همه چیز درباره شماره شناسه خودرو یا کد VIN و کاربردهای آن
شاید کمی عجیب به‌نظر برسد؛ اما خودروی شما نیز یک اثر انگشت مخصوص به خود دارد! اثر انگشتی به‌نام شماره شناسه خودرو که برای هر وسیله‌نقلیه منحصربهفرد و متمایز است. شماره شناسه یا همان کد VIN، یک عبارت 17رقمی است که با نام شماره شاسی نیز شناخته می‌شود و کاربردهای متعددی دارد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کاملی درباره این کد و کاربردهایش در اختیارتان قرار دهیم؛ بنابراین اگر برای شما نیز این سوال پیش آمده است که کد VIN خودرو چیست، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
شماره شناسه خودرو چیست؟ اثر انگشت مخصوص به هر ماشین
کد VIN، شماره شناسه و شماره شاسی خودرو، همگی نام یک کد 17 رقمی هستند که در مدارک خودرو و بخش‌هایی از بدنه آن درج شده است. شماره شناسه (Vehicle Identification Number) دقیقا حکم اثر انگشت وسیله‌نقلیه را دارد و برای شناسایی ماشین مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. این کد که شامل اعداد و حروف انگلیسی است، برای هر خودرو منحصربهفرد و کاملا متمایز خواهد بود. درست شنیدید؛ شما در هیچ‌کجای دنیا نمی‌توانید دو اتومبیل را با با یک شماره شناسه خودرو مشابه بیابید! اکنون شاید این سوال برایتان ایجاد شود که شماره شاسی چه کاربردهایی دارد؟ این سوالی است که در ادامه به آن پاسخ می‌دهیم.
ساختار کد VIN چگونه است؟
کد VIN از ۱۷ کاراکتر تشکیل شده و به سه بخش کلی تقسیم می‌شود:
- WMI یا (World Manufacturer Identifier): سه کاراکتر اول کد VIN مشخص‌کننده کشور سازنده و برند خودرو است.
- VDS یا (Vehicle Descriptor Section): کاراکترهای ۴ تا ۹ اطلاعاتی مثل مدل، تیپ بدنه، نوع گیربکس و نوع موتور را مشخص می‌کنند.
- VIS یا (Vehicle Identifier Section): کاراکترهای ۱۰ تا ۱۷ مشخص‌کننده سال ساخت، کارخانه مونتاژ و شماره تولید منحصربهفرد خودرو هستند.
به‌عنوان مثال:
کد VIN به صورت کامل: IR12345ABCD678901
- “IR1” نشان‌دهنده ایران خودرو
- “2345A” بیانگر نوع بدنه و موتور
- “BCD678901” بیانگر سال ساخت و شماره تولید است.
شماره شناسه خودرو VIN چه کاربردهایی دارد؟
همه انسان‌ها برای شناسایی هویتشان یک اثر انگشت متمایز دارند؛ درست مانند انسان‌ها برای شناسایی هویت وسایل نقلیه مختلف نیز از شماره VIN استفاده می‌شود. به‌طور کلی می‌توان گفت که از شماره شاسی در مواقع زیر استفاده خواهد شد:
- دریافت شناسه قبض جریمه‌ها یا خلافی خودرو
- ردیابی وسیله نقلیه یا تکمیل گزارش پلیس در مواقع سرقت
- پیگیری گارانتی اتومبیل
- استعلام اصالت بیمه یا پیگیری موارد مربوط به بیمه ماشین
- خرید قطعه‌های اصلی ماشین
۱. شناسایی دقیق مشخصات فنی خودرو
با استعلام کد VIN می‌توان اطلاعاتی مانند نوع موتور، گیربکس، آپشن‌ها، کلاس بدنه و سیستم تعلیق را به‌صورت دقیق به‌دست آورد.
۲. بررسی سابقه خودرو
در کشورهای پیشرفته، با استعلام VIN می‌توان سابقه تصادف، تعمیرات سنگین، تعویض قطعات مهم و حتی مسافت پیموده‌شده واقعی را مشاهده کرد.
۳. استعلام وضعیت بیمه و خلافی
برخی سامانه‌های بیمه‌ای و پلیس راهنمایی و رانندگی اطلاعات بیمه، خلافی و سوابق تخلفات را بر اساس VIN گزارش می‌دهند.
۴. مقابله با سرقت خودرو
با بررسی تطابق کد VIN درج‌شده روی خودرو با اسناد، می‌توان از اصالت خودرو و عدم سرقتی‌بودن آن مطمئن شد.
