صحنه زنی برنامه‌ای ساختگی برای تصادف ماشین‌ها با یکدیگر و درنهایت دریافت مبلغی به عنوان خسارت از بیمه است. متاسفانه در حال‌حاضر افراد سودجو از این روش برای گرفتن خسارت از بیمه استفاده می‌کنند و رانندگان زیادی از این دسیسه ضربه می‌خورند. همین باعث شده که نه تنها حساسیت‌ها بر سر پرداخت خسارت بیمه بسیار بالا برود بلکه مجازات و تاوانی سنگین برای متخلفین نیز در نظر گرفته شود.
در ادامه این مطلب از بلاگ تپسی بررسی خواهیم کرد که تصادف ساختگی چیست و چه مجازاتی دارد. همچنین به سوالاتی در این زمینه پاسخ خواهیم داد. در انتهای این مقاله، شما درباره مجازات صحنه زنی، انواع آن و راه‌های تشخیص آن اطلاعات خوبی را کسب خواهید کرد.
تصادف ساختگی چیست؟
تصادف ساختگی شرایطی است که برای تصادف ماشین‌ها و دریافت خسارت از بیمه، برنامه‌ریزی می‌کنند. کسانی که صحنه زنی می‌کنند، هدفی جز به گیر انداختن رانندگان بعضا بی‌اطلاع به عنوان مقصر و درخواست خسارت و دیه از بیمه شخص ثالث ندارند. چنین تصادفی، معمولا تک نفره اجرا نمی‌شود و برای انجامش، چندین نفر درگیر هستند؛ به چنین افرادی، صحنه‌زن می‌گویند.
روش کار این افراد به این صورت است که عمدی و به قصد وارد آمدن آسیب فیزیکی، خودشان و ماشینشان را جلوی ماشین‌های عبوری می‌اندازند و بعد با آوردن شاهد (که اکثرا همکارشان هستند)، از راننده مقصر دیه می گیرند.
ماشین‌های گران قیمت و خودروهایی که راننده آنها زن یا افراد سالخورده هستند، معمولا هدف صحنه زن‌ها هستند؛ علتش هم کاملا مشخص است، می‌توانند راحت‌تر راننده را به پرداخت دیه و خسارت راضی کنند.
دلایل تصادف ساختگی چیست؟
اصلی‌ترین انگیزه صحنه زن‌ها، گرفتن خسارت از شرکت‌های بیمه و دیه از رانندگان ماشین‌های گران قیمت است. البته گاهی این کار تبدیل به اخاذی می‌شود و همین آن را تبدیل به جرمی با تبعات اجتماعی می‌کند و جلوه دیگری به آن می‌بخشد. گاهی هم درگیری رخ می‌دهد و احتمال وقوع اتفاقات تلخ بیشتری وجود دارد. هرچند که بیشتر اوقات به بهانه وارد نشدن دو طرف در جریان کارهای اداری، شکایت و تلف نشدن وقت دو طرف، فرد خاطی تمام تلاش خود را به کار می‌بندند تا خسارت را همان‌جا از راننده بگیرد.
تصادف ساختگی برای گرفتن خسارت از بیمه چه مجازاتی دارد؟
بر اساس ماده 61 قانون بیمه اجباری خسارت، اگر فردی برای گرفتن دیه و خسارت اقدام به صحنه زنی کند، بسته به شدت و جزئیات جرم، بین 6 ماه تا 2 سال به حبس محکوم می‌شود، همچنین باید جزای نقدی مشخص شده توسط دادگاه هم بپردازد.
البته تمامی مجازات فقط مختص فرد مجرم نیست بلکه اگر راننده با صحنه زن تبانی کرده باشد نیز باید بین 3 تا 6 ماه را در حبس قضایی بگذراند. مجازاتی هم برای دیگر کسانی که با صحنه زن همکاری کنند در نظر گرفته شده است.
