غیرعادی به گوش برسد.
4. پریدن زنجیر از روی چرخ‌دنده‌ها
این قطعه ممکن است از روی چرخ‌دنده‌ها به خصوص در سرعت‌های بالا یا هنگام تغییر دنده به ناگهان خارج شود. این اتفاق به‌ویژه در زمان‌های شتاب‌گیری یا ترمزگیری شدید بیشتر رخ می‌دهد.
5. سایش و خوردگی چرخ‌دنده‌ها
دندانه‌چرخ‌دنده‌ها ممکن است به شکل غیرعادی تیز یا خم شده باشند. بررسی چرخ‌دنده‌های جلو و عقب نشان می‌دهد که آیا زنجیر به درستی روی آنها قرار می‌گیرد یا خیر.
اگر این قطعه به موقع تعویض نشود، چرخ‌دنده‌ها نیز ممکن است آسیب ببینند.
6. تغییرات ناگهانی در قدرت انتقال
اگر موتورسیکلت در هنگام شتاب‌گیری یا کاهش سرعت تکان‌های ناگهانی بخورد یا قدرت موتور به طور نامنظم منتقل شود، این می‌تواند نشانه‌ای از خرابی زنجیر یا چرخ‌دنده‌ها باشد.
بیشتر بخوانید: زمان تعویض لوازم مصرفی موتورسیکلت + معرفی قطعات
7. خشکی و سفتی زنجیر
زنجیر ممکن است خشک و سفت به نظر برسد و هنگام حرکت موتورسیکلت صداهای ساییده شدن تولید کند.
این مشکل اغلب به دلیل عدم روغن‌کاری یا استفاده از روغن نامناسب است.
8. ضربه‌های ناگهانی هنگام تغییر دنده
هنگام تغییر دنده، ممکن است ضربه‌های شدیدی از این قسمت یا چرخ‌دنده احساس کنید. این مشکل ممکن است ناشی از خرابی چرخ‌دنده‌ها، کشیدگی زنجیر یا تنظیم نادرست باشد.
علت خرابی زنجیر موتورسیکلت
بعد از آشنا شدن با علائم خرابی زنجیر موتورسیکلت حالا نوبت به بررسی علت این مشکل است.
علت خرابی زنجیر موتورسیکلت می‌تواند ناشی از نگهداری بد، عادات بد رانندگی، قطعات فرسوده و … باشد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
· عدم روغن‌کاری مناسب
زنجیرهای موتورسیکلت نیاز به روغن‌کاری منظم دارند. اگر این قطعه به طور منظم روغن‌کاری نشود، اصطکاک بین زنجیر و چرخ‌دنده‌ها افزایش پیدا می‌کند و این موضوع می‌تواند منجر به ساییدگی و کاهش عمر مفید زنجیر شود.
· استفاده از زنجیر نامناسب
اگر از قطعات یدکی نامناسب استفاده کنید، به احتمال زیاد در رانندگی با موتورسیکلت دچار مشکل خواهید شد.
قطعاتی که کیفیت پایینی دارند یا مناسب نوع موتورسیکلت نیستند، به سرعت فرسوده می‌شوند. استفاده از قطعات ارزان قیمت یا زنجیرهایی که برای مدل خاصی از موتورسیکلت طراحی نشده‌اند، باعث کاهش طول عمر آن و خرابی سریع‌تر می‌شود.
· حمل بار سنگین
اگر از موتورسیکلت برای حمل بارهای سنگین استفاده می‌کنید، باید منتظر فرسودگی زنجیر چرخ باشید. فشار بیش از حد به این قطعه، سرعت خرابی این قطعه را افزایش می‌دهد.
· تغییرات دما
رانندگی در شرایط شدید آب و هوایی، به ویژه در دماهای بسیار بالا یا پایین، می‌تواند روی این قطعه تأثیر بگذارد. گرمای زیاد ممکن است باعث کشیدگی زنجیر شود، در حالی که سرما می‌تواند آن را شکننده‌تر کند.
بیشتر بخوانید: راهنمای دریافت گواهینامه موتور سیکلت + قوانین رانندگی با موتور
· رانندگی در شرایط سخت و نامناسب
رانندگی در محیط‌های پر از گرد و خاک، شن و ماسه، یا محیط‌های مرطوب می‌تواند زنجیر موتورسیکلت را سریع‌تر فرسوده کند. ذرات خارجی وارد آن شده و اصطکاک را افزایش می‌دهند که باعث ساییدگی و خرابی این قطعه می‌شود.
· تنظیمات نادرست چرخ‌دنده‌ها
چرخ‌دنده‌هایی که به درستی تنظیم نشده‌اند یا دندانه‌های خراب دارند، می‌توانند باعث آسیب به زنجیر شوند. این قطعه باید به درستی روی چرخ‌دنده‌ها قرار گیرد تا از سایش غیرطبیعی جلوگیری کند.
· کشش نامناسب زنجیر
اگر زنجیر بیش از حد شل باشد، ممکن است در حین حرکت از جای خود خارج شود و یا به درستی روی چرخ‌دنده‌ها قرار نگیرد. این موضوع باعث سایش و خرابی سریع‌تر آن و چرخ‌دنده‌ها می‌شود.