۵. خرید قطعات یدکی
مراکز فروش قطعات یدکی از روی VIN می‌توانند قطعه دقیق و مناسب همان خودرو را پیشنهاد دهند. این موضوع از بروز خطا در خرید قطعه جلوگیری می‌کند.
بدون‌شک یکی از مهم‌ترین کاربردهای کد VIN ماشین در مواقع سرقت نمایان می‌شود. در واقع تنها راه شناسایی اتومبیل توسط پلیس راهنمایی و رانندگی پس از سرقت، یافتن کد شناسه خودرو در بدنه است. حال سوال اینجاست که این شماره در کدام بخش‌های مدارک با بدنه ماشین حک شده است؟
شماره شناسه خودرو کجای کارت ماشین است؟
کارخانه تولید‌کننده اتومبیل، معمولا کد شناسه را در بخش‌های مختلفی مانند محفظه موتور و چارچوب درج می‌کند. این شماره 17 رقمی در مکان‌های زیر نصب می‌شود:
- تقاطع شیشه جلوی ماشین با بدنه (در گوشه راست سمت راننده)
- در محل فایروال محفظه موتور اتومبیل
- در پایین چارچوب در ماشین (فاصله بین در و بدنه) در سمت راننده
برخی از تولید‌کنندگان نیز شماره شاسی را در بخش‌هایی از کف خودرو حک می‌کنند. البته کد VIN در مدارک ماشین نیز درج می‌شود.
بررسی محل قرارگیری شماره شناسه خودرو در کارت ماشین
کد 17 رقمی VIN روی کارت‌های ماشین نیز درج می‌شود. اگر کارت خودروی شما قدیمی است، این شماره را می‌توانید در پشت کارت پیدا کنید. البته توجه داشته باشید که شماره شناسه را با بارکد کارت اشتباه نگیرید. اما اگر کارت ماشینتان هوشمند و الکترونیکی است، کد شناسه خودرو دقیقا روی کارت قابل مشاهده خواهد بود.
جدول بررسی ساختار و کاربرد کد VIN خودرو
| بخش کد VIN | تعداد کاراکتر | شرح | نمونه | کاربرد |
| WMI (World Manufacturer Identifier) | 3 کاراکتر | کشور و شرکت سازنده | IR1 | ایران خودرو |
| VDS (Vehicle Descriptor Section) | 6 کاراکتر | مشخصات فنی: مدل، نوع بدنه، موتور، گیربکس | 2345AB | سمند LX، موتور EF7 |
| چک‌دیجیت (Check Digit) | 1 کاراکتر | عدد کنترلی جهت بررسی صحت کد | 9 | جلوگیری از جعل |
| VIS (Vehicle Identifier Section) | 8 کاراکتر | اطلاعات کارخانه، سال تولید و شماره سریال | BCD67890 | ساخت سال 1402، شماره تولید خاص |
| موقعیت فیزیکی روی خودرو | – | محل حک یا درج کد | روی شیشه جلو، روی ستون درب راننده، کنار موتور | بررسی اصالت خودرو |
| کاربرد اصلی کد VIN | – | شناسایی دقیق خودرو، جلوگیری از جعل، خرید قطعه، استعلام بیمه و خلافی | – | حیاتی برای خرید و فروش |
اهمیت VIN در خرید و فروش خودرو
در معاملات خودرو، تطابق کامل کد VIN درج‌شده روی بدنه خودرو با اسناد، بسیار حیاتی است. هرگونه مغایرت می‌تواند نشان‌دهنده تغییر شاسی، تعویض قطعات اصلی یا حتی سوء‌استفاده‌های قانونی باشد. در خرید خودروهای وارداتی نیز با استعلام VIN می‌توان اصالت و مدل واقعی خودرو را تشخیص داد.
چگونه کد VIN را استعلام کنیم؟
در ایران، استعلام دقیق کد VIN به‌طور رسمی هنوز به‌صورت عمومی ارائه نمی‌شود، اما سامانه‌هایی مانند:
- سامانه پلیس راهور( (rahvar120.ir
- سامانه شرکت‌های بیمه و نمایندگی‌ها
- سامانه‌های فروش خودرویی معتبر
اطلاعاتی مثل بیمه‌نامه، خلافی، و مشخصات فنی خودرو را از طریق کد VIN یا شماره شاسی در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
تفاوت کد VIN با شماره موتور و شماره شاسی
- کد VIN ترکیبی از اطلاعات فنی و کارخانه‌ای خودروست و همیشه ۱۷ رقمی است.
- شماره شاسی تنها به شماره حک‌شده روی بدنه یا شاسی خودرو گفته می‌شود.
- شماره موتور مختص موتور است و ممکن است با تعویض موتور تغییر کند، ولی VIN ثابت می‌ماند.