انواع صحنه زنی با تصادف ساختگی
کمین کردن و پرت کردن خود جلوی ماشین‌های گذری، ساده‌ترین جلوه تصادف ساختگی است. نکته جالبی که وجود دارد این است که در حال حاضر 4 نوع صحنه زنی وجود دارد که هر کدام شکل و شمایل خاص خودشان را دارند:
- تصادف با تغییر لاین و خروج سریع از آن
- تصادف با شروع و توقف سریع در ترافیک
- تصادف ساختگی و زنجیره‌ای
- تصادف با پیچیدن یا تصادف ساختگی از بغل
تصادف با تغییر لاین و خروج سریع از آن
گاهی در زمان رانندگی پیش می‌آید که مسیر حرکتمان را از بین خطوطی که در آن رانندگی می‌کنیم به سمت خطوط کناری تغییر دهیم. در چنین موقعیتی، کسانی که به دنبال صحنه زنی هستند، ماشینتان را دنبال می‌کنند تا در زمان پیچیدن، جلوی شما بپیچند و باعث تصادف شوند. از آنجایی که این تصادف با قسمتی از پشت یا کنار ماشین خودشان با جلوی ماشین شما صورت می‌گیرد، صد در صد متخلف شناخته خواهید شد.
تصادف با شروع و توقف سریع در ترافیک
معمولا در ترافیک‌های سنگین، صحنه زن‌ها ماشین خود را در موقعیت خودروی جلویی قرار می‌دهند تا با کمی روان شدن ترافیک، طوری خودروی خود را حرکت دهند که شما فکر کنید مسیر باز شده است. در چنین شرایطی، وقتی که شما پای خود را روی گاز گذاشته‌اید، آنها ترمز می‌کنند تا شما از پشت به ماشین آنها بزنید و در نتیجه مقصر شناخته شوید.
تصادف ساختگی و زنجیره ای
در تصادف ساختگی و زنجیره‌ای، معمولا چند فقره ماشین و موتور با هم همکاری می‌کنند؛ مثلا یکی از ماشین‌ها جلوی شما حرکت می‌کند و بعد به سرعت ترمز می‌کند. البته این پایان کار نیست، در چنین حالتی دو خودروی دیگر هم اطراف ماشین شما را می‌گیرند تا مسیر حرکتتان را تغییر دهند. در چنین شرایطی اگر فاصله ایمنی با ماشین‌های جلویی را نداشته باشید، احتمال تصادفتان با خودروهای مقابل بالا می‌رود و در نتیجه باعث وقوع یک تصادف زنجیره‌ای خواهید شد.
تصادف با پیچیدن یا تصادف ساختنگی از بغل
تصادفات ساختگی فقط در خیابان‌های اصلی و شلوغ اتفاق نمی‌افتند و گاهی ماشین یا موتور صحنه زن‌ها در گوشه تقاطع‌ها و خیابان‌های فرعی منتظر می‌مانند تا ماشین شما به او نزدیک شود. اتفاقی که در صحنه بعدی رخ می دهد این است که شما از بغل با فرد موردنظر برخورد کرده اید و باعث ایجاد آسیب شده‌اید. در این نوع از صحنه زنی، معمولا چند نفر با هم همکاری می‌کنند؛ مثلا یک نفر خبر می‌دهد که ماشین دارد نزدیک می‌شود یا چند نفر به عنوان شاهد در صحنه حضور پیدا می‌کنند که به مامور راهنمایی و رانندگی بگویند که مقصر فرد راننده است.
جبران خسارت در تصادف ساختگی با چه کسی است؟
در صحنه‌های تصادف ساختگی، هدف اول گرفتن خسارت تصادف از بیمه شخص ثالث راننده قربانی ماجرا است. سقف پوشش مالی بیمه شخص ثالث ۱۴۰۲، 600 میلیون تومان است.
براساس گفته‌های سازمان بیمه مرکزی، سالانه تصادفات صحنه زنی بسیاری اتفاق می‌افتد و تقریبا 2 هزار میلیارد تومان از این بابت پرداخت می‌شود. در تصادفات ساختگی، تقریبا 90 درصد خسارت‌ها مالی هستند و 10 درصد دیگر مربوط به خسارت‌های جانی می‌شوند.