همچنین اگر زنجیر بیش از حد سفت باشد، فشار زیادی به اجزای مختلف وارد می‌شود، از جمله بلبرینگ‌ها و چرخ‌دنده‌ها، که می‌تواند باعث خرابی این قطعات و همچنین کشیدگی و شکستگی آن شود.
· فرسودگی طبیعی
تمام قطعات مصرفی موتورسیکلت به مرور زمان فرسوده می‌شوند. این فرایند نیز می‌تواند علت خرابی زنجیر موتورسیکلت باشد.
پس از مدتی استفاده زنجیر کشیده، شل و یا پاره می‌شود و نیاز به تعویض دارد.
بیشتر بخوانید: تفاوت موتورسیکلت انژکتوری و کاربراتوری چیست؟ + مزایا و معایب
راه جلوگیری از خرابی زنجیر موتورسیکلت
برای جلوگیری از خرابی زنجیر موتورسیکلت و افزایش عمر مفید آن، رعایت چند نکته کلیدی در نگهداری و مراقبت از زنجیر بسیار مهم است. در زیر به مهمترین روش‌های پیشگیری از خرابی زنجیر موتورسیکلت اشاره می‌کنیم:
تنظیم منظم کشش
روغن‌کاری منظم
تمیز کردن مداوم
بررسی و تعویض به موقع چرخ‌دنده‌ها
پیشگیری از رانندگی در شرایط سخت
تعویض زنجیر در زمان مناسب
استفاده از زنجیر با کیفیت و مناسب
بررسی منظم بلبرینگ‌ها و اجزای مرتبط
اجتناب از حمل بار سنگین
جمع‌بندی
برای جلوگیری از خرابی زنجیر موتورسیکلت، لازم است به مواردی مانند تنظیم مناسب، روغن‌کاری منظم، استفاده از قطعات با کیفیت و تعویض به موقع توجه شود. همچنین، رانندگی در شرایط مناسب و نگهداری درست از زنجیر و چرخ‌دنده‌ها می‌تواند عمر این قطعات را به میزان زیادی افزایش دهد.
سوالات متداول
1- دلیل شل شدن زنجیر موتورسیکلت چیست؟
شل شدن زنجیر موتورسیکلت می‌تواند ناشی از کشیدگی بیش از حد به دلیل رانندگی مداوم و تحمل بارهای سنگین باشد. همچنین، استفاده از زنجیر بی‌کیفیت یا عدم تنظیم صحیح آن می‌تواند باعث این مشکل شود. زنجیرهایی که به درستی روغن‌کاری نشده‌اند نیز سریع‌تر کشیده می‌شوند.
2- چه زمانی باید زنجیر موتورسیکلت را تعویض کنیم؟
این قطعه باید زمانی که علائم فرسودگی مانند کشیدگی زیاد، سایش بیش از حد، صداهای غیرعادی یا عدم تنظیم صحیح را نشان می‌دهد، تعویض شود. همچنین بهتر است زنجیر را هر 20,000 تا 30,000 کیلومتر (بسته به شرایط رانندگی) تعویض کنید.
3- آیا استفاده از روغن‌های معمولی برای زنجیر موتورسیکلت مناسب است؟
بهتر است از روغن مخصوص زنجیرهای موتورسیکلت استفاده کنید. این روغن‌ها برای تحمل فشار و دمای بالا طراحی شده‌اند و مانع از خشک شدن این قطعه و سایش بیش از حد آن می‌شوند. روغن‌های معمولی ممکن است زنجیر را به خوبی روان نکنند و باعث جمع شدن گرد و غبار شوند.
4- چرا زنجیر موتورسیکلت در هنگام حرکت صدا می‌دهد؟
صداهای غیرعادی ممکن است به دلیل کشیدگی زیاد، خشک بودن زنجیر به دلیل عدم روغن‌کاری، یا خرابی چرخ‌دنده‌ها باشد.
5- حمل بار سنگین ب روی عمر زنجیر چرخ موتور تاثیرگذار است؟
حمل بار سنگین باعث افزایش فشار روی این قطعه و چرخ‌دنده‌ها می‌شود که می‌تواند موجب کشیدگی و فرسودگی زودهنگام زنجیر شود. در صورت نیاز به حمل بارهای سنگین، باید آن را به طور منظم بررسی و در صورت نیاز تنظیم یا تعویض کرد.
6- چگونه از زنجیر موتورسیکلت در شرایط مرطوب مراقبت کنیم؟
پس از رانندگی در شرایط مرطوب یا بارانی، باید این قطعه را تمیز و خشک کرده و به طور منظم آن را روغن‌کاری کنید. آب و رطوبت می‌توانند باعث زنگ‌زدگی و خشک شدن زنجیر شوند که این امر به خرابی زودهنگام آن منجر خواهد شد.
7- چگونه می‌توان کشیدگی زنجیر را تشخیص داد؟
کشیدگی این قطعه را می‌توان از طریق بررسی مقدار بازی آزاد و تنظیم ناهماهنگ آن در قسمت‌های مختلف تشخیص داد. اگر این قطعه در برخی نقاط شل و در نقاط دیگر سفت باشد، این نشانه کشیدگی است و احتمالاً باید زنجیر تعویض شود.