آیا امکان تغییر یا جعل کد VIN وجود دارد؟
تغییر یا دستکاری کد VIN غیرقانونی است و معمولاً در خودروهای سرقتی یا تعویض‌شده انجام می‌شود. پلیس راهور در زمان تعویض پلاک، کارشناسی و خرید و فروش خودرو، صحت این شماره را بررسی می‌کند. خودرویی که شماره شاسی یا VIN آن مخدوش یا جعلی باشد، فاقد سندیت قانونی خواهد بود.
نکات مهم درباره کد VIN خودرو
- از VIN به عنوان مرجع رسمی برای تطبیق مشخصات استفاده کنید.
- در زمان خرید خودروی کارکرده، استعلام کد VIN را جدی بگیرید.
- هرگز خودرویی با VIN مخدوش یا غیرقابل خواندن خریداری نکنید.
- برای خرید قطعه از مراکز معتبر، کد VIN را ارائه دهید تا اشتباه رخ ندهد.
کد VIN یا اثر انگشت خودروی شما
از آن‌جایی که کد VIN یکتا، دقیق و قابل‌استناد است، در هنگام خرید، فروش یا استعلام خودرو، توجه به این کد می‌تواند از بسیاری از کلاهبرداری‌ها، خرید خودروی سرقتی یا تعمیرشده و حتی خرید قطعات اشتباه جلوگیری کند. بنابراین شناخت کد VIN و استفاده از آن برای بررسی سوابق و مشخصات خودرو، یک مهارت ضروری برای هر مالک یا خریدار خودرو محسوب می‌شود.
چه اطلاعاتی را می‌توان از کد VIN خودرو به‌دست آورد؟
همه حروف و اعدادی که در کد شناسایی وجود دارند، بیانگر یک مفهوم خاص هستند. اطلاعات زیر را می‌توان از شماره VIN خودرو به‌دست آورد:
- مشخصات وسیله نقلیه
- کشور تولید‌کننده خودرو
- مدل اتومبیل
- سال تولید
- مشخصات موتور و شرکت سازنده
- محل تولید
برای به‌دست آوردن این اطلاعات باید تفسیر کد VIN را بلد باشید. ترتیب خواندن این شماره 17 رقمی از سمت چپ به راست است. در ادامه معنای هر کدام از این اعداد را بررسی می‌کنیم.
تفسیر کد VIN خودرو؛ مانند یک افسر پلیس خودروی خود را شناسایی کنید!
سه رقم ابتدایی شماره VIN معرف کارخانه تولید‌کننده خودرو هستند. هر شرکت خودروساز کد سه رقمی معرف خاص خود را دارد. رقم اول منطقه جغرافیایی سازنده ماشین را نشان می‌دهد؛ به عنوان مثال، عدد 5 به تولید خودرو در منطقه آمریکای شمالی اشاره دارد.
به طور کلی معنای هر یک از کاراکترهای شماره شناسه خودرو به این صورت است:
- کاراکتر اول: نمایان‌گر منطقه جغرافیایی و کشور سازنده
- رقم‌های دوم و سوم: نشان‌دهنده کارخانه سازنده خودرو
- اعداد چهارم تا هشتم: شامل مشخصات خودرو مانند مدل، وزن، قدرت پیشرانه و تعداد سیلندرها
- رقم نهم: کد امنیتی ماشین
- کاراکتر دهم: نشان‌دهنده سال ساخت خودرو
- رقم یازدهم: کد کارخانه تولید‌کننده
- اعداد دوازده تا هفده: شماره سریال وسیله نقلیه
چهار کاراکتر آخر شماره سریال در همه خودروها باید به‌صورت اعداد بیان شود. پلیس با مشاهده این شماره شناسایی می‌تواند در مواقع مختلف خودروهای به‌سرقت‌رفته یا مفقود‌شده را به‌راحتی از سایر ماشین‌های مشابه و هم‌رنگ تشخیص دهد و کار استعلام خودروی سرقتی را انجام دهد.
در این مطلب سعی کردیم تا همه چیز را درباره شماره شناسه خودرو بیان کنیم؛ اما اگر هنوز هم سوالی درباره کد شناسه خودرو دارید، آن را در بخش نظرات بپرسید تا کارشناسان ما پاسخگوی شما باشند.
اگر هم به فکر به دست آوردن درآمد بیشتر از ماشین خود هستید؛ تنها کافی است وارد صفحه ثبت نام رانندگان تپسی شوید و در کمتر از ده دقیقه عضوی از ناوگان این شرکت تاکسی اینترنتی شوید.