البته همانطور که در بخشی از این مطلب اشاره کردیم، برخی از صحنه زن‌ها به بهانه‌های مختلف، خسارت را همان لحظه از راننده می‌گیرند و کار به استفاده از حق بیمه نمی‌کشد. همین امر باعث شده که نتوان آمار کاملی از میزان خساراتی که به دلیل صحنه زنی پرداخت می‌شود، ارائه کرد.
شکایت از تصادف ساختگی چگونه است؟
اگر تصادف کردید و فکر می‌کنید که قربانی صحنه زنی شده‌اید، به‌هیچ‌عنوان صحنه تصادف را ترک نکنید و هیچ پولی به فرد مقابل نپردازید. در چنین شرایطی سریعا با پلیس راهنمایی و رانندگی تماس بگیرید و ضمن این که خودتان از صحنه تصادف عکس می‌گیرید، درخواست کشیدن گزارش و کروکی بدهید. در قدم بعدی، حتما اطلاعات شخصی طرف مقابل همچون نام و نام خانوادگی، شماره گواهینامه، آدرس و شماره تلفن و اطلاعات بیمه‌ای ماشین آسیب‌دیده را بگیرید.
اگر تصادف در خیابان اتفاق افتاده باشد که دارای دوربین راهنمایی و رانندگی باشد یا این که صحنه تصادف توسط دوربین مداربسته خانه‌های اطراف ضبط شده باشد، می‌توانید به راحتی ثابت کنید که قربانی صحنه زنی شده‌اید.
اگر هم که تصادفتان منجر به آسیب‌های بدنی شده، باید کار را به کارشناسان پزشکی قانونی سپرد زیرا آنها با استفاده از دستگاه‌ها و ابزارهای تخصصی و همچنین تجربه و تخصصی که دارند، متوجه ساختگی بودن آسیب‌های بدنی فرد صحنه زن می‌شوند.
تشخیص صحنه سازی تصادف
تشخیص صحنه‌سازی تصادف به صورت میدانی برعهده پلیس راهنمایی و رانندگی است. البته گاهی پیش می‌آید که تشخیص تصادف ساختگی در لحظه ممکن نباشد برای همین، کارشناس ارزیاب خسارت صنعت بیمه در صحنه تصادف حضور پیدا کرده و درباره آن قضاوت می‌کند.
لازم است این نکته را بدانید که گاهی متاسفانه ارزیاب بیمه هم با افراد صحنه زن همکاری می‌کند و تصادف را واقعی اعلام می‌کند. در چنین شرایطی دیگر راهی برای تشخیص تصادف صحنه زنی از تصادف واقعی باقی نمی‌ماند.
پهپادها و رسیدگی و ارزیابی خسارات رانندگی
یکی از راه‌هایی که برای رسیدگی و بررسی تصادفات صحنه زنی از آن استفاده می‌شود، به کار گرفتن پهپادها برای تشخیص و بررسی است. با استفاده از پهپاد در صحنه تصادف، می‌توان فوری در محل تصادف حاضر شده و اطلاعات تصادف را تصویربرداری، ثبت و ضبط کرد و به‌این ترتیب، امکان وقوع صحنه زنی را کم کرد.
لازم به ذکر است که استفاده از پهپاد نیاز به اخذ مجوز از نهادهای ذیربط دارد و هنوز به روشی متداول در میان شرکت‌های بیمه تبدیل نشده است.
در رای تصادفات ساختگی، ابتدا متهمین و خواندگان به صورت کامل معرفی می‌شوند و بعد رونوشتی از حادثه‌ای که اتفاق افتاده توسط دادگاه قرائت می‌شود. سپس با اعلام جرم‌های محرز و ذکر ماده قانون‌های مرتبط، حکم فرد یا افراد خاطی قرائت می‌شود. در انتهای رای خوانده شده، تاریخ ابلاغ و اجرا و همچنین مهلت تجدید نظرخواهی اعلام می‌شود.
رکن قانونی کلاهبرداری از بیمه
تصادف صحنه سازی شده، از منظر دو رکن مادی و معنوی جرم کلاهبرداری تلقی می‌شود و از دو بعد مادی و معنوی، بررسی می‌شود:
ارکان مادی کلاهبرداری از بیمه
خسارت مادی و فیزیک، لزوم تقدم اعمال وسایل متقلبانه بر تحصیل مال و لزوم تحصیل مال از بیمه، از جلوه‌های جرم در رکن مادی کلاهبرداری از بیمه و راننده هستند.
رکن معنوی کلاهبرداری از بیمه
سوء نیت عام و سوء نیت خاص از جمله جلوه‌های معنوی مجرمانه این تخلف هستند.
نکات مهم برای جلوگیری از تصادفات ساختگی
با رعایت نکات زیر، می‌توانید تا حد زیادی از وقوع تصادف ساختگی جلوگیری کنید یا حداقل نسبت به آن آگاه باشید:
- همیشه فاصله ایمنی و قانونی (15 کیلومتر بر ساعت) را تحت هر شرایطی با خودروی جلویی خود حفظ کنید.
- اگر در خیابن باریکی رانندگی می‌کنید و دو طرفتان ماشین پارک شده، حتما سرعت خود را کاهش دهید.
- اگر ماشینی برایتان چراغ زد، خیلی آرام کنار بروید.
- در هنگام رانندگی، آرامش خود را حفظ کنید.
- اگر مانعی در کنار جاده وجود دارد یا از جاده فرعی خارج می‌شوید، بسیار مراقب اطراف خود باشید.
در برابر صحنه زن ها هوشیار باشید!
بیایید اینطور بگوییم که صحنه زن‌ها کار خود را خوب بلندند اما شما با هوشیاری می‌توانید مانع از وقوع این اتفاق شوید. در چنین لحظاتی آرامش خود را حفظ کنید و هر چه سریع‌تر با پلیس تماس بگیرید، همچنین از تمامی زوایای تصادف عکس بگیرید و نگاه کنید که آیا در اطرافتان دوربین مدار بسته‌ای وجود دارد یا خیر.
اگر هم سوالی دارید، می‌توانید از ما بپرسید اما در صورتی که که قصد پیوستن به ناوگان تپسی را دارید، می‌توانید از طریق صفحه ثبت نام راننده اقدام کنید. در این صفحه می‌توانید از شرایط سفیران تپسی مطلع شوید و مزایای آن را بخوانید.
همچنین ما در وبلاگ تپسی در مقاله‌ای با عنوان «نکات خرید خودرو تصادفی« توضیحات کاملی در این رابطه ارائه داده‌ایم.
سوالات متداول صحنه زنی
در ادامه بیشترین سوالاتی را که در زمینه صحنه زنی ممکن است برایتان پیش بیاید را مطرح کرده و پاسخ داده‌ایم:
آیا صحنه زنی کلاهبرداری از بیمه تلقی می‌شود؟
هدف از صحنه زنی، کلاهبرداری از بیمه و دریافت خسارت از بیمه بدنه و بیمه شخص ثالث است.
آیا می‌توان بعد از وقوع صحنه زنی و بعد از رفتن پلیس آن را اثبات کرد؟
بله. با حضور کارشناس بیمه و با بررسی مدارک صحنه تصادف و کروکی، قابل اثبات است.
در زمان تصادف صحنه زنی چه کار باید انجام دهم؟
مدارک راننده مقابل و آدرس او را بگیرید، از تمامی زوایای ماشین و تصادف عکس بندازید و با پلیس تماس بگیرید. یادتان باشد که به‌هیچ عنوان در چنین موقعیتی پولی نپردازید.
مجازات صحنه زنی در صورت احراز چیست؟
اگر وقوع جرم صحنه زنی محرز شود، بر اساس ماده قانون 61 و 62 فرد خاطی علاوه بر پرداخت جریمه باید بین 6 ماه تا 2 سال را در حبس بگذارند. همچین کسانی که همدست صحنه زن هستند نیز باید بین 3 تا 6 ماه را در حبس بگذرانند.
تشخیص صحنه زنی چگونه ممکن است؟
پلیس و کارشناس ارزیاب بیمه، کسانی هستند که با توجه به مدارک و مستندات، صحنه سازی تصادف را تشخیص می‌دهند. هرچند که پهپاد هم می‌تواند به انجام این کار و پایین آوردن میزان اشتباهات کمک کند